Ranitidine คือยาอะไร?

Ranitidine (รานิทิดีน) เป็นยาในกลุ่ม H2-receptor antagonist ที่เคยใช้ลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร

ควรรับประทาน Ranitidine อย่างไร?

สามารถรับประทานได้ทั้งก่อนและหลังอาหาร โดยทั่วไปวันละ 1-2 ครั้ง แต่ไม่ควรซื้อยารับประทานเองเกิน 2 สัปดาห์

ผลข้างเคียงของ Ranitidine มีอะไรบ้าง?

ผลข้างเคียงที่พบบ่อยได้แก่ ปวดศีรษะ, ท้องผูก หรือท้องร่วง

Ranitidine มีข้อควรระวังอะไรบ้าง?

ควรได้รับการตรวจวินิจฉัยโรคมะเร็งกระเพาะอาหารก่อนใช้ยา และต้องระวังในผู้ป่วยโรคไตหรือผู้สูงอายุ

Ranitidine: ยาที่คุณควรรู้ก่อนใช้

Ranitidine (รานิทิดีน) เป็นยาในกลุ่ม H2-receptor antagonist หรือ H2 blocker ที่เคยใช้กันอย่างแพร่หลายในการลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร เพื่อรักษาและป้องกันโรคที่เกี่ยวข้องกับภาวะกรดเกิน เช่น โรคกรดไหลย้อน แผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก อย่างไรก็ตาม ยานี้ได้ถูกเรียกคืนจากตลาดในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย เนื่องจากพบว่าอาจมีสารก่อมะเร็งปนเปื้อนในบางผลิตภัณฑ์ แต่การทำความเข้าใจกลไกการออกฤทธิ์และข้อควรระวังของยานี้ยังคงเป็นประโยชน์ทางการแพทย์

1. Ranitidine คืออะไร?

Ranitidine เป็นยาที่ออกฤทธิ์โดยการปิดกั้นตัวรับฮิสตามีนชนิดที่ 2 (H2-receptor) ในกระเพาะอาหาร ทำให้ลดการหลั่งกรด มีข้อบ่งชี้ในการใช้เพื่อรักษาแผลในกระเพาะอาหาร, แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น, โรคกรดไหลย้อน, และภาวะที่มีการหลั่งกรดมากผิดปกติ เช่น Zollinger-Ellison syndrome ยานี้มีหลายรูปแบบ เช่น ยาเม็ด, ยาเม็ดฟองฟู่, ยาน้ำเชื่อม และยาฉีด

2. กลไกการออกฤทธิ์: Ranitidine ทำงานอย่างไร?

Ranitidine ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งการทำงานของ H2-receptor ในเซลล์ผนังกระเพาะอาหาร ซึ่งทำหน้าที่ตอบสนองต่อสาร Histamine ในการหลั่งกรด เมื่อยาเข้าไปปิดกั้นตัวรับนี้ การหลั่งกรดจึงลดลงอย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้เยื่อบุทางเดินอาหารที่ได้รับความเสียหายจากกรดมีโอกาสฟื้นตัวได้ดีขึ้น

3. Ranitidine ใช้รักษาโรคอะไร? (ข้อบ่งใช้)

Ranitidine มีข้อบ่งใช้หลักดังนี้:

รักษาแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็ก: ใช้รักษาและป้องกันการกลับเป็นซ้ำของแผล
โรคกรดไหลย้อน (GERD): บรรเทาอาการแสบร้อนกลางอก
ภาวะที่มีการหลั่งกรดมาก: เช่น Zollinger-Ellison syndrome
ป้องกันแผลในกระเพาะที่เกิดจากความเครียดหรือยา NSAIDs

4. ขนาดและวิธีการใช้ยา

ขนาดที่ใช้: แตกต่างกันไปตามข้อบ่งใช้และดุลยพินิจของแพทย์ เช่น
- รักษาแผลในกระเพาะอาหาร: 150 มก. วันละ 2 ครั้ง (เช้า-เย็น) หรือ 300 มก. วันละครั้งก่อนนอน เป็นเวลา 4-8 สัปดาห์
- ขนาดยาป้องกันการกลับเป็นซ้ำ: 150 มก. วันละครั้งก่อนนอน
วิธีการใช้ยา:
- สามารถรับประทานยาได้ทั้งก่อนหรือหลังอาหาร
- หากใช้ร่วมกับยาลดกรดชนิดน้ำ (Antacid): ควรรับประทาน Ranitidine ก่อนยาลดกรดชนิดน้ำอย่างน้อย 1 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการรบกวนการดูดซึมของยา
- การป้องกันอาการแน่นท้องจากกรดไหลย้อน: รับประทานยา 30-60 นาทีก่อนดื่มหรือรับประทานอาหารที่กระตุ้นให้เกิดอาการ
- ห้ามซื้อยารับประทานเองนานเกิน 2 สัปดาห์ หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์

5. การใช้ยาอย่างปลอดภัย: สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์และข้อควรระวัง

สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกร:
- ประวัติการแพ้ยา: โดยเฉพาะยา Ranitidine
- ยาที่กำลังใช้: แจ้งรายการยา วิตามิน และสมุนไพรทั้งหมด โดยเฉพาะ Warfarin และ Triazolam เนื่องจากยานี้อาจมีผลต่อระดับยา
- โรคประจำตัว: โรคตับ, โรคไต, porphyria, หรือ phenylketonuria
- การตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร: ยา Ranitidine จัดอยู่ใน Pregnancy Category B ซึ่งปลอดภัยกว่า Category C แต่ก็ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
ข้อควรระวังและข้อห้ามใช้:
- โรคมะเร็งกระเพาะอาหาร: การใช้ Ranitidine อาจบดบังอาการของมะเร็งกระเพาะอาหาร ทำให้การวินิจฉัยล่าช้า จึงควรได้รับการตรวจวินิจฉัยก่อนใช้ยา
- ผู้ป่วยโรคไตหรือผู้สูงอายุ: ควรลดขนาดยาลงเพื่อป้องกันการสะสมของยาในร่างกาย
- การสูบบุหรี่: การสูบบุหรี่จะทำให้แผลในกระเพาะอาหารหายช้าลง ควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ขณะใช้ยา

6. ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย (มักไม่รุนแรง)

ปวดศีรษะ
ท้องผูก หรือท้องร่วง
คลื่นไส้, อาเจียน
ปวดจุกแน่นลิ้นปี่

อาการอันตรายที่ต้องหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที

อาการแพ้ยา: ผื่นลมพิษ, หายใจลำบาก, ใบหน้าหรือคอบวม
อาการทางโลหิตวิทยา: ไข้, เจ็บคอ, มีผื่นขึ้น, มีจ้ำเลือดหรือเลือดออกง่ายผิดปกติ

7. การเก็บรักษายา

เก็บยาในภาชนะบรรจุเดิมที่ปิดสนิท
เก็บที่อุณหภูมิห้อง พ้นจากแสงแดดและความชื้น
เก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ตรวจสอบวันหมดอายุก่อนใช้ทุกครั้ง

สรุป

Ranitidine เป็นยาที่เคยมีบทบาทสำคัญในการรักษาโรคเกี่ยวกับกรดในกระเพาะอาหาร แต่เนื่องจากข้อกังวลด้านความปลอดภัย ผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเสมอ หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยาที่ใช้ หรือมีอาการผิดปกติใดๆ ควรหยุดยาและไปพบแพทย์ทันที