โรคไขมันในเลือดสูง Hyperlipidemia

ไขมันในเลือดสูงหมายถึงร่างกายเรามีไขมันในกระแสเลือดสูง ไขมันที่สูงอาจจะเป็น cholesterol หรือ Triglyceride ก็ได้ ไขมันสูงจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคอัมพาต หลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) และทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovas- cular diseases) ตามมา ที่พบบ่อยคือ โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary heart disease) โรคหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease) และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (peripheral arterial disease)

เนื่องจากไขมันสูงจะตกตะกอนที่ผิวของผนังหลอดเลือดที่เรียกว่าคราบไขมันหรือ Plaque ซึ่งจะทำให้หลอดเลือดตีบ หรือคราบอาจจะหลุดลอยไปอุดหลอดเลือดทำให้เกิดโรค โดยทั่วไปจะหมายถึงการที่มีไขมันเลว (LDL) ไขมันโคเลสเตอรอล total cholesterolไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์triglyceride สูงและมีไขมันดีหรือ HDL ต่ำ การที่มีไขมันเลวในเลือดสูงโดยเฉพาะไขมันเลวจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด การรักษาไขมันในเลือดสูงในแต่ละคนค่าเป้าหมายจะไม่เท่ากันขึ้นกับความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดมากหรือน้อย

ไขมันในเลือดสูงมีได้กี่รูปแบบ

1. ระดับโคเลสเตอรอลรวม (total cholesterol, TC) สูงในเลือด

2. ระดับ low density lipoprotein-cholesterol (LDL-C) สูงในเลือด

3. ระดับ high density lipoprotein cholesterol (HDL-C) ต่ำในเลือด

4. ระดับไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride, TG) สูงในเลือด

5. ระดับไขมันผิดปกติแบบใดแบบหนึ่งร่วมกัน 2 อย่างขึ้นไป

ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดเพียงอย่างเดียวมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเช่นกัน แต่ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดควบคู่กับระดับ HDL-C ต่ำในเลือด มีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเพิ่มขึ้น เนื่องจากภาวะนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในคุณลักษณะของ LDL ที่เป็น small dense LDL

สาเหตุไขมันในเลือดสูง

สาเหตุเกิดจากกการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว และไขมันทรานส์สูงตัวอย่างอาหารเช่น

ชีส
ไข่แดง
อาหารทอด
ไอซ์ครีม
Pastries
เนื้อแดง

มีโรคบางโรคที่ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น

โรคไต
โรคเบาหวาน
การตั้งครรภ์
ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย

ยาบางชนิดก็ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น

ยาคุมกำเนิด
ยาขับปัสสาวะ
ยาลดความดันโลหิตกลุ่มเบต้า

โรคทางพันธุกรรมเช่น Familial hypercholesterolemia

การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง

การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูงจะวินิจฉัยจากการเจาะเลือดตรวจไขมัน การศึกษาทางวิทยาการระบาดพบว่าผู้ที่มีความเสี่ยงน้อยต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจนั้น ควรมีระดับไขมันในเลือดดังนี้คือ

TC <200 มก/ดล,
LDL-C<100 มก/ดล,
HDL-C >40 มก/ดล
TG <150 มก/ดล

นอกจากนี้ควรมีอัตราส่วน TC/ HDL-C <4.5 และ LDL-C/HDL-C < 3.0

ตารางแสดงถึงเกณฑ์ที่ใช้ตัดสินภาวะระดับไขมันผิดปกติในเลือด และความรุนแรงของความผิดปกติ

การแปรผลการตรวจไขมันในเลือด
ชนิดของไขมัน	mg/dL	mmol/L	การแปรผล
Total cholesterol	<200	<5.2	ค่าที่ต้องการ
	200–239	5.2–6.2	สูงเล็กน้อย
	>240	>6.2	สูง
LDL cholesterol	<100	<2.6	ดีมาก
	100–129	2.6–3.3	ดี
	130–159	3.4–4.1	สูงเล็กน้อย
	160–189	4.1–4.9	สูง
	>190	>4.9	สูงมาก
HDL cholesterol	<40	<1.0	ต่ำ มีความเสี่ยงในการเกิดโรค
	41-59	1.0–1.5	พอใช้
	>60	>1.55	ดี
Triglyceride	150		ปกติ
	151-199		สูงเล็กน้อย
	200-499		สูง
	>500		สูงมาก

ผู้ใหญ่ที่ค่าไขมันปกติควรจะตรวจซ้ำทุก 5 ปี หากไขมันในเลือดสูงควรตรวจซ้ำอีก 2-6 เดือน

ค่าปกติของไขมันคอเลสเตอรอลอยู่ระหว่าง 140 and 200 mg/d ทางการแพทย์จะให้ความสนใจเป็นพิเศษกับไขมัน Total Cholesterol และ LDL Cholesterol และไขมัน HDL Cholesterol เนื่องจากภาวะทั้งสองสามารถควบคุมโดยการใช้ยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม แต่การเกิดหลอดเลือดแข็งจะเกิดเร็วหากมีภาวะไขมันผิดปกติดังนี้

มีระดับของ triglycerides (TG) สูง
ไขมัน low-density lipoprotein (LDL) สูง:ซึ่งเป็นไขมันไม่ดี
ไขมัน highdensity lipoprotein-cholesterol (HDL-C)ต่ำ

อาการของไขมันในเลือดสูง

ไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการ ผู้ป่วยอาจจะมาโรงพยาบาลเนื่องจากอาการโรคแทรกซ้อนของไขมันในเลือดสูง การที่จะทราบว่าไขมันในเลือดสูงรู้ได้จากการเจาะเลือดตรวจ

การรักษาไขมันในเลือดสูง

การรักษาไขมันในเลือดสูงประกอบไปด้วย การปรับพฤติกรรม และ การใช้ยารักษาไขมันในเลือด

การปรับพฤติกรรม

การรับประทานอาหารเพื่อลดไขมัน

เลือกอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวต่ำเช่น เนื้อแดง เบคอน ไส้กรอก นม เลือกเนื้อสัตว์ที่ไขมันต่ำเช่นอกไก่ เนื้อปลา ถ้าเป็นเนื้อหมูใช้สันใน หรือเนื้อบริเวณสะโพก
หลีกเลี่ยงน้ำมันที่มีไขมันอิ่มตัวสูง เช่นน้ำมันปามล์ น้ำมันมะพร้าว น้ำมันหมู ให้ใช้น้ำมันที่มีไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวสูงเช่น น้ำมันคาโนล่า น้ำมันมะกอก
หลีกเลี่ยงไขมันทรานส์เช่น เนยเทียม ครีมเทียม คุกกี้ ขนมปัง
รับประทานน้ำมันปลามากเช่น ปลาแซลมอน ปลา mackerel ถั่วต่างๆ
รับประทานอาหารที่มีใยอาหารมากเช่น ผักต่างๆผลไม้ ข้าโอ๊ต

การออกกำลังกาย

การออกกำลังกายจะทำให้ลดน้ำหนัก ลดไขมันเลวในเลือด เพิ่มไขมันดี โดยการออกกำลังกายวันละ 40 นาทีสัปดาห์ละ3 วันเป้าหมายออกกำลังกายสัปดาห์ละ 150 นาทีวิธีการออกกำลังกายเช่น

ขี่จักรยานไปทำงาน
เดินออกกำลังกายเล่น
ว่ายน้ำ
ออกกำลังกายในยิม
ขึ้นบันไดแทนการใช้ลิฟท์
หากใช้รถประจำทางให้ลงก่อนถึงที่ทำงานหนึ่งถึงสองป้าย

หยุดสูบบุหรี่

การสูบบุหรี่จะลดไขมันดี และเพิ่มไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด

ยาลดไขมัน

การรักษาไขมันในเลือดสูงจะต้องพิจารณาจากโรคที่เป็น โรคที่เป็นร่วม ปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด และระดับไขมันในเลือด หากไขมันในเลือดสูงไม่มาก และความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดต่ำการรักษาก็อาจจะเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หากไขมันในเลือดสูงมาก และหรือมีโรคหรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดมากก็จะต้องรีบให้ยารักษาไขมัน

การรักษาไขมันในเลือดสูง

การป้องกันไขมันในเลือดสูง

สาเหตุของไขมันในเลือดสูงส่วนหนึ่งเกิดจากพันธุกรรมซึ่งไม่สามารถแก้ไขได้ แต่อีกสาเหตุหนึ่งเกิดจากพฤติกรรม ซึ่งหากมีการปรับพฤติกรรมก็สามารถป้องกันการเกิดไขมันในเลือดสูงได้ การป้องกันไขมันในเลือดสูง

การลดไขมันโดย Phytosterol

Phytosterol พบมากในน้ำมันพืช ถั่ว ผัก และผลไม้ มีสูตรโครงสร้างเหมือน cholesterol แต่ไม่ทำให้เส้นเลือดตีบ ช่วยลดการดูดซึม cholesterol Phytosterol.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

คนอ้วนที่ลดน้ำหนักไม่ได้ หากรักษาน้ำหนักให้คงที่ มีผลดีต่อสุขภาพ อ่านที่นี่
มีการศึกษาว่าความดันโลหิตสูง พบว่าเสี่ยงต่อการเกิดโรคอัมพาตในชาย แต่การศึกษาล่าสุดพบว่าเสี่ยงทั้งหญิงและชาย และทุกเชื้อชาติ อ่านที่นี่
แพทย์โรคหัวใจแนะนำให้ผู้ที่เป็นโรคหัวใจ หรือเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจให้หลีกเลี่ยงยาแก้ปวด เพราะอาจจะทำให้โรคหัวใจกำเริบ อ่านที่นี่
น้ำมันปลาช่วยลดการเกิดโรคหัวใจ โดยลดไขมัน LDL และอุบัติการการเกิดโรคหัวใจ อ่านที่นี่
Aspirin จะช่วยลดอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหัวใจ โดยเแพาะกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ แต่ได้มีการสำรวจที่ประเทศอเมริกาพบว่าคนอเมริการับประทาน Aspirin น้อกว่าที่คิด อ่านที่นี่
ยาแก้ปวดเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ อ่านที่นี่
แผลร้อนในเรื้อรังมียารักษาแล้ว อ่านที่นี่
การลดอาหารเค็มนอกจากจะลดความดันโลหิต ยังลดอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด อ่านที่นี่
การใช้ฮอร์โมนทดแทนสำหรับผู้ป่วยวัยทอง ทำให้เกิดโรคมะเร็งเพิ่มมากขึ้น อ่านที่นี่
แอสไปรินสามารถป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ อ่านที่นี่
เลี้ยงดีเกิดไปอาจจะทำให้เป็นโรคหอบหืด อ่านที่นี่
รับประทานcereal และแมกนีเซียมลดการเกิดโรคเบาหวาน อ่านที่นี่
การออกกำลังกายจะเพิ่มระดับไขมัน HDL อ่านที่นี่

triglyceride ในเลือดสูง cholesterol ในเลือดสูง