หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
ภาวะน้ำตาลสูงจัดจนเลือดข้น (HHS): ภัยเงียบของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
บทนำ ภาวะน้ำตาลสูงจัดจนเลือดข้น หรือ Hyperglycemic Hyperosmolar State (HHS) คือภาวะแทรกซ้อนเฉียบพลันที่รุนแรงและอันตรายถึงชีวิต ซึ่งแตกต่างจากภาวะเลือดเป็นกรดจากคีโตน (DKA) ภาวะ HHS มักเกิดขึ้นอย่างช้าๆ และพบบ่อยใน ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ที่มีการเจ็บป่วยอื่นร่วมด้วย การทำความเข้าใจภาวะนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งเพื่อการป้องกันและสังเกตสัญญาณเตือนในผู้สูงวัยและผู้ดูแล
HHS เกิดขึ้นได้อย่างไร? (กลไกการเกิดโรค)
ในภาวะ HHS ร่างกายยังพอมีอินซูลินอยู่บ้าง ซึ่งเพียงพอที่จะ ยับยั้งการสลายไขมัน (จึงไม่เกิดภาวะเลือดเป็นกรดจากคีโตน) แต่ไม่เพียงพอที่จะควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ทำให้ระดับน้ำตาลสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องและรุนแรง (มักสูงกว่า 600 มก./ดล.)
เมื่อน้ำตาลในเลือดสูงมาก ร่างกายจะพยายามขับน้ำตาลส่วนเกินออกทางปัสสาวะ ซึ่งกระบวนการนี้จะดึงน้ำออกจากร่างกายไปด้วยมหาศาล ทำให้เกิด ภาวะขาดน้ำอย่างรุนแรง และส่งผลให้เลือดมีความเข้มข้นสูงมาก (Hyperosmolar) ซึ่งกระทบต่อการทำงานของอวัยวะสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สมอง
ปัจจัยกระตุ้นและกลุ่มเสี่ยง
HHS มักมีปัจจัยกระตุ้นที่ชัดเจน การทราบปัจจัยเหล่านี้คือขั้นตอนแรกของการป้องกัน:
อาการที่ต้องสังเกต: สัญญาณเตือนที่มาอย่างช้าๆ
อาการของ HHS มักค่อยๆ พัฒนาขึ้นอย่างช้าๆ ในเวลาหลายวันหรือหลายสัปดาห์ ทำให้ผู้ป่วยและคนรอบข้างอาจไม่ทันสังเกตเห็นความผิดปกติในระยะแรก สัญญาณเตือนที่สำคัญได้แก่:
การรับมือและการป้องกัน
การรับมือ HHS ถือเป็น ภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการรักษาในโรงพยาบาลทันที หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการที่น่าสงสัยตามที่กล่าวมา โดยเฉพาะอาการซึมลงหรือสับสน ให้รีบไปพบแพทย์หรือเรียกรถพยาบาลโดยด่วนที่สุด
การป้องกัน: การดูแลตนเองเมื่อเจ็บป่วย (Sick Day Management) การป้องกันที่ดีที่สุดคือการจัดการเบาหวานอย่างถูกต้องในวันที่เจ็บป่วย:
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว