หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังจากเบาหวาน: ภัยเงียบที่ทำร้าย ตา ไต และปลายประสาท
บทนำ การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดสูงอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน คือสาเหตุสำคัญที่นำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังของโรคเบาหวาน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาวะแทรกซ้อนที่หลอดเลือดขนาดเล็ก (Microvascular Complications) ซึ่งจะค่อยๆ ทำลายอวัยวะสำคัญสามส่วนอย่างช้าๆ ได้แก่ ตา ไต และระบบประสาทส่วนปลาย การทำความเข้าใจภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ คือกุญแจสำคัญในการป้องกันและชะลอความรุนแรงของโรค เพื่อรักษาคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว
1. เบาหวานขึ้นตา (Diabetic Retinopathy)
เบาหวานขึ้นตาเป็นสาเหตุสำคัญของการสูญเสียการมองเห็นในผู้ป่วยวัยทำงานทั่วโลก เกิดจากการที่ระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน ทำให้หลอดเลือดขนาดเล็กที่จอประสาทตา (Retina) เกิดความเสียหาย
กลไกการเกิดโรค
ในระยะแรก หลอดเลือดที่จอประสาทตาจะมีการโป่งพอง (Microaneurysm) และมีเลือดหรือสารน้ำรั่วซึมออกมา หากปล่อยทิ้งไว้ ร่างกายจะพยายามซ่อมแซมโดยการสร้างหลอดเลือดใหม่ที่เปราะบางและผิดปกติ (Proliferative Retinopathy) ซึ่งหลอดเลือดเหล่านี้สามารถแตกและทำให้เกิดเลือดออกในวุ้นตา หรือเกิดพังผืดดึงรั้งจนจอประสาทตาลอกและทำให้ตาบอดได้ในที่สุด
อาการและการป้องกัน
2. เบาหวานลงไต (Diabetic Kidney Disease or Nephropathy)
เบาหวานลงไตเป็นสาเหตุอันดับหนึ่งของโรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายทั่วโลก เกิดจากหลอดเลือดฝอยในหน่วยไต (Glomerulus) ถูกทำลายจากภาวะน้ำตาลในเลือดสูง
กลไกการเกิดโรค
ระดับน้ำตาลที่สูงจะทำให้หน่วยไตทำงานหนักขึ้นและเกิดการอักเสบเรื้อรัง ส่งผลให้ผนังหลอดเลือดฝอยหนาตัวขึ้นและมีรูรั่ว ทำให้โปรตีนที่สำคัญอย่าง อัลบูมิน (Albumin) รั่วออกมาในปัสสาวะ เมื่อไตเสื่อมลงเรื่อยๆ ความสามารถในการกรองของเสียจะลดลง จนนำไปสู่ภาวะไตวายในที่สุด
อาการและการป้องกัน
3. ปลายประสาทอักเสบจากเบาหวาน (Diabetic Neuropathy)
เป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุด เกิดขึ้นเมื่อเส้นประสาททั่วร่างกาย โดยเฉพาะเส้นประสาทส่วนปลายที่รับความรู้สึกบริเวณ เท้าและมือ ถูกทำลายจากระดับน้ำตาลที่สูง
กลไกการเกิดโรค
น้ำตาลที่สูงจะเข้าไปทำลายทั้งหลอดเลือดขนาดเล็กที่ไปเลี้ยงเส้นประสาท และทำลายตัวเซลล์ประสาทโดยตรง ทำให้การส่งสัญญาณประสาทผิดปกติไป
อาการและการป้องกัน
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว