ยารักษาโรคเบาหวาน


ยารักษาโรคเบาหวาน

การรักษาเบาหวานมุ่งเน้น เพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงปกตเพื่อลดอาการข้างเคียงจากน้ำตาลในเลือดสูงิ และป้องกันโรคแทรกซ้อนในระยะยาว ในการรักษาเบาหวานมีหลักการที่สำคัญคือการควบคุมอาหาร และการออกกำลังกาย การรักษาจะไม่ได้ผลหากผู้ป่วยมาคุมอาหารหรือออกกำลังกาย การรักษามีทั้งอิซูลินและยาเม็ดรับประทาน ยาอินซูลินจะใช้รักษาเบาชนิดที่1และชนิดที่สองที่ไม่สามารถควบคุมโรคด้วยยาชนิดรับประทาน ส่วนเบาหวานชนิดที่สองใช้ยาชนิดรับประทาน และเสริใด้วยอินซูลินในกรณีที่ควบคุมเบาหวานไม่ได้่ ปัจจุบันการรักษาด้วยยา ได้รับความนิยมใช้ในการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่สอง เนื่องจากปัจจัยดังต่อไปนี้้

แต่อย่างไรก็ตามก่อนให้ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลควรได้ควบคุมอาหาร และออกกำลังกายอย่างที่เสียก่อน

ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือดมีกี่ประเภท เราแบ่งยาเม็ดลดระดับน้ำตาลออกเป็น 2 ประเภท

  1. ยารักษาโรคเบาหวานโดยเสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน ลดาการสะสมน้ำตาลในตับ ลดากรดูดซึมน้ำตาลในลำไส้ เพิ่มการตอบสนองต่ออินซูลินและทำให้กล้ามเนื้อนำน้ำตาลไปใช้ยาในกลุ่มนี้ไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำยาในกลุ่มนี้ได้แก่
  1. ยารักษาโรคเบาหวานโดยเพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ยาในกลุ่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ได้แก่
  1. ยารักษาโรคเบาหวานโดย่ป้องกันแตกของแป้งในลำไส้ ยาเหล่าจะชลอการเพิ่มของระดับน้ำตาลหลังจากเรารับประทานอาหารได้แก่ยา Acarbose และยา meglitol
  2. ยารักษาโรคเบาหวานโดยการเพิ่มการหลั่งของอินซูลินและลดการสร้างกลูโคส ได้แก่ยาในกลุ่ม DPP-4 inhibitor เช่นยา  sitagliptin (Januvia).ยากลุ่มนี้จะเพิ่มการสร้างอินซูลินและลดการสร้างน้ำตาล
    • alogliptin (Nesina)
    • alogliptin-metformin (Kazano)
    • alogliptin-pioglitazone (Oseni)
    • linagliptin (Tradjenta)
    • linagliptin-empagliflozin (Glyxambi)
    • linagliptin-metformin (Jentadueto)
    • saxagliptin (Onglyza)
    • saxagliptin-metformin (Kombiglyze XR)
    • sitagliptin (Januvia)
    • sitagliptin-metformin (Janumet and Janumet XR)
    • sitagliptin and simvastatin (Juvisync)
  3. ยารักษาโรคเบาหวานกลุ่ม GLP-1 ( glucagon-like peptide-1) receptor agonists ซึ่ง GLP-1 เป็นฮอร์โมนในทางเดินอาหารที่เรียกว่า incretins หลั่งจากเซลล์จากลำไส้เล็กส่วนปลาย มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด โดยออกฤทธิ์กระตุ้นการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อน เมื่อ GLP-1 เข้าสู่กระแสเลือดและถูกทำให้หมดฤทธิ์โดยเอนไซม์ dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4) ฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดของ GLP-1 จะทำให้มีการหลั่งอินซูลินเพิ่มและลดการหลั่งกลูคากอนในภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ปัจจุบันมียาหลายชนิดในกลุ่ม GLP-1 receptor agonists ได้แก่ exenatide, liraglutide, lixisenatide และ albiglutide ยาเหล่านี้ใช้ฉีดเข้าใต้ผิวหนังบริเวณท้อง ต้นขา หรือต้นแขน เพื่อลดน้ำตาลในเลือดสำหรับรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานแบบที่ 2 ร่วมกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย สำหรับ albiglutide ซึ่งเป็นยาตัวล่าสุดในกลุ่มนี้ที่วางจำหน่ายนั้นเป็น recombinant fusion protein ทนต่อเอนไซม์ DPP-4 ขนาดยาที่แนะนำคือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง 30 มิลลิกรัม สัปดาห์ละ 1 ครั้ง (ฉีดในวันเดียวกันของทุกสัปดาห์) โดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหาร หากยังควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ตามต้องการสามารถเพิ่มเป็น 50 มิลลิกรัม สัปดาห์ละ 1 ครั้ง
    • albiglutide
    • dulaglutide
    • exenatide
    • exenatide extended-release
    • liraglutide (Victoza)
    • semaglutide
  4. ยารักษาโรคเบาหวานกลุ่มSodium-glucose transporter (SGLT) 2 inhibitors ยากลุ่มนี้ลดน้ำตาลในเลือดโดยการลดการให้ไตขับน้ำตาลออกทางปัสสาวะยาในกลุ่มนี้ได้แก่
    • dapagliflozin (Farxiga)
    • canagliflozin (Invokana)
    • empagliflozin (Jardiance)
    • ertugliflozin (Steglatro)

คำแนะนำในการให้ยารักษาโรคเบาหวาน

สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แนะนำการใช้ยาดังนี้

  • ผู้ป่วยที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะให้ใช้ยาชนิดนี้เป็นยาชนิดแรก
  • ปรับยาเพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6 เดือน หากไม่ได้เป้าหมายและใช้ยาเต็มที่แล้วให้เพิ่มยาชนิดที่ 2
  • ยาชนิดที่ 2 ที่ให้ใช้คือ glucagon-like peptide-1 (GLP-1) และยารับประทานเบาหวานชนิดอื่น
  • หากผู้ป่วยที่เป็นใหม่ และมีน้ำตาลสูงและมีอาการมากแนะนำให้ใช้อินซูลินในการรักษาเบื้องต้น

ผู้ป่วยโรคเบาหวานมักจะมีโรคอื่นๆจึงต้องได้รับยาอื่นเช่น

ตารางแสดงยาลดน้ำตาล คุณสมบัติ ขนาดและวิธีใช้
ชื่อสามัญ ขนาดเม็ด ( มก) ขนาดยาต่อวัน (มก.) วิธีการใช้ จำนวนครั้ง/วัน ระยะเวลาออกฤทธิ์ (ชม.) ทางขับยา
Metformin 500,850 500-3000 2-3 หลังอาหาร 5-6 ไต
Acarbose 50,100 150-300 3 พร้อมอาหาร

 

ไม่ถูกดูดซึม
Troglitazone 200 200-600 1 9

 

Sulfonylurea

Tolbutamide 500 500-3000 2-3 6-10 ไต 100%
Chlorpropamide 250 125-500 1 24-72 ไต 100%
Glibenclamide 5 2.5-30 1-2 20-24 ไต 50%
Glipizide 5 2.5-30 2 12-14 ไต 85%
Glicazide 80 40-320 1-2 10-15 ไต 60-70%
Gliquidone 30 15-120 1-2 8-12 ไต5-10%
Glimepiride 1,2,3 1-6 1 24 ไต 60%
Repaglinide 1,2,3 1-16 3

 

 

การดูแลโรคร่วม

เพิ่มเพื่อน

 

การรักษาโรคเบาหวาน การดูแลโรคแทรกซ้อน

การรักษาเบาหวานด้วยยา

การควบคุมอาหาร | การออกกำลังกาย | การรักษาเบาหวานด้วยยา | การใช้อินซูลิน | การประเมินการรักษา | โรคเบาหวานกับสุภาพสตรี | โรคเบาหวานและการท่องเที่ยว | การดูแลเมื่อเวลาป่วย | เบาหวานกับเอสไพริน | การดูแลในช่องปาก | การดูแลผิวหนัง