Felodipine: คู่มือการใช้งานและข้อมูลสำคัญ

วันที่เรียบเรียง: 18 มิถุนายน 2568
ผู้เรียบเรียง: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภานุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

ยานี้คืออะไร

Felodipine (เฟโลดิพีน) เป็นยาในกลุ่ม Calcium Channel Blockers (CCBs) ประเภท Dihydropyridine ใช้รักษาความดันโลหิตสูง (Hypertension) และอาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Angina Pectoris) ยานี้ช่วยขยายหลอดเลือด ลดความดันโลหิต และลดภาระการทำงานของหัวใจ ในประเทศไทย มีจำหน่ายในชื่อการค้า เช่น Plendil, Renedil, หรือยาสามัญ รูปแบบยาคือยาเม็ดออกฤทธิ์นาน (Extended-Release Tablets) ขนาด 2.5, 5, และ 10 มก.

กลไกการออกฤทธิ์

Felodipine ออกฤทธิ์โดย:

• ยับยั้งการไหลเข้าของแคลเซียม ผ่านช่องแคลเซียมในกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดแดง ทำให้:

  • หลอดเลือดแดงขยายตัว ลดแรงต้านทานของหลอดเลือดส่วนปลาย (Peripheral Vascular Resistance)

  • ความดันโลหิตลดลง

• เพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังกล้ามเนื้อหัวใจในผู้ป่วย Angina Pectoris ลดอาการเจ็บหน้าอก

• ลดภาระการทำงานของหัวใจโดยลด Afterload

ข้อบ่งชี้การใช้

Felodipine ใช้เพื่อ:

• ความดันโลหิตสูง (Hypertension): ใช้เดี่ยวหรือร่วมกับยาลดความดันอื่น เช่น ACE Inhibitors, Beta-Blockers, หรือ Thiazide Diuretics เพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง, หัวใจวาย, และปัญหาไต

• อาการเจ็บหน้าอก (Stable Angina Pectoris): บรรเทาอาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดและเพิ่มความทนต่อการออกกำลังกาย

ขนาดและวิธีใช้

• รูปแบบยา:

  • ยาเม็ดออกฤทธิ์นาน (Extended-Release): 2.5, 5, 10 มก.

• วิธีใช้:

  • รับประทานวันละ 1 ครั้ง ตอนเช้า โดยกลืนยาทั้งเม็ดพร้อมน้ำ 1 แก้ว

  • ควรรับประทานตอนท้องว่าง (ก่อนอาหาร 1 ชม. หรือหลังอาหาร 2 ชม.) เพื่อการดูดซึมที่ดี

  • ห้ามเคี้ยว, บด, หรือหักยา เพราะจะทำให้ยาออกฤทธิ์เร็วเกินไป

  • ขนาดยาขึ้นอยู่กับสภาวะโรค, การตอบสนอง, และการทำงานของตับ/ไต

  • ห้ามหยุดยาทันทีโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เพราะอาจทำให้ความดันสูงขึ้นหรือเจ็บหน้าอกกำเริบ

• ขนาดยา:

  • ความดันโลหิตสูง:

    • ผู้ใหญ่: เริ่มต้น 5 มก./วัน ปรับขนาดทุก 1-2 สัปดาห์ สูงสุด 10 มก./วัน

    • ผู้สูงอายุ (>65 ปี) หรือตับบกพร่อง: เริ่มต้น 2.5 มก./วัน

  • Angina Pectoris:

    • เริ่มต้น 5 มก./วัน ปรับขนาดตามการตอบสนอง สูงสุด 10 มก./วัน

  • ไตบกพร่อง: ไม่ต้องปรับขนาดยา แต่ควรติดตามความดันและผลข้างเคียง

• หมายเหตุ:

  • ตรวจความดันโลหิตและชีพจรสม่ำเสมอ (แจ้งแพทย์หาก <90/60 mmHg หรือ >140/90 mmHg)

  • อาการควรดีขึ้นภายใน 2-4 สัปดาห์ หากไม่ดีขึ้น แจ้งแพทย์

  • หากใช้ร่วมกับยาลดความดันอื่น เริ่มขนาดต่ำเพื่อป้องกันความดันต่ำ

ข้อแนะนำในการรับประทานยา

• รับประทานยาเวลาเดียวกันทุกวัน (เช่น ทุกเช้า) เพื่อผลการรักษาที่ดี

• เปลี่ยนอิริยาบถช้า ๆ (จากนั่งหรือนอนเป็นยืน) โดยเฉพาะช่วงเริ่มใช้ยา เพื่อป้องกันวิงเวียน

• ควบคุมอาหารโซเดียมต่ำ, ออกกำลังกายเบา ๆ (เช่น เดิน 30 นาที/วัน), หยุดสูบบุหรี่, และลดน้ำหนักเพื่อสนับสนุนการรักษา

• หลีกเลี่ยงน้ำเกรพฟรุตหรือผลเกรพฟรุต เพราะเพิ่มการดูดซึมยาและเสี่ยงความดันต่ำ

• ดื่มน้ำเพียงพอเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ โดยเฉพาะหากมีอาการท้องเสียหรือเหงื่อออกมาก

• หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ เพราะเพิ่มความเสี่ยงความดันต่ำและง่วงซึม

• แจ้งแพทย์หากมีอาการ เช่น ผื่น, บวมหน้า/คอ, เจ็บหน้าอก, หรือบวมขา

• พบแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจความดันโลหิต, การทำงานของตับ (LFT), และไต (CrCl, eGFR)

• หากต้องผ่าตัด (รวมถึงทันตกรรม) แจ้งแพทย์ว่ากำลังใช้ Felodipine

• สำหรับผู้ป่วยความดันสูง: ใช้ยาต่อเนื่องแม้ไม่มีอาการ เพราะอาจต้องใช้ตลอดชีวิต

ข้อห้ามในการใช้ยา

• ห้ามใช้ในผู้ที่มี:

  • แพ้ Felodipine หรือ CCBs อื่นในกลุ่ม Dihydropyridine เช่น Amlodipine, Nifedipine

  • ความดันโลหิตต่ำรุนแรง (Systolic BP <90 mmHg)

  • หัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน หรือหัวใจล้มเหลวที่ควบคุมไม่ได้

  • ลิ้นหัวใจตีบรุนแรง (Severe Aortic Stenosis)

  • ภาวะช็อกจากหัวใจ (Cardiogenic Shock)

  • หัวใจเต้นช้ารุนแรง หรือผิดจังหวะรุนแรง (เช่น Sick Sinus Syndrome, AV Block เกรด 2-3 โดยไม่มีเครื่องกระตุ้น)

  • หัวใจวายเฉียบพลัน (Acute Myocardial Infarction) พร้อมภาวะหัวใจล้มเหลว

ข้อระวังในการใช้ยา

• ใช้ด้วยความระวังในผู้ที่มี:

  • ตับบกพร่อง: เสี่ยงยาคั่งในร่างกาย เริ่มขนาดต่ำ (2.5 มก.) และตรวจ LFT

  • ไตบกพร่อง: ติดตามความดันและผลข้างเคียง แม้ไม่ต้องปรับขนาดยา

  • ผู้สูงอายุ (>65 ปี): ไวต่อผลข้างเคียง เช่น ความดันต่ำ, บวมขา, หรือเสี่ยงล้ม

  • โรคหัวใจ: เช่น หัวใจเต้นช้า, เจ็บหน้าอกเฉียบพลัน, หรือหัวใจล้มเหลวเรื้อรัง

  • ภาวะขาดน้ำ หรือความดันต่ำ (เช่น อาเจียน, ท้องเสีย, เหงื่อออกมาก)

  • ประวัติแพ้ยา หรือผื่นจากยาอื่น

• หญิงตั้งครรภ์ (ประเภท C): ใช้เมื่อประโยชน์มากกว่าโทษ ปรึกษาแพทย์

• หญิงให้นมบุตร: ไม่แนะนำ เนื่องจากอาจขับออกในน้ำนม ปรึกษาแพทย์

• หลีกเลี่ยงยาที่รบกวนการเผาผลาญ Felodipine เช่น Cimetidine, Ketoconazole, Erythromycin

• แจ้งแพทย์หากมีอาการ เช่น หัวใจเต้นเร็ว, เจ็บหน้าอก, หรือบวมขา

อาการที่ต้องระวัง

• รุนแรง (หยุดยาและพบแพทย์ทันที):

  • อาการแพ้: ผื่นลมพิษ, คัน, บวมหน้า/ตา/ปาก/ลิ้น/คอ, หายใจหรือกลืนลำบาก

  • ความดันต่ำรุนแรง: หน้ามืด, เป็นลม, อ่อนแรง

  • เจ็บหน้าอก: แน่นหน้าอกด้านซ้าย ร้าวไปแขน/ไหล่ หรือเจ็บหน้าอกกำเริบ

  • หัวใจเต้นผิดจังหวะ: หัวใจเต้นเร็ว/รัว, หัวใจเต้นช้า, ชีพจรอ่อน

  • หายใจลำบาก: หายใจถี่, หายใจมีเสียงวี๊ด

• ควรปรึกษาแพทย์:

  • บวมน้ำ: บวมมือ, แขน, ขา, หรือเท้า (Peripheral Edema)

  • ปวดศีรษะรุนแรง, มึนงง, สับสน

  • หน้าแดง, รู้สึกร้อนวูบวาบ

  • เหนื่อยล้าผิดปกติ, คลื่นไส้

• การตรวจพิเศษ:

  • ตรวจความดันโลหิต , ชีพขจร, ECG (หากสงสัยหัวใจผิดจังหวะ)

  • ตรวจ LFT, CrCl/eGFR ในผู้ป่วยตับหรือไตบกพร่อง

  • Angina: ตรวจ Stress Test หรือ Coronary Angiography

ปฏิกิริยาระหว่างยา

• ยาที่เพิ่มระดับ Felodipine ในร่างกาย (เสี่ยงความดันต่ำ):

  • Cimetidine, Ketoconazole, Itraconazole, Erythromycin: ลดการเผาผลาย Felodipine ผ่าน CYP3A4

  • ยาที่ลดระดับ Felodipine (เสรี่ยงความดันสูง):

    • Carbamazepine, Phenobarbital, Phenytoin: เพิ่มการเผาผลาย Felodipine

  • ยาที่ Felodipine อาจรบกวน:

    • ยาลดความดันอื่น (เช่น ACE Inhibitors, Beta-Blockers): เสี่ยงความดันต่ำ

    • Digoxin: ติดตามระดับ Digoxin ในอาจา

  • อาหาร/เครื่องดื่ม:

    • น้ำเกรพฟรุต: เพิ่มการดูดซึม Felodipine เสี่ยงความดันต่ำ

    • แอลกอฮอล์: เพิ่มความเสี่ยงความดันต่ำและง่วง

  • แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยา, อาหารเสริม, หรือสมุนไพรทั้งหมด

ผลข้างเคียง

• พบบ่อย:

  • บวน้ำ (Peripheral Edema): บวมหลังเท้า, ขา, หรือมือ

  • ปวดศีรษะ, มึนงง, อ่อนเพลีย

  • หน้าแดง, รู้สึกร้อนวูบวาบ

  • หัวใจเต้นเร็วหรือรู้สึกใจสั่น

• รุนแรง (พบน้อย):

  • อาการแพ้: ผื่นลมพิษ, คัน, บวมหน้า/ตา/ปาก/ลิ้น/คอ, หายใจลำบาก

  • ความดันต่ำรุนแรง: หน้ามืด, เป็นลม, อ่อนแรง

  • เจ็บหน้าอกกำเริบ: แน่นหน้าอก, ร้าวไปแขน/ไหล่

  • หัวใจเต้นผิดจังหวะ: หัวใจเต้นเร็ว/ช้า/รัว, ชีพจรอ่อน

  • หายใจลำบาก: หายใจถี่, มีเสียงวี๊ด

• หากพบอาการรุนแรง หยุดยาและพบแพทย์ทันที

วิธีลดผลข้างเคียง

• รับประมานยาตามขนาดที่แพทย์สั่ง

• เปลี่ยนอิริยยาบถช้า ๆ หากหน้ามืด หากหน้ามืด นั่งหรือนอนราบ ไม่หนุนหมอน

• ยกขาสูงเมื่อนั่งเพื่อลดบวมขา

• หลีกเลี่ยงน้ำเกรพฟรุตและแอลกอฮอล์

• หากปวดศีรษะหรือหน้าแดง พักผ่อนในที่เงียบและเย็น

• หากบวมขาหรือเจ็บหน้าอก แจ้งแพทย์ทันที

การลืมรับประทานยา

• หากลืมภายใน 12 ชม. รับประทานทันทีที่นึกได้

• หากเกิน 12 ชม. ข้ามมื้อนั้นและรับประมานมื้อถัดไปตามปกติ อย่ารับประทานสองเท่า

• แจ้งแพทย์หากลืมบ่อยหรือมีอาการ เช่น ความดันสูงหรือเจ็บหน้าอก

การรับประมานยาเกินขนาด

• อาการ: ความดันต่ำรุนแรง, วิงเวียน, เป็นลม, หัวใจเต้นช้า, ช็อก

• ติดต่อโรงพยาบาลทันที อาจต้องให้สารน้ำหรือยาเพิ่มความดัน

การเก็บยา

• เก็บในภาชนะเดิม ปิดสนิท ป้องกันแสงและความชื้น

• เก็บที่อุณหภูมิ 15-30°C ห่างจากความร้อนและห้องน้ำ

• เก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

• ทิ้งยาที่หมดอายุโดยปรึกษาเภสัชกร

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

1. Felodipine ใช้รักษาอะไร?

   • ใช้รักษาความดันโลหิตสูงและอาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Angina Pectoris)

2. ทำไม Felodipine ทำให้บวน้ำที่ขา?

   • เป็นผลจากการขยายหลอดเลือด ทำให้ของเหลวรั่วไหลสู่เนื้อเยื่อ แจ้งแพทย์หากบวมมาก

3. ต้องหลีกเลี่ยงอะไรเมื่อใช้ Felodipine?

   • หลกเลี่ยงน้ำเกรพฟรุต, แอลกอฮอล์, และยา เช่น Cimetidine, Etoconazole

4. Felodipine ปลอดภัยในหญิงตั้งครรภ์หรือไม่?

   • ประเภท C ใช้เมื่อประโยชน์มากกว่าโทษ ปรึกษาแพทย์

5. ผลข้างเคียง เช่น บวมขาหรือเจ็บหน้าอก จัดการอย่างไร?

   • หากบวมขาหรือเจ็บหน้าอก หยุดยาและพบแพทย์ทันที

สรุป

Felodipine เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการรักษาความดันโลหิตสูงและอาการเจ็บหน้าอกจากกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ช่วยขยายหลอดเลือดและลดภาระการทำงานของหัวใจ การใช้ยาต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ เนื่องจากเสี่ยงต่อผลข้างเคียง เช่น บวน้ำ, ความดันต่ำ, และอาการแพ้ ผู้ป่วยควรตรวจความดันและการทำงานของตับ/ไตสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงน้ำเกรพฟรุต, แอลกอฮอล์, และยาที่รบกวนการเผาผลาย การปฏิบัติตามคำแนะนำและปรับพฤติกรรม เช่น ควบคุมอาหารโซเดียมต่ำ จะช่วยให้การรักษาปลอดภัยและได้ผลดี

Nifedipine | Amlodipine | Felodipine | Nicardipine | Nimodipine | Diltiazem |

 

 

• ยาลดความดัน ACEI
• ยาลดความดันกลุ่ม ARB
• ยาปิดกั้นเบต้าBeta blocker
• ยาปิดกั้นแคลเซี่ยม
• ยาขับปัสสาวะ
• ยาต้านเกล็ดเลือด
• ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
• ยา Digoxin
• ยาละลายลิ่มเลือด
• ยาขยายหลอดเลือดหัวใจ
• ยา Prazosin
• ยา Doxazosin