Ramipril: คู่มือยารักษาความดันโลหิตสูงและภาวะหัวใจล้มเหลว

เผยแพร่เมื่อ: 7 มิถุนายน 2568, 13:30 น.
โดย: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

1. ยานั้นคืออะไร

Ramipril เป็นยาในกลุ่ม ACE Inhibitors (Angiotensin-Converting Enzyme Inhibitors) ใช้รักษาความดันโลหิตสูง, ภาวะหัวใจล้มเหลว, และป้องกันโรคหัวใจในผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ผู้ป่วยที่เคยมีกล้ามเนื้อหัวใจตาย (Myocardial Infarction)

2. กลไกการออกฤทธิ์

Ramipril ออกฤทธิ์โดย:

• ยับยั้งเอนไซม์ ACE: ลดการผลิต Angiotensin II ซึ่งเป็นสารที่ทำให้หลอดเลือดหดตัว

• คลายหลอดเลือด: ช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น ลดความดันโลหิต และลดภาระงานของหัวใจ

• ลดการคั่งของโซเดียมและน้ำ: ช่วยลดอาการบวมในผู้ป่วยหัวใจล้มเหลว

• ป้องกันการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างหัวใจ: ลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวและกล้ามเนื้อหัวใจตาย

3. ยานี้ใช้รักษาโรคอะไร

• ความดันโลหิตสูง (Hypertension): ลดความดันโลหิตเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน เช่น โรคหลอดเลือดสมองและหัวใจ

• ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart Failure): บรรเทาอาการหายใจลำบากและบวม

• ป้องกันโรคหัวใจ: ในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูง เช่น หลังกล้ามเนื้อหัวใจตายหรือมีปัจจัยเสี่ยง เช่น เบาหวาน

• ภาวะอื่นๆ: เช่น โรคไตจากเบาหวาน (Diabetic Nephropathy)

4. ขนาดและรูปแบบยาที่ใช้รักษา

• รูปแบบยา:

  • ยาเม็ด: 1.25 มก., 2.5 มก., 5 มก., 10 มก.

• ขนาดยาที่ใช้:

  • ความดันโลหิตสูง:

    • เริ่มต้น 1.25-2.5 มก. วันละครั้ง (ก่อนนอนหรือเมื่อท้องว่าง)

    • ปกติ 2.5-5 มก./วัน; สูงสุด 10 มก./วัน

  • ภาวะหัวใจล้มเหลว:

    • เริ่มต้น 1.25 มก. วันละครั้ง

    • ปรับเป็น 2.5-5 มก. วันละครั้ง หรือแบ่งให้วันละ 2 ครั้งหากมากกว่า 2.5 มก.

    • สูงสุด 10 มก./วัน

  • ป้องกันโรคหัวใจ:

    • เริ่มต้น 2.5 มก. วันละครั้ง 3-10 วันหลังกล้ามเนื้อหัวใจตาย

    • เพิ่มเป็น 5 มก. วันละครั้ง หรือแบ่งให้วันละ 2 ครั้ง; สูงสุด 10 มก./วัน

  • ผู้ป่วยโรคตับ:

    • เริ่มต้น 1.25 มก. วันละครั้ง; สูงสุด 2.5 มก./วัน

  • ผู้ป่วยไตเสื่อม (ปรับตาม Creatinine Clearance: CrCl):

    • CrCl 10-30 มล./นาที: เริ่มต้น 1.25 มก. วันละครั้ง; สูงสุด 5 มก./วัน

    • CrCl <10 มล./นาที: เริ่มต้น 1.25 มก. วันละครั้ง; สูงสุด 2.5 มก./วัน

• หมายเหตุ: ขนาดยาขึ้นอยู่กับคำสั่งแพทย์ รับประทานเมื่อท้องว่าง (1 ชม. ก่อนอาหาร หรือ 2 ชม. หลังอาหาร)

5. ข้อแนะนำในการรับประทานยา

• รับประทานยาตามเวลาเดียวกันทุกวันเพื่อรักษาระดับยาในร่างกาย

• ห้ามหยุดยาทันทีโดยไม่ปรึกษาแพทย์ เนื่องจากอาจทำให้ความดันโลหิตสูงหรือหัวใจล้มเหลวรุนแรงขึ้น

• ดื่มน้ำเพียงพอเพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ

• พบแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจความดันโลหิต, การทำงานของไต, และระดับโพแทสเซียม

• ปฏิบัติตามคำแนะนำแพทย์ เช่น ลดอาหารรสเค็ม, ไขมันสูง, และออกกำลังกายสม่ำเสมอ

• เตรียมยาให้เพียงพอเมื่อเดินทางหรือท่องเที่ยว

6. ข้อห้ามในการใช้ยา

• แพ้ยา Ramipril หรือยาในกลุ่ม ACE Inhibitors

• ประวัติ angioedema จาก ACE Inhibitors

• ไตวายเฉียบพลัน หรือ CrCl <10 มล./นาที โดยไม่ได้รับการฟอกไต

• ภาวะหลอดเลือดแดงไตตีบทั้งสองข้าง (Bilateral Renal Artery Stenosis)

• ตั้งครรภ์ในไตรมาส 2-3 (Pregnancy Category D): เสี่ยงต่อทารกในครรภ์

• เด็ก: ข้อมูลความปลอดภัยจำกัด

7. ข้อระวังในการใช้ยา

• สตรีตั้งครรภ์/ให้นมบุตร: Pregnancy Category C (ไตรมาสแรก), Category D (ไตรมาส 2-3); หลีกเลี่ยงในสตรีให้นมบุตร

• ภาวะขาดน้ำ: อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อความดันโลหิตต่ำ

• โรคไต/ตับ: ปรับขนาดยาและติดตามการทำงานของอวัยวะ

• ระดับโพแทสเซียมสูง (Hyperkalemia): ตรวจระดับโพแทสเซียมในเลือด

• โรคลิ้นหัวใจตีบ (Aortic Stenosis) หรือ หลอดเลือดแดงตีบ: อาจทำให้ความดันโลหิตต่ำ

• ระหว่างผ่าตัด: แจ้งวิสัญญีแพทย์ เนื่องจากอาจเกิดความดันโลหิตต่ำ

• โรคแพ้ภูมิตัวเอง (เช่น SLE): อาจต้องตรวจ CBC เพื่อติดตามภาวะ Neutropenia

8. ระหว่างที่ใช้ยาจะต้องระวังอาการหรือการตรวจพิเศษอะไร

• อาการที่ต้องระวัง:

  • วิงเวียน, หน้ามืด, ปวดศีรษะ (พบบ่อยในช่วงเริ่มยา)

  • เจ็บหน้าอก, หายใจลำบาก, เป็นลม

  • มือเท้าบวม, ตัว/ตาเหลือง (ดีซ่าน), ปัสสาวะสีเข้ม

  • อาการแพ้: ผื่น, คัน, บวมหน้า/คอ (Angioedema), เจ็บคอ

• การตรวจพิเศษ:

  • ตรวจความดันโลหิตและชีพจรเป็นประจำ

  • ตรวจการทำงานของไต (CrCl, Serum Creatinine) และระดับโพแทสเซียม

  • ตรวจ CBC ในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อการแพ้ภูมิ

9. มีโรคหรือยาอื่นๆ ที่มีผลต่อการใช้ยามีอะไรบ้าง

• โรค:

  • โรคไต/ตับ: ต้องปรับขนาดยา

  • เบาหวาน: อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อ Hyperkalemia

  • โรคหลอดเลือดแดงตีบหรือหัวใจ: เสี่ยงต่อความดันโลหิตต่ำ

• ยาที่มีผลต่อ Ramipril:

  • ยาขับปัสสาวะสงวนโพแทสเซียม (เช่น Spironolactone): เพิ่มความเสี่ยง Hyperkalemia

  • ยาแก้ปวด NSAIDs (เช่น Ibuprofen): ลดประสิทธิภาพของ Ramipril และอาจกระทบไต

  • ยาเสริมโพแทสเซียม: เพิ่มความเสี่ยง Hyperkalemia

  • ยาลดความดันอื่น (เช่น Beta-Blockers, Diuretics): อาจเสริมฤทธิ์จนความดันต่ำเกินไป

  • Lithium: อาจเพิ่มระดับ Lithium ในเลือด

• แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาทุกชนิด รวมถึงยาที่ซื้อเองและสมุนไพร

10. ผลข้างเคียงหรือไม่พึงประสงค์ของยา

• ผลข้างเคียงที่พบบ่อย:

  • วิงเวียน, หน้ามืด, ปวดศีรษะ

  • ไอแห้ง (ลักษณะเฉพาะของ ACE Inhibitors)

  • อ่อนเพลีย, คลื่นไส้

• ผลข้างเคียงรุนแรง (หยุดยาและแจ้งแพทย์ทันที):

  • ความดันโลหิตต่ำ, เป็นลม

  • อาการแพ้รุนแรง: บวมหน้า/คอ (Angioedema), ผื่น, ลมพิษ

  • ไตวาย, ระดับโพแทสเซียมสูง

  • ตัว/ตาเหลือง, ปัสสาวะสีเข้ม

  • เจ็บหน้าอก, หายใจลำบาก

• หมายเหตุ: อาการรุนแรง เช่น Angioedema หรือไตวาย ต้องพบแพทย์ทันที

11. วิธีลดหรือป้องกันผลข้างเคียงของยา

• รับประทานยาเมื่อท้องว่างตามคำแนะนำเพื่อลดอาการคลื่นไส้

• เปลี่ยนท่าทางช้าๆ เพื่อป้องกันความดันโลหิตต่ำ

• ดื่มน้ำเพียงพอและหลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์

• หลีกเลี่ยงแดดจัดหรือความร้อนเพื่อลดอาการวิงเวียน

• หยุดยาและพบแพทย์หากมีอาการรุนแรง เช่น ไอแห้งรุนแรงหรือบวมหน้า

12. หากลืมใช้ยาต้องทำอย่างไร

• รับประทานทันทีที่นึกได้ หากห่างจากมื้อถัดไปเกิน 4 ชั่วโมง

• หากใกล้ถึงเวลายาครั้งถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมและรับประทานตามกำหนดปกติ

• ห้ามเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า

• แจ้งแพทย์หากลืมยาบ่อยครั้ง

13. การเก็บยา

• เก็บในภาชนะเดิม ปิดสนิท และพ้นมือเด็ก

• เก็บที่อุณหภูมิห้อง (15-30°C) หลีกเลี่ยงความร้อน, ความชื้น, และแสงแดด

• ตรวจสอบวันหมดอายุและทิ้งยาที่เสื่อมสภาพ

14. สรุป

Ramipril เป็นยา ACE Inhibitor ที่มีประสิทธิภาพในการรักษาความดันโลหิตสูง, ภาวะหัวใจล้มเหลว, และป้องกันโรคหัวใจ การใช้ยาต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีโรคไต, ตับ, หรือตั้งครรภ์ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัดเพื่อความปลอดภัยและประสิทธิผลสูงสุด

Captopril | Enalapril | Lisinopril | Perindopril | Ramipril |

• ยาลดความดัน ACEI
• ยาลดความดันกลุ่ม ARB
• ยาปิดกั้นเบต้าBeta blocker
• ยาปิดกั้นแคลเซี่ยม
• ยาขับปัสสาวะ
• ยาต้านเกล็ดเลือด
• ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
• ยา Digoxin
• ยาละลายลิ่มเลือด
• ยาขยายหลอดเลือดหัวใจ
• ยา Prazosin
• ยา Doxazosin