Lansoprazole: ยาลดกรดอย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ

1. Lansoprazole คืออะไร?

Lansoprazole เป็นยาในกลุ่ม Proton Pump Inhibitors (PPIs) หรือที่รู้จักกันในชื่อ "ยาที่ช่วยลดการหลั่งกรด" ใช้สำหรับรักษาโรคและอาการที่เกี่ยวข้องกับกรดในกระเพาะอาหารที่มากเกินไป เช่น ภาวะกรดไหลย้อน (GERD) แผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น และภาวะหลั่งกรดเกิน (Zollinger-Ellison Syndrome) ยานี้เป็นยาที่ต้องใช้ตามใบสั่งแพทย์ในประเทศไทย

2. กลไกการออกฤทธิ์: Lansoprazole ทำงานอย่างไร?

ยา Lansoprazole ออกฤทธิ์หลักโดย:

• ยับยั้งเอนไซม์ Proton Pump โดยตรง: ยาจะเข้าไปจับและยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ Proton Pump ซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการผลิตกรดในกระเพาะอาหาร

• ลดการหลั่งกรดอย่างมีประสิทธิภาพ: การยับยั้งเอนไซม์นี้ทำให้การผลิตกรดในกระเพาะอาหารลดลงอย่างมาก ช่วยลดการระคายเคืองของเยื่อบุทางเดินอาหารที่เกิดจากกรด

3. Lansoprazole ใช้รักษาโรคอะไร? (ข้อบ่งใช้)

Lansoprazole ใช้รักษาและป้องกันภาวะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกรดในกระเพาะอาหาร ดังนี้:

• ภาวะกรดไหลย้อน (GERD): รักษาอาการแสบร้อนกลางอกและช่วยให้เยื่อบุหลอดอาหารที่อักเสบหายดี

• แผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น: รักษาแผลที่เกิดจากเชื้อ H. pylori โดยใช้ร่วมกับยาปฏิชีวนะ

• ป้องกันแผลในกระเพาะอาหารที่เกิดจากการใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs

• ภาวะหลั่งกรดเกิน: เช่น Zollinger-Ellison Syndrome

• การป้องกันแผลในลำไส้เล็กส่วนต้นกลับเป็นซ้ำ

4. ขนาดและวิธีการใช้ยา

ยา Lansoprazole มีจำหน่ายในรูปแบบยาแคปซูลและยาเม็ด โดยทั่วไปมีขนาด 15 มิลลิกรัม (มก.) และ 30 มก.

• ขนาดยาที่ใช้: แตกต่างกันไปตามข้อบ่งใช้และดุลยพินิจของแพทย์ เช่น

  • รักษาแผลในลำไส้เล็กส่วนต้น: ขนาด 15 มก. วันละครั้ง เป็นเวลาประมาณ 4 สัปดาห์

  • รักษาแผลในกระเพาะอาหาร: ขนาด 30 มก. วันละครั้ง เป็นเวลาประมาณ 8 สัปดาห์

  • แผลกระเพาะอาหารที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย H. pylori

    • การใช้ยา 3 ชนิดร่วมกันได้แก่ Lansoprazoleขนาด 30 mg วันละ 2ครั้งร่วมกับ amoxicillin ขนาด 1กรัมวันละ 2 ครั้ง และ clarithromycin ขนาด 500 mg วันละ 2ครั้ง นาน 10-14 วัน
    • การใช้ยา 2ชนิดได้แก่ Lansoprazole ขนาด 30 mg วันละ 3 ครั้ง และ amoxicillin 1 กรัมวันละ 3 ครั้งเป็นเวลา 14 วัน
  • การป้องกันแผล ลำไส้เล็กส่วนต้น Duodenal ulcer กลับเป็นซ้ำให้ขนาด 15 mg วันละครั้ง
  • การรักษาแผลที่กระเพาะอาหาร Gastric ulcer ให้ขนาด 30 mg วันละครั้งใช้เวลารักษา 8 สัปดาห์
  • การรักษาแผลกระเพาะอาหารที่เกิดจากการรับประทานยาแก้ปวด NSAIDs ให้ขนาด 30 mg วันละครั้ง
  • การรักษากรดไหลย้อนที่ไม่มีหลอดอาหารอักเสบให้ขนาด 15 mg วันละครั้งเป็นเวลา 8 สัปดาห์
  • การรักษากรดไหลย้อนที่มีหลอดอาหารอักเสบ erosive gastritis ให้ขนาด 30 มิลิกรัมวันละครั้งให้รักษานาน 8 สัปดาห์ หากไม่หายอาจจะต่ออีก 8 สัปดาห์

• วิธีการใช้ยา:

  • รับประทานยาอย่างน้อย 30 นาที ก่อนอาหาร เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีที่สุด

  • กลืนยาทั้งเม็ด ห้ามบด เคี้ยว หรือหักเม็ดยา

  • หากกลืนลำบาก สามารถแกะยาออกจากแคปซูล แล้วผสมเม็ดยากับน้ำผลไม้หรือโยเกิร์ต แล้วดื่มทันที ห้ามเคี้ยวเม็ดยา

  • หากต้องรับประทานยา Sucralfate ให้รับประทาน Lansoprazole ก่อนอย่างน้อย 30 นาที

5. การใช้ยาอย่างปลอดภัย: สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์และข้อควรระวัง

การใช้ยาอย่างปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญที่สุด โปรดแจ้งข้อมูลต่อไปนี้ให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนเริ่มใช้ยา:

• ประวัติการแพ้ยา: เคยแพ้ยา Lansoprazole หรือยาในกลุ่ม PPIs อื่นๆ หรือไม่

• โรคประจำตัว: โดยเฉพาะ โรคตับ หรือเคยมีภาวะ แมกนีเซียมในเลือดต่ำ

• การตั้งครรภ์ หรือการให้นมบุตร

• ยา วิตามิน อาหารเสริม สมุนไพรอื่นๆ ที่กำลังใช้: โดยเฉพาะยาที่อาจทำปฏิกิริยากับ Lansoprazole เช่น

  • ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Warfarin)

  • ยาต้านไวรัส (Atazanavir)

  • ยารักษาโรคหัวใจ (Digoxin, Diuretics)

  • ยาต้านเชื้อรา (Ketoconazole)

  • ยากดภูมิคุ้มกัน (Methotrexate)

  • ยาขยายหลอดลม (Theophylline)

6. ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย (มักไม่รุนแรง)

• ท้องผูก คลื่นไส้

• ปวดศีรษะ

• มึนงง

อาการที่ต้องเฝ้าระวังและควรพบแพทย์ทันที

• อาการแพ้ยาอย่างรุนแรง: ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก ใบหน้า ริมฝีปาก หรือลิ้นบวม

• อาการของภาวะแมกนีเซียมในเลือดต่ำ: มึนงง สับสน กล้ามเนื้อกระตุก หรือชัก อาการนี้มักเกิดขึ้นเมื่อใช้ยาต่อเนื่องเป็นเวลานาน

• อาการที่บ่งชี้ถึงโรคอื่น: อาการจุกแน่นหน้าอกร่วมกับเหงื่อออก, กลืนอาหารลำบาก, น้ำหนักลด, อาเจียนเป็นเลือด หรืออุจจาระสีดำคล้ายยางมะตอย ซึ่งอาจบ่งชี้ถึงโรคร้ายแรง เช่น มะเร็งกระเพาะอาหาร หากมีอาการเหล่านี้ควรหยุดยาและรีบปรึกษาแพทย์

7. ข้อห้ามและข้อควรระวังในการใช้ยา

• ผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปี: ควรปรึกษาแพทย์ เนื่องจากอาจมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อการเกิดท้องร่วงและกระดูกหัก

• การใช้ยาในระยะยาว: การใช้ยาในกลุ่ม PPIs เป็นเวลานาน (เกิน 1 ปี) อาจเพิ่มความเสี่ยงของ ภาวะกระดูกหัก และ ภาวะแมกนีเซียมในเลือดต่ำ

• การบดบังอาการของมะเร็ง: ยานี้อาจบดบังอาการของมะเร็งกระเพาะอาหารได้ หากอาการไม่ดีขึ้นหลังจากใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวินิจฉัยโรคอย่างละเอียด

8. การเก็บรักษายา

• เก็บยาในอุณหภูมิห้องตามที่ระบุบนฉลาก

• เก็บในที่แห้งและพ้นจากแสงแดดและความชื้น

• เก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยงเสมอ

• ตรวจสอบวันหมดอายุก่อนใช้ทุกครั้ง

สรุป

Lansoprazole เป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงในการลดกรดในกระเพาะอาหาร แต่การใช้ยาอย่างถูกวิธีและปลอดภัยเป็นสิ่งสำคัญที่สุด โปรดจำไว้ว่าข้อมูลในบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้ทั่วไปเท่านั้น และไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรได้ หากมีข้อสงสัยหรืออาการผิดปกติใดๆ ควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์เสมอ