หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
การใช้ยา Glibenclamide อย่างปลอดภัย
Glibenclamide คือยาอะไร
Glibenclamide เป็นยาในกลุ่ม Sulfonylureas ใช้รักษาเบาหวานประเภท 2 โดยช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดผ่านการกระตุ้นตับอ่อนให้หลั่งอินซูลินและเพิ่มประสิทธิภาพการใช้insulinของร่างกาย ยานี้ได้รับการพัฒนาตั้งแต่ยุค 1960 และยังคงใช้อย่างแพร่หลายในผู้ป่วยที่ควบคุมน้ำตาลไม่ดีด้วยอาหารและการออกกำลังกายเพียงอย่างเดียว (American Diabetes Association)
กลไกการทำงาน
Glibenclamide ทำงานโดยยับยั้งช่องโพแทสเซียม ATP-dependent ในเซลล์เบต้าของตับอ่อน ส่งผลให้เกิดการหลั่งอินซูลินเพิ่มขึ้น ซึ่งช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ยังมีหน้าที่การผลิตอินซูลินบางส่วน (Drugs.com)
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา
ยานี้เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวานประเภท 2 ที่ไม่ต้องพึ่งอินซูลิน และไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ด้วยการเปลี่ยนวิถีชีวิตเพียงอย่างเดียว มักใช้เป็นยาร่วมกับ Metformin หรือยาอื่นเมื่อการรักษาเดี่ยวไม่เพียงพอ
ขนาดยาและวิธีการใช้
- ขนาดเริ่มต้น: 1.25-5 มก./วัน รับประทานก่อนอาหารมื้อหลัก (โดยทั่วไปพร้อมอาหารเช้า)
- ปรับขนาด: เพิ่มไม่เกิน 2.5 มก. ต่อสัปดาห์ ตามคำแนะนำแพทย์
- ขนาดสูงสุด: 20 มก./วัน แบ่ง 1-2 ครั้ง (เช่น อาหารเช้าและเย็น หากขนาดสูง)
- รูปแบบ: ยาเม็ด 5 มก.
- ข้อแนะนำ: ควรพบแพทย์ทุก 2-3 สัปดาห์ในระยะเริ่มต้นเพื่อปรับขนาดยาให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงการเลื่อนเวลารับประทานอาหาร ออกกำลังกายหนักเกินไป หรือดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากอาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลต่ำ (hypoglycemia) เช่น หน้ามืดหรือเป็นลม
ผลข้างเคียงของยาGlibenclamide
ผลต่อระบบโลหิต
พบน้อยอาจจะรุนแรงเสียชีวิตได้ ผลข้างเคียงที่พบได้แก่ เกล็ดเลือดต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ โลหิตจาง ซึ่งจะมีอาการ จ้ำเลือด เลือดออกง่ายเช่นเลือดกำเดา หรือเลือดออกตามไรฟัน เป็นหวัดง่าย
ผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน
แพ้ยาทำให้เกิดอาการหอบหืด ริมฝีปาก คอ ลิ้นบวม
ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ
ผลต่อการมองเห็น
การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำตาลอย่างรวดเร็วอาจจะทำให้เกิดอาการตาพร่ามัว
ผลต่อระบทางเดินอาหาร
อาจจะทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน รู้สึกจุกเสียดแน่นท้อง อาจจะท้องร่วง
ผลต่อตับ
อาจจะทำให้เกิดตับอักเสบ เมื่อหยุดยาอาการจะดีขึ้น
ผลต่อผิวหนัง
อาจจะเกิดแพ้ยาชนิดรุนแรง เช่น erythema multiforme, Stevens-Johnson syndrome, erythema nodosum and exfoliative dermatitis หรือที่รุนแรงน้อยได้แก่ ผื่นคัน แพ้แสงแดด
สิ่งที่ต้องระวังมิให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ข้อห้ามการใช้ยา
- ผู้ป่วยเบาหวานประเภท 1 หรือภาวะคีโตนในเลือด (DKA)
- ตับ/ไตวายรุนแรง
- ภาวะเครียดจากติดเชื้อ, ผ่าตัด, หรืออุบัติเหตุ
- ผู้แพ้ยา, หญิงตั้งครรภ์, หรือให้นมบุตร (จัดอยู่ในประเภท C)
ข้อควรระวัง
- กลุ่มเสี่ยงน้ำตาลต่ำ: ผู้สูงอายุ, ขาดอาหาร, ออกกำลังกายหนัก, ไตวาย, หรือโรคต่อมหมวกไต
- แจ้งแพทย์หากมีโรคหัวใจ, ตับ, ไต, หรือต่อมไทรอยด์
- หยุดยาและพบแพทย์ทันทีหากตั้งครรภ์ระหว่างใช้
- หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ (เสี่ยงหน้าแดง, หายใจหอบ, ปวดศีรษะ)
การโต้ตอบกับยาอื่น
ท่านที่รับประทานยาต่อไปนี้จะเป็นยาที่เสริมฤทธิ์ Glibenclamide ทำให้มีโอกาศที่น้ำตาลในเลือดจะต่ำ
- ยาต้านเชื้อ (Chloramphenicol, Fluconazole miconazole, sulphonamides
- NSAID (Phenylbutazone, Salicylates)
- ยาต้านการแข็งตัว (Warfarin)
- ยาลดไขมัน (Clofibrate)
- ยาต้านซึมเศร้า (MAOIs, Doxepin)
- ยาลดความดัน (ACE-inhibitors เช่น captopril, enalapril,l)
- ยารักษากระเพาะ (H2-blockers เช่น cimetidine, ranitidine,
เมื่อเกิดอาการข้างเคียงควรทำอย่างไร
การเก็บรักษา
- เก็บในที่แห้ง อุณหภูมิ 15-30°C
- ป้องกันแสงแดดและความชื้น
- เก็บให้พ้นมือเด็ก
สรุป
Glibenclamide เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาเบาหวานประเภท 2 โดยกระตุ้นการหลั่งอินซูลิน ควรใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์ ระวังภาวะน้ำตาลต่ำและผลข้างเคียงรุนแรง และแจ้งแพทย์หากมีอาการผิดปกติ