ยารักษาโรคเบาหวาน

การรักษาเบาหวานมุ่งเน้น เพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงปกตเพื่อลดอาการข้างเคียงจากน้ำตาลในเลือดสูงิ และป้องกันโรคแทรกซ้อนในระยะยาว ในการรักษาเบาหวานมีหลักการที่สำคัญคือการควบคุมอาหาร และการออกกำลังกาย การรักษาจะไม่ได้ผลหากผู้ป่วยมาคุมอาหารหรือออกกำลังกาย การรักษามีทั้งอิซูลินและยาเม็ดรับประทาน ยาอินซูลินจะใช้รักษาเบาชนิดที่1และชนิดที่สองที่ไม่สามารถควบคุมโรคด้วยยาชนิดรับประทาน ส่วนเบาหวานชนิดที่สองใช้ยาชนิดรับประทาน และเสริใด้วยอินซูลินในกรณีที่ควบคุมเบาหวานไม่ได้่ ปัจจุบันการรักษาด้วยยา ได้รับความนิยมใช้ในการรักษาโรคเบาหวานชนิดที่สอง เนื่องจากปัจจัยดังต่อไปนี้้

1. มีหลักฐานยืนยันว่าการควบคุมเบาหวานที่ดีสามารถลดโรคแทรกที่เกิดจากเบาหวาน
2. การวินิจฉัยเบาหวานใช้เกณฑ์ 126 มก.%ทำให้เริ่มรักษาเบาหวานเร็วขึ้น
3. ความปลอดภัยของยามีมากขึ้นเกิดภาวะน้ำตาลต่ำน้อยลง

แต่อย่างไรก็ตามก่อนให้ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลควรได้ควบคุมอาหาร และออกกำลังกายอย่างที่เสียก่อน

ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือดมีกี่ประเภท เราแบ่งยาเม็ดลดระดับน้ำตาลออกเป็น 2 ประเภท

1. ยารักษาโรคเบาหวานโดยเสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน ลดาการสะสมน้ำตาลในตับ ลดากรดูดซึมน้ำตาลในลำไส้ เพิ่มการตอบสนองต่ออินซูลินและทำให้กล้ามเนื้อนำน้ำตาลไปใช้ยาในกลุ่มนี้ไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำยาในกลุ่มนี้ได้แก่

• Metformin
• Troglitazone

2. ยารักษาโรคเบาหวานโดยเพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ยาในกลุ่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ได้แก่

• Sulfonylurea
• Repaglinide
• Insulin
• Sitagliptin
• glipizide , glyburide ,และ  glimepiride 
• Repaglinide และ nateglinide (Starlix)

3. ยารักษาโรคเบาหวานโดย่ป้องกันแตกของแป้งในลำไส้ ยาเหล่าจะชลอการเพิ่มของระดับน้ำตาลหลังจากเรารับประทานอาหารได้แก่ยา Acarbose และยา meglitol
4. ยารักษาโรคเบาหวานโดยการเพิ่มการหลั่งของอินซูลินและลดการสร้างกลูโคส ได้แก่ยาในกลุ่ม DPP-4 inhibitor เช่นยา  sitagliptin (Januvia).ยากลุ่มนี้จะเพิ่มการสร้างอินซูลินและลดการสร้างน้ำตาล
   • alogliptin (Nesina)
   • alogliptin-metformin (Kazano)
   • alogliptin-pioglitazone (Oseni)
   • linagliptin (Tradjenta)
   • linagliptin-empagliflozin (Glyxambi)
   • linagliptin-metformin (Jentadueto)
   • saxagliptin (Onglyza)
   • saxagliptin-metformin (Kombiglyze XR)
   • sitagliptin (Januvia)
   • sitagliptin-metformin (Janumet and Janumet XR)
   • sitagliptin and simvastatin (Juvisync)
5. ยารักษาโรคเบาหวานกลุ่ม GLP-1 ( glucagon-like peptide-1) receptor agonists ซึ่ง GLP-1 เป็นฮอร์โมนในทางเดินอาหารที่เรียกว่า incretins หลั่งจากเซลล์จากลำไส้เล็กส่วนปลาย มีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด โดยออกฤทธิ์กระตุ้นการหลั่งอินซูลินจากตับอ่อน เมื่อ GLP-1 เข้าสู่กระแสเลือดและถูกทำให้หมดฤทธิ์โดยเอนไซม์ dipeptidyl peptidase-4 (DPP-4) ฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดของ GLP-1 จะทำให้มีการหลั่งอินซูลินเพิ่มและลดการหลั่งกลูคากอนในภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ปัจจุบันมียาหลายชนิดในกลุ่ม GLP-1 receptor agonists ได้แก่ exenatide, liraglutide, lixisenatide และ albiglutide ยาเหล่านี้ใช้ฉีดเข้าใต้ผิวหนังบริเวณท้อง ต้นขา หรือต้นแขน เพื่อลดน้ำตาลในเลือดสำหรับรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานแบบที่ 2 ร่วมกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย สำหรับ albiglutide ซึ่งเป็นยาตัวล่าสุดในกลุ่มนี้ที่วางจำหน่ายนั้นเป็น recombinant fusion protein ทนต่อเอนไซม์ DPP-4 ขนาดยาที่แนะนำคือฉีดเข้าใต้ผิวหนัง 30 มิลลิกรัม สัปดาห์ละ 1 ครั้ง (ฉีดในวันเดียวกันของทุกสัปดาห์) โดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหาร หากยังควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ตามต้องการสามารถเพิ่มเป็น 50 มิลลิกรัม สัปดาห์ละ 1 ครั้ง
   • albiglutide
   • dulaglutide
   • exenatide
   • exenatide extended-release
   • liraglutide (Victoza)
   • semaglutide
6. ยารักษาโรคเบาหวานกลุ่มSodium-glucose transporter (SGLT) 2 inhibitors ยากลุ่มนี้ลดน้ำตาลในเลือดโดยการลดการให้ไตขับน้ำตาลออกทางปัสสาวะยาในกลุ่มนี้ได้แก่
   • dapagliflozin (Farxiga)
   • canagliflozin (Invokana)
   • empagliflozin (Jardiance)
   • ertugliflozin (Steglatro)

คำแนะนำในการให้ยารักษาโรคเบาหวาน

สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แนะนำการใช้ยาดังนี้

• ผู้ป่วยที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะให้ใช้ยาชนิดนี้เป็นยาชนิดแรก
• ปรับยาเพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6 เดือน หากไม่ได้เป้าหมายและใช้ยาเต็มที่แล้วให้เพิ่มยาชนิดที่ 2
• ยาชนิดที่ 2 ที่ให้ใช้คือ glucagon-like peptide-1 (GLP-1) และยารับประทานเบาหวานชนิดอื่น
• หากผู้ป่วยที่เป็นใหม่ และมีน้ำตาลสูงและมีอาการมากแนะนำให้ใช้อินซูลินในการรักษาเบื้องต้น

• ยาเบาหวานสำหรับรับประทาน
• ตารางเปรียบเทียบผลของยาเม็ดลดน้ำตาลในการรักษาเบาหวาน

การดูแลโรคร่วม

• การดูแลโรคความดันโลหิตสูง
• การดูแลไขมันในเลือดสูง