siamhealth

หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ

พี่บุญศรี

Exenatide: คู่มือการใช้ยาฉีดเบาหวาน พร้อมประโยชน์เรื่องลดน้ำหนักและข้อควรระวังสำคัญ

Exenatide คือหนึ่งในยารักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 กลุ่มแรกๆ ที่เรียกว่า GLP-1 Receptor Agonists ซึ่งเป็นยาฉีดที่ไม่ใช่อินซูลิน ยานี้ไม่เพียงแต่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังมีประโยชน์เสริมในด้านการช่วยลดน้ำหนัก ทำให้กลายเป็นทางเลือกที่สำคัญสำหรับผู้ป่วยจำนวนมาก

บทความนี้จะให้ข้อมูลที่ครอบคลุมเกี่ยวกับยา Exenatide ตั้งแต่กลไกการทำงาน รูปแบบยาที่แตกต่างกัน ข้อดี ผลข้างเคียง และคำเตือนที่สำคัญที่สุดที่ผู้ป่วยและผู้ดูแลจำเป็นต้องทราบเพื่อการใช้ยาอย่างปลอดภัย

Exenatide คืออะไร?

Exenatide (เอ็กซีนาไทด์) เป็นยาเลียนแบบฮอร์โมนในลำไส้ที่ชื่อว่า GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1) ซึ่งร่างกายจะหลั่งออกมาตามธรรมชาติหลังรับประทานอาหาร ยานี้ใช้สำหรับรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เท่านั้น โดยทำงานร่วมกับการควบคุมอาหารและการออกกำลังกายเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

Exenatide มีจำหน่ายใน 2 รูปแบบหลัก ซึ่งมีความแตกต่างกันที่ความถี่ในการฉีด:

  1. ยาออกฤทธิ์สั้น (Immediate-Release): ฉีดวันละ 2 ครั้ง (ชื่อการค้า: Byetta®)

  2. ยาออกฤทธิ์นาน (Extended-Release): ฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้ง (ชื่อการค้า: Bydureon®)

กลไกการออกฤทธิ์: Exenatide ทำงานอย่างไร?

Exenatide ออกฤทธิ์หลายกลไกพร้อมกันเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งแตกต่างจากยาเบาหวานกลุ่มอื่น:

  1. กระตุ้นการหลั่งอินซูลินอย่างชาญฉลาด: ยาจะกระตุ้นให้ตับอ่อนหลั่งอินซูลินมากขึ้น เฉพาะเมื่อระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นเท่านั้น จึงช่วยลดความเสี่ยงของภาวะน้ำตาลต่ำ

  2. ยับยั้งการหลั่งกลูคากอน: ลดการหลั่งฮอร์โมนกลูคากอน ซึ่งเป็นตัวสั่งให้ตับผลิตน้ำตาล ทำให้ตับปล่อยน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือดน้อยลง

  3. ชะลอการย่อยอาหาร: ทำให้กระเพาะอาหารว่างช้าลง อาหารจะค่อยๆ ถูกดูดซึม ซึ่งช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดที่พุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็วหลังมื้ออาหาร

  4. เพิ่มความรู้สึกอิ่ม: ยาออกฤทธิ์ที่สมองส่วนที่ควบคุมความอยากอาหาร ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกอิ่มเร็วขึ้นและนานขึ้น ซึ่งมักนำไปสู่การรับประทานอาหารที่น้อยลงและน้ำหนักตัวที่ลดลง

ประโยชน์ที่มากกว่าการลดน้ำตาล: การลดน้ำหนัก

หนึ่งในจุดเด่นที่สำคัญที่สุดของ Exenatide และยากลุ่ม GLP-1 คือ การช่วยลดน้ำหนัก จากกลไกการชะลอการย่อยอาหารและเพิ่มความรู้สึกอิ่ม ทำให้ยานี้เป็นทางเลือกที่เหมาะสมอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรือโรคอ้วนร่วมด้วย

รูปแบบยาและการบริหารยา

ข้อดีของ Bydureon® (ฉีดสัปดาห์ละครั้ง): สะดวกกว่า, ควบคุมระดับน้ำตาลได้สม่ำเสมอกว่า และมักมีอาการคลื่นไส้น้อยกว่าเมื่อเทียบกับ Byetta®

ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น

ข้อควรระวังและคำเตือนที่สำคัญ

ข้อห้ามใช้

สรุป

Exenatide เป็นยาฉีดรักษาเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีประสิทธิภาพดีในการควบคุมระดับน้ำตาล พร้อมประโยชน์เสริมที่สำคัญคือการช่วยลดน้ำหนัก การมียาให้เลือกทั้งแบบฉีดวันละ 2 ครั้ง และสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ช่วยให้แพทย์สามารถเลือกการรักษาที่เหมาะสมกับวิถีชีวิตของผู้ป่วยได้ อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยต้องตระหนักถึงความเสี่ยงของผลข้างเคียงที่รุนแรง โดยเฉพาะตับอ่อนอักเสบและมะเร็งต่อมไทรอยด์ (สำหรับยาออกฤทธิ์นาน) การใช้ยาจึงต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด และต้องเฝ้าระวังอาการผิดปกติต่างๆ เพื่อความปลอดภัยสูงสุด

 

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว