 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
คอเลสเตอรอล cholesterol
คอเลสเตอรอลในเลือดสูงจะเป็นปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหลอดเลือดสมองโดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงของการเกิดโรคอยู่ก่อน เช่น สูบบุหรี่ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน นอกจากนั้นระดับคอเลสเตอรอลในเลือดยังขึ้นกับ อายุ เพศ อาหาร และประวัติการเจ็บป่วยในครอบครัว เมื่อคอเลสเตอรอลในเลือดสูงขึ้นจะเกิดคราบที่ผนังหลอดเลือดเกิดโรคหลอดเลือดแข็ง
คอเลสเตอรอลคืออะไร
คอเลสเตอรอลในเลือดมาจากสองแหล่งคือร่างกายวร้างเอง และมาจากอาหาร ตับทำหน้าที่สร้างคอเลสเตอรอลทั้งหมด ส่วนอาหารที่มีคอเลสเตอรอลได้แก่ เนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากนม หากเรารับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์มากร่างกายก็จะสร้างคอเลสเตอรอลเพิ่มมากขึ้น คอเลสเตอรอลในเลือดที่สูงจะทำให้เกิดคราบเกาะตามผนังหลอดเลือด ซึ่งทำให้ผนังหลอดเลือดหนาตัวเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง และเกิดหลอดเลือดตีบ หากเกิดที่สมองก็จะเป็นโรค Stroke หากเกิดที่หลอดเลือดหัวใจก็จะเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด คอเลสในเลือดมีทั้งไขมันดี และไขมันไม่ดีหรือที่เรียกว่าไขมันเลวค่าไขมันทั้งสองควรจะมีค่าที่เหมาะสม 
ในการดูแลไขมันในเลือดสูงจะต้องเริ่มต้นการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ การออกกำลังกาย สำหรับผู้ป่วยบางรายที่ได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเต็มที่แล้วระดับไขมันในเลือดยังสูง ก็จำเป็นจะต้องได้รับยาลดไขมัน
คอเลสเตอรอลในเลือดจะมโปรตีนหุ้ม โดยมีคอเลสเตอรอลอยู่ตรงกลางเราเรียก lipoproteins ซึ่งจากลักษณะของ lipoproteins จะแบ่งออกเป็นไขมันดี HDL cholesterol และไขมันเลว LDL cholesterol ซึ่งเราจะทราบค่าจากการเจาะเลือดตรวจ
ไขมันเลว LDL (Bad) Cholesterol
LDL ถือว่าเป็นไขมันเลวเนื่องจากหากมีมากจะกลายเป็นคราบเกาะผิวหลอดเลือด ทำให้ผนังหลอดเลือดหนาตัวและเกิดหลอดเลือดแข็ง หากหนาตัวมากๆทำให้เกิดหลอดเลือดตีบ แต่ห่กคราบคอเลสเตอรอลหลุดทำให้เกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือด เกิดโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน หรือเกิดโรคหัวใจเฉียบพลัน หากเกิดที่เท้าจะเกิดดรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ
ไขมันดีHDL (Good) Cholesterol
ที่ว่าเป็นไขมันดีเนื่องจาก HDL cholesterol จะเป็นตัวพาไขมันเลวออกจากผนังหลอดเลือดและนำกลับสู่ตับและขับออกจากร่างกาย หากไขมันดีสูงจะป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และหลอดเลือดหัวใจ
ไขมันไครกลีเซอร์ไรด์ Triglycerides
ไขมันไครกลีเซอร์ไรด์ ทำหน้าที่สะสมพลังงานจากอาหารที่เรารับประทาน หากมีไขมันไตรกลีเซอรร์ไรด์ในเลือดสูงจะเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดแข็ง สาเหตุของไตรกลีเซอร์ไรด์ในเลือดสูงได้แก่ น้ำหนักเกินหรืออ้วน การขาดการออกกำลังกาย การสูบบุหรี่ การดื่มสุรามากไป การรับประทานอาหารแป้งมากไป(มากกว่าร้อยละ 60) ผู้ที่มีไขมันไตร์กลีเซอร์ไรด์ในเลือดสูงมักจะมีไขมันเลว สูง และไขมันดี ต่ำ
ไขมัน Lp(a) Cholesterol
เป็นการไขมันจัดอยู่ในกลุ่มไขมันเลวหากพบในกระแสเลือดในระดับสูงจะเป็นปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดโรคหัวใจ
ผู้ป่วยคอเลสเตอรอลในเลือดสูงมีอาการหรือไม่
คนทั่วไปไม่ทราบว่าตัวเองเป็นโรคไขมันในเลือดสูง เนื่องจากไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการ ผู้ป่วยจะเกิดอาการเมื่อเริ่มมีโรคหลอดเลือดแข็งและตีบทำให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะไม่เพียงพอ ได้แก่อาการทางหลอดเลือดสมอง อาการของโรคหัวใจ อาการของโรคหลอดเลือดขา ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องตรวจเลือดหาระดับไขมันในเลือด
การตรวจเลือดหาคอเลสเตอรอลในเลือด
สาเหตุของคอเลสเตอรอลในเลือดสูง
แบ่งสาเหตุของคอเลสเตอรอลในเลือดสูงเป็น
ปัจจัยที่คุณควบคุมไขมัน cholesterl ได้
จากอาหาร
คอเลสเตอรอลพบมากในอาหารที่มาจากสัตว์ เช่น ไข่แดง เนื้อสัตว์ เนย โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัวจะทำให้ไขมันเลว LDL ขึ้นสูง อาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูงได้แก่ เนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากนม ช็อคโกแลต อาหารทอด นอกจากนั้นอาหารที่มีไขมันทรานส์ก็จะทำให้ไขมันเลวเพิ่มมากขึ้น ไขมันทรานส์พบมากในน้ำมันพืชที่ผ่านขบวนการผลิต อาหารที่ผ่านขบวนการผลิต
การขาดการออกกำลังกาย
การขาดการออกกำลังกายจะทำให้เกิดโรคอ้วน และในที่สุดก็จะทำให้ไขมันเลวเพิ่มมากขึ้น
ปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุม
การวินิจฉัยไขมันในเลือด cholesterol ในเลือดสูง
จะต้องงดอาหาร(ดื่มน้ำได้)อย่างน้อย 9-12 ชม แพทย์จะสั่งตรวจไขมัน 4ตัวได้แก่
สำหรับการตรวจสุขภาพบางแห่งเจาะเลือดตรวจ Total cholesterol และ Triglycerides แพทย์จะสั่งเจาะเลือดต่อในรายที่ Total cholesterol มากกว่า 200
| ค่า Total Cholesterol | การแปรผล |
|---|---|
| น้อยกว่า 200 mg/dL | ค่าที่ต้องการ |
| 200–239 mg/dL | เริ่มสูง |
| 240 mg/dL and higher | สูง |
| ค่า LDL Cholesterol | การแปรผล |
|---|---|
| น้อยกว่า 100 mg/dL | ค่าที่ต้องการ |
| 100–129 mg/dL | สูงเล็กน้อย |
| 130–159 mg/dL | สูงปานกลาง |
| 160–189 mg/dL | สูง |
| 190 mg/dL and higher | สูงมาก |
| ค่า HDL Cholesterol | การแปรผล |
|---|---|
| น้อยกว่า 40 mg/dL | เป็นความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือด |
| 40–59 mg/dL | พอใช้ |
| 60 mg/dL และมากกว่า | ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด |
สำหรับค่า Triglycerides หากสูงจะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
ปัจจัยที่ทำให้ค่า Triglycerides สูงได้แก่
การรักษาไขมันในเลือด( cholesterol)สูง
ในการรักษาคอเลสเตอรอลในเลือดสูงจะมีปัจจัยในการตัดสินใจให้การรักษาดังนี้
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
โดยการนำข้อมูลใช้สำหรับคำนวณความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
ค่าไขมันเลวที่เหมาะสม
ในการดูว่าค่าไขมันเลวว่าสูงหรือไม่จะต้องพิจารณาว่ามีโรคประจำตัวหรือไม่ มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดหรือไม่เพื่อจัดลำดับความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
| โรคหรือปัจจัยที่คุณมีอยู่ | การจัดลำดับความเสี่ยง | เป้าหมายไขมันเลว |
|---|---|---|
| โรคหัวใจและหลอดเลือด, โรคเบาหวาน, ความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่า 20 % | I. ความเสี่ยงสูงมาก* | น้อยกว่า 100 mg/dL |
| มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่า 2ข้อ และความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ 10–20% | II.ความเสี่ยงสูง | น้อยกว่า 130 mg/dL |
| มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดมากกว่า 2ข้อ และความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจน้อยกว่า 10% | III. ความเสี่งปานกลาง | น้อยกว่า 130 mg/dL |
| มีความเสี่ยงหนึ่งข้อหรือน้อยกว่า | IV. ความเสี่ยงต่ำ | น้อยกว่า 160 mg/dL |
การรักษาคอเลสเตอรอลในเลือดสูงมีหลักการใหญ่สองข้อคือ
มาถึงขั้นตอนการรักษาไขมันในเลือดสูง
ขั้นตอนการรักษาจะขึ้นกับลำดับความความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลลอดเลือด
ลำดับความเสี่ยงระดับสูงมาก เป้าหมายไขมันเลวต้องน้อยกว่า 100 mg/dL
| ระดับ LDL | การรักษา |
|---|---|
| หากไขมันเลวมากกว่า 100 | ให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และการใช้ยาลดไขมัน |
| หากไขมันเลวน้อยกว่า 100 | ให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม |
ลำดับความเสี่ยงระดับสูง เป้าหมายไขมันเลวต้องน้อยกว่า 130 mg/dL
| ระดับ LDL | การรักษา |
|---|---|
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 130 mg/dL | ให้เริ่มต้นด้วยการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 130 mg/dL หลังจากปรับพฤติกรรมไปแล้ว 3 เดือน | ให้การรักษาด้วยยาและการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวน้อยกว่า130 mg/dL | ให้ปรับพฤติกรรม |
ลำดับความเสี่ยงระดับปานกลาง เป้าหมายไขมันเลวต้องน้อยกว่า 130 mg/dL
| Your LDL Level | Treatment |
|---|---|
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 130 mg/dL | ให้เริ่มต้นด้วยการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 160 mg/dL หลังจากปรับพฤติกรรมไปแล้ว 3 เดือน | ให้การรักษาด้วยยาและการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวน้อยกว่า130 mg/dL | ให้ปรับพฤติกรรม |
ลำดับความเสี่ยงระดับต่ำ เป้าหมายไขมันเลวต้องน้อยกว่า 160 mg/dL
| Your LDL Level | Treatment |
|---|---|
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 160 mg/dL | ให้เริ่มต้นด้วยการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวมากกว่าหรือเท่ากับ 160 mg/dL หลังจากปรับพฤติกรรมไปแล้ว 3 เดือน | ให้การรักษาด้วยยาและการปรับพฤติกรรม |
| ระดับไขมันเลวน้อยกว่า160 mg/dL | ให้ปรับพฤติกรรม |
การปรับพฤติกรรม
อาหาร
หลักการกำหนดอาหารสำหรับผู้ที่ไขมันในเลือดสูง
การควบคุมน้ำหนัก
คนอ้วนหรือกลุ่มอ้วนลงพุงจะมีโอกาศที่ไขมันในเลือดจะสูง การลดน้ำหนักจะช่วยลดไขมันในเลือดลงได้ เกณฑ์การวินิจฉัยภาวะอ้วนลงพุงได้แก่ เส้นรอบเอวเกิน ไตร์กลีเซอร์ไรด์ในเลือดสูง ไขมันดีต่ำ ความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูง โดยต้องมีอย่างน้อย3ข้อ
การออกกำลังกาย
การออกกำลังกายเป็นประจำจะลดระดับไขมันเลว และไตร์กลีเซอร์ไรด์ในเลือด และเพิ่มไขมันดี โดยแนะนำให้ออกอย่างน้อย 60 นาทีต่อสัปดาห์ ยิ่งออกมากยิ่งได้ประโยชน์
ยาลดไขมัน
หากปรับเเปลี่ยนพฤติกรรมแล้วระดับคอเลสเตอรอลในเลือดยังไม่ได้ตามเกณฑ์ ก็จำเป็นต้องใช้ยารักษาไขมันในเลือดซึ่งแบ่งออกเป็น 5 กลุ่ม
