ยาขับปัสสาวะ Diuretics

ยาขับปัสสาวะเป็นยาที่ขับน้ำ และเกลือออกจากร่างกาย โดยการขับโซเดี่ยม คลอไรด์ ออกทางไตซึ่งแร่ธาตุทั้งสองจะดึงน้ำออกไปด้วย จึงทำให้ปริมาณน้ำ เกลือโซเดี่ยม คลอไรด์ ลดลง ผลจากเกลือดลงและปริมาณเลือดลดลงทำให้ความดันโลหิตลดลง

ยาขับปัสสาวะแบ่งออกเป็นกี่กลุ่ม

ยาขับปัสสาวะแบ่งออกเป็นสามกลุ่มได้แก่

กลุ่ม thiazide ได้แก่

• Chlorothiazide
• Hydrochlorothiazide
• Indapamide
• Metolazone
• Chlorthalidone

กลุ่ม loop diureticsได้แก่

• Bumetanide
• Ethacrynic acid
• Furosemide
• Torsemide

กลุ่ม potassium-sparing diuretics ได้แก่

• Amiloride
• Eplerenone
• Spironolactone
• Triamterene

ประโยชน์ของยาขับปัสสาวะ

• ได้มีการศึกษาแนะนำให้ใช้ยาขับปัสสาวะในการรักษาโรคความดันโลหิตสูงโดยให้เป็นยาตัวแรกที่เลือกใช้ หากไม่สามารถควบคุมความดันโลหิตได้ก็แนะนำให้ใช้ยาลดความดันโลหิตชนิดอื่นเสริม
• โรคหัวใจวาย
• บวมจากสาเหตุอื่นๆ เช่น ตับแข็ง cirrhosis of the liver,
• Polycystic ovary syndrome
• บวมจากโรคไต เช่นโรคไตวาย โรค nephrotic syndrome ยาขับปัสสาวะจะลดการขับเกลือแคลเซี่ยมดังนั้นจำนำไปรักษาโรค นิ่วในไต
• โรคเบาจืด
• กระดูกพรุน
• ต้อหิน

ความปลอดภัยในการใช้ยาขับปัสสาวะ

โดยทั่วไปยาขับปัสสาวะเป็นยาที่ค่อนข้างจะปลอดภัยอาการข้างเคียงคือการปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะผู้ที่ได้รับประทานยา furosemide อาการจะดีขึ้นเมื่อรับประทานยาไปแล้ว 2-3 สัปดาห์ ผลข้างเคียงอื่นๆ

• โซเดี่ยมในเลือดต่ำ(hyponatremia)
• มึนงง
• ปวดศีรษะ
• หิวน้ำบ่อย
• ตะคริว
• น้ำตาลในเลือดสูง
• ไขมันในเลือดสูง
• ผื่น
• โรคเก๊าต์
• ประจำเดือนผิดปกติ
• เต้านมโต(สำหรับยาขับปัสสาวะบางชนิด)

ปฏิกิริยากับยาชนิดอื่น

• เมื่อใช้ยาขับปัสสาวะร่วมกับยารักษาโรคเบาหวาน พบว่ายาขับปัสสาวะจะทำให้น้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ดังนั้นจะต้องติดตามน้ำตาลในเลือดบ่อยขึ้น
• เมื่อใช้ยาขับปัสสาวะร่วมกับยา Digoxin ยาขับปัสสาวะจะทำให้โปแทสเซี่ยมในเลือดต่ำซึ่งจะให้เกิดผลข้างเคียงจากยา Digoxin เพิ่มขึ้น
• ยาขับปัสสาวะจะลดการขับ Lithium ทำให้เกิดการคั่งของยาเพิ่มขึ้นซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียง
• ยาขับปัสสาวะกลุ่ม Potassium-sparing เมื่อให้ร่วมกับยาลดความดันโลหิตกลุ่ม  angiotensin converting enzyme(ACE) inhibitors หรือยาแก้ปวดกลุ่ม nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) จะทำให้ระดับโปแทสเซี่ยมในเลือดสูงขึ้น (hyperkalemia).

เมื่อได้รับยาขับปัสสาวะควรจะต้องเฝ้าดูอะไรบ้าง

• ตรวจเกลือแร่ การทำงานของไตก่อนให้ยาขับปัสสาว และระหว่างการรักษาตามความเหมาะสม
• ตรวจความดันโลหิตและภาวะน้ำและเกลือแร่ในร่างกาย หากร่างกายขาดน้ำก็ไม่ควรจะได้รับยาขับปัสสาวะ
• ตรวจระดับน้ำตาลและไขมันเพราะทั้งน้ำตาลและไขมันอาจจะสูงขึ้นเมื่อได้รับยาขับปัสสาวะ
• ชั่งน้ำหนัก

Thiazide | Furosemide | Indapamide | Spironolactone | Moduretic