Omeprazole: ยาที่คุณควรรู้ก่อนใช้

Omeprazole (โอเมพราโซล) เป็นยาในกลุ่ม Proton Pump Inhibitors (PPIs) ซึ่งมีฤทธิ์ลดการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารอย่างมีประสิทธิภาพสูง ยานี้ใช้สำหรับรักษาและป้องกันโรคที่เกี่ยวข้องกับกรดในกระเพาะอาหารที่มากเกินไป เช่น โรคกรดไหลย้อน แผลในกระเพาะอาหาร และภาวะที่มีกรดมากผิดปกติ การใช้ยาอย่างถูกต้องตามคำแนะนำของแพทย์เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งเพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการรักษา

---

1. Omeprazole คืออะไร?

Omeprazole เป็นยาที่ทำหน้าที่ยับยั้งการทำงานของ Proton Pump ซึ่งเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการผลิตกรดในกระเพาะอาหาร ยานี้จึงช่วยลดปริมาณกรดได้อย่างมากและต่อเนื่อง ทำให้เยื่อบุทางเดินอาหารมีเวลาฟื้นตัวจากความเสียหายที่เกิดจากกรด

---

2. กลไกการออกฤทธิ์: Omeprazole ทำงานอย่างไร?

ในเซลล์ผนังกระเพาะอาหารมีเอนไซม์ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า Proton Pump ซึ่งทำหน้าที่ขับกรดไฮโดรคลอริกออกมา Omeprazole จะเข้าไปจับและยับยั้งการทำงานของเอนไซม์นี้โดยตรง ส่งผลให้:

• การหลั่งกรดลดลงอย่างมาก: ยับยั้งการผลิตกรดในกระเพาะอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• เยื่อบุฟื้นตัว: การลดปริมาณกรดช่วยลดการระคายเคืองของแผลในกระเพาะอาหารหรือหลอดอาหาร ทำให้แผลหายเร็วขึ้น

---

3. Omeprazole ใช้รักษาโรคอะไร? (ข้อบ่งใช้)

Omeprazole ใช้สำหรับรักษาและป้องกันภาวะต่างๆ ดังนี้:

• โรคกรดไหลย้อน (GERD): รักษาอาการแสบร้อนกลางอกและช่วยให้หลอดอาหารที่อักเสบหายดี

• แผลในกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้น: รักษาแผลและป้องกันการกลับเป็นซ้ำ

• การกำจัดเชื้อ Helicobacter pylori (H. pylori): ใช้ร่วมกับยาปฏิชีวนะอื่นๆ เพื่อรักษาแผลในกระเพาะอาหารที่เกิดจากการติดเชื้อนี้

• ภาวะที่มีกรดมากผิดปกติ (Zollinger-Ellison syndrome): ควบคุมการหลั่งกรดที่มากเกินไป

• ป้องกันแผลในกระเพาะอาหาร: ในผู้ที่จำเป็นต้องรับประทานยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDs เป็นเวลานาน

---

4. ขนาดและวิธีการใช้ยา

Omeprazole มีจำหน่ายในรูปแบบแคปซูลขนาด 20 มก. และ 40 มก.

• ขนาดที่ใช้: แตกต่างกันตามอาการและดุลยพินิจของแพทย์ เช่น

  • โรคกรดไหลย้อน (GERD): 20 มก. วันละครั้ง เป็นเวลา 4-8 สัปดาห์

  • แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น: 20 มก. วันละครั้ง เป็นเวลา 4 สัปดาห์

  • แผลในกระเพาะอาหาร: 40 มก. วันละครั้ง เป็นเวลา 4-8 สัปดาห์

  • การกำจัดเชื้อ H. pylori: 20 มก. วันละ 2 ครั้ง ร่วมกับยาปฏิชีวนะอีก 2 ชนิด เป็นเวลา 10 วัน

• วิธีการใช้ยา:

  • รับประทานยา วันละ 1-2 ครั้ง ก่อนอาหารประมาณ 30-60 นาที

  • กลืนแคปซูลทั้งเม็ด ห้ามเคี้ยวหรือบด

  • หากไม่สามารถกลืนแคปซูลได้ สามารถแกะแคปซูลออกแล้วผสมผงยากับน้ำธรรมดาหรือน้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว (เช่น น้ำส้ม น้ำแอปเปิล) หรือโยเกิร์ต แต่ต้องคนให้เข้ากันและดื่มทันที ห้ามทิ้งไว้เกิน 30 นาที และดื่มน้ำตามให้หมด

  • ห้ามใช้ยานี้ร่วมกับน้ำชนิดอื่นนอกจากน้ำเปล่า

  • หากซื้อยารับประทานเอง ห้ามใช้ยาเกิน 14 วัน ควรปรึกษาแพทย์หากอาการไม่ดีขึ้น

---

5. การใช้ยาอย่างปลอดภัย: สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์และข้อควรระวัง

การแจ้งข้อมูลสุขภาพที่ครบถ้วนเป็นสิ่งสำคัญมาก เพื่อป้องกันผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

• สิ่งที่ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกร:

  • ประวัติการแพ้ยา: เคยแพ้ Omeprazole หรือยาอื่นในกลุ่ม PPIs หรือไม่

  • รายการยาและอาหารเสริมที่กำลังใช้: โดยเฉพาะยาที่มีปฏิกิริยากับ Omeprazole เช่น

    • ยาต้านการแข็งตัวของเลือด: Warfarin

    • ยาต้านไวรัส: Atazanavir, Nelfinavir

    • ยาต้านเกล็ดเลือด: Clopidogrel

    • ยากดภูมิคุ้มกัน: Methotrexate, Cyclosporine

  • โรคประจำตัว: เช่น โรคตับ, โรคไต, โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ, ภาวะแมกนีเซียมในเลือดต่ำ

  • อาการอื่น ๆ: ถ่ายอุจจาระสีดำคล้ำ, อาเจียนเป็นเลือด, น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

  • การตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร: ยานี้จัดอยู่ใน Pregnancy Category C ควรพิจารณาผลดีผลเสียก่อนใช้ และไม่ควรใช้ในหญิงให้นมบุตร

• ข้อควรระวังพิเศษ:

  • การใช้ยาในระยะยาว: การใช้ยาในขนาดสูงและต่อเนื่องเป็นเวลานาน (มากกว่า 1 ปี) อาจเพิ่มความเสี่ยงของ ภาวะกระดูกหัก และ ภาวะแมกนีเซียมในเลือดต่ำ

  • การบดบังอาการของมะเร็ง: การใช้ยานี้อาจบดบังอาการของโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร ทำให้การวินิจฉัยล่าช้า หากอาการไม่ดีขึ้นหลังใช้ยา ควรปรึกษาแพทย์

  • ห้ามใช้ร่วมกับ Clopidogrel: การใช้ร่วมกันจะทำให้ประสิทธิภาพของยา Clopidogrel ลดลง

  • ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ยา: รวมทั้งยาในกลุ่ม PPIs ตัวอื่นๆ

---

6. ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

ผลข้างเคียงที่พบบ่อย (มักไม่รุนแรง)

• ปวดศีรษะ, ท้องร่วง, ท้องผูก, ท้องเฟ้อ

• คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง

• ง่วงซึม, มึนงง

อาการอันตรายที่ต้องหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที

• อาการแพ้ยาอย่างรุนแรง: ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก ใบหน้า ตา หรือลิ้นบวม

• อาการของภาวะแมกนีเซียมต่ำ: มึนงง สับสน กล้ามเนื้อกระตุก หัวใจเต้นผิดปกติ หรือชัก

• อาการทางตับ: ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม

• อาการทางหัวใจ: หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ หรือเจ็บหน้าอก

• อาการทางระบบทางเดินอาหาร: อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายอุจจาระสีดำ

---

7. การเก็บรักษายา

• เก็บยานี้ในภาชนะบรรจุเดิมที่ปิดสนิท

• เก็บในที่แห้ง อุณหภูมิห้อง (ไม่เกิน 30 องศาเซลเซียส) และพ้นจากแสงแดดโดยตรง

• เก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

• ตรวจสอบวันหมดอายุก่อนใช้เสมอ

---

สรุป

Omeprazole เป็นยาที่มีประโยชน์อย่างยิ่งในการรักษาโรคที่เกี่ยวกับกรดในกระเพาะอาหาร แต่ควรใช้ยาอย่างระมัดระวังและอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์เท่านั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ยาในระยะยาว ผู้ป่วยควรแจ้งข้อมูลสุขภาพของตนเองอย่างละเอียดและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด หากมีอาการผิดปกติที่รุนแรง ควรรีบหยุดยาและไปพบแพทย์ทันที

 

 

ยาน้ำแก้โรคกระเพาะ | ยาระบาย | ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน | ยา cisapride | ยา hyocyamine | ยาแก้กระเพาะกลุ่ม PPI | ยาขับลม | sucralfate | ranitidine | nizatidine | cimetidine | famotidine | ยาแก้ท้องเสีย | Esomeprazole | lansoprazole | Omeprazole | Misoprostol

• ยารักษาหัวใจและหลอดเลือด
• ยารักษาไขมันในเลือด
• ยารักษาโรคภูมิแพ้
• ยารักษาโรคทางเดินอาหาร
• ยารักษาเชื้อรา
• ยารักษาโรคข้อ
• ยารักษาโรคเบาหวาน
• ยารักษาต่อมไทรอยด์
• ยารักษาโรคประสาท/จิต