การเจาะเลือดตรวจ Creatinine
Creatinine เป็นของเสียที่เกิดจากกล้ามเนื้อ สาร Creatinine จะเกิดขึ้นทุกวัน และมีค่าคงที่ คือมีในปริมาณเท่าๆกันทุกวัน ในแต่ละคน ซึ่งสารนี้จะถูกขับออกจากร่างกายผ่านไต แต่หากไตทำงานผิดปกติ หรือไตเสื่อมด้วยเหตุผลใดๆก็ตาม การกำจัดสาร Creatinine จะลดลง สารนี้จะถูกกรองที่ไตและขับออกทางปัสสาวะ ดังนั้นหากค่านี้สูงก็หมายถึงการทำงานของไตลดลง
ความสำคัญของการเจาะเลือดตรวจ Creatinine
ไตมีหน้าที่ในการขับ Creatinine ออกจากร่างกายการที่ค่า Creatinine ขึ้นโดยที่ไม่มีความผิดปกติของกล้ามเนื้อก็หมายถึงเริ่มมีปัญหาการทำงานของไต หากไตเสื่อม นำไปสู่อาการโรคแทรกซ้อนของโรคไตวายได้แก่ โรคโลหิตจาง กระดูกผุ ปริมาณของเสียสะสมในร่างกาย ดังนั้นการตรวจ creatinine เป็นตัวบ่งชี้ที่ดีในการคัดกรอง วินิจฉัย ประเมินการรักษา และติดตามการรักษาภาวะโรคไตได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัวที่เสี่ยงต่อการเกิดไตเสื่อมต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง สามารถนำไปสู่โรคไตเรื้อรังได้หากรักษาไม่เหมาะสม หรือผู้ที่ได้รับยาบางชนิด จึงจำเป็นต้องตรวจหาสาเหตุของโรคและการประเมินการทำงานของไต
การเตรียมตัวก่อนเจาะเลือดตรวจการทำงานของไต
ยาบางชนิดอาจจะมีผลต่อค่า Creatinine แพทย์อาจจะแนะนำให้หยุดยาดังกล่าวชั่วคราว ยาดังกล่าวได้แก่(ก่อนหยุดยาต้องปรึกษาแพทย์)
- ยาปฏิชีวนะกลุ่ม Aminoglycosides
- ยารักษาโรคกระเพาะอาหาร Omeprazole
- กำลังได้รับเคมีบำบัด
- ยาที่มีผลต่อการทำงานของไตเช่น cephalosporins
- ยาแก้ปวดกลุ่ม Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs)
- Trimethoprim
- หากท่ารับประทานเนื้อสัตว์มากให้ลดปริมาณที่รับประทานลงก่อนเจาะเลือด2-3วัน
ค่าปกติของ Creatinine
- ผู้ชาย 0.7- 1.3 mg/dL
- ผู้หญิง 0.6- 1.1 mg/dL
ผู้หญิงจะมีค่า Creatinine น้อยกว่าผู้ชายเนื่องจากกล้ามเนื้อน้อยกว่าผู้ชาย
ควรจะตรวจ Creatinine บ่อยแค่ไหน
ขึ้นกับแพทย์พิจารณาว่าต้องติดตามการทำงานของไตบ่อยแค่ไหน
- สำหรับการตรวจสุขภาพโดยทั่วไปก็ตรวจปีละครั้ง
- หากมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคไตแพทย์ก็จะพิจารณาตรวจถี่ขึ้น
- สำหรับผู้ที่ได้รับยาที่ผลต่อการทำงานของไต หรือผุ้ที่มีความดันโลหิตต่ำแพทย์จะเจาะเลือดถี่ขึ้น
สาเหตุค่า Creatinine สูงกว่าปกติ
- มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ เช่นมีนิ่ว
- โรคไต เช่นยาที่ทำลายเนื้อไต โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การติดเชื้อ ภาวะความดันโลหิตต่ำ หรือช็อค
- ร่างกายขาดน้ำ Dehydration
- กล้ามเนื้อมีการสลายมากกว่าปกติ เช่น rhabdomyolysis
- ครรภ์เป็นพิษ
หากผลตรวจเลือดของท่านมีค่า Creatinine สูงกว่าปกติ และคำนวนอัตราการกรองน้อยกว่า90แสดงว่าท่านเป็นโรคไตเรื้อรัง
สาเหตุค่า Creatinine น้อยกว่าปกติ
- มีปัญหาเกี่ยวกับกล้ามเนื้อและเส้นประสาท เช่น myasthenia gravis
- โรคกล้ามเนื้อฝ่อระยะสุดท้าย muscular dystrophy
- ร่างกายอ่อนแอไม่ได้เคลื่อนไหว
โรคไตเรื้อรัง ระยะของโรคไตเรื้อรัง ข้อควรปฏิบัติของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังอาหารที่ต้องระวังสำหรับผู้ป่วยโรคไต
อัตรากรองของไต | Creatinin | BUN | การตรวจปัสสาวะ | การตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะ | การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด | การตรวจไขมันในเลือด | การตรวจเกลือแร่ | แคลเซี่ยม
ทบทวนวันที่ 23/1/2566
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว