ยาลดความดันโลหิตกลุ่มปิดกั้น เบต้า

ยาในกลุ่มกั้น Beta เหมือนกันหรือไม่

ยาในกลุ่มกั้น Beta จะออกฤทธิ์ไม่เหมือนกันเลยที่เดียว ขึ้นกับคุณสมบัติของยาแต่ละชนิด

ยากั้น Beta ที่กั้น receptor beta ที่ไม่เลือกเฉพาะเจาะจง Non-selective beta blockers,เช่น , propranolol (Inderal), จะกั้น β1และ β2 receptorsดังนั้นจึงมีผลต่อหัวใจ หลอดเลือด และหลอดลม
ยากั้น Beta ที่เลือกเฉพาะ Selective beta blockers เช่น metoprolol (Lopressor, Toprol XL) จะกั้นเฉพาะ β1 receptors ดังนั้นจึึงมีผลเฉพาะหัวใจ แต่ไม่มีผลต่อหลอดลม หากจำเป็นต้องใช้ยากั้น Beta ในผู้ป่วยโรคหอบหืดควรจะใช้ยาในกลุ่มนี้
ยากั้น Beta บางชนิดเช่น pindololจะมีคุณสมบัติเหมือนการกระตุ้น epinephrine and norepinephrin ที่เรียกว่า intrinsicsympathomimetic activity (ISA),ซึ่งจะทำให้ความดันขึ้นและหัวใจเต้นเร็ว
Labetalol และ carvedilolจะกั้นทั้ง beta และ alfa-1 receptorsซึ่งจะทำให้หลอดเลือดขยาย

การจะเลือกใช้ยากั้น Beta จะต้องคำนึงถึงอะไรบ้าง

จะต้องเลือกโดยดูคุณสมบัติของยาว่ามีอะไรบ้าง

ดูว่ายากั้นมีคุณสมบัติการเลือกกัน receptor หรือไม่เรียก selectivity คือเลือกกั้นเฉพาะ Beta1หรือไม่หากเลือกกั้นเฉพาะ Beta1 จะออกฤทธิ์ที่หัวใจเป็นหลัก
intrinsicsympathomimetic activity (ISA) หากยาตัวใดที่มีคุณสมบัตินี้จะทำให้หัวใจเต้นเร็ว และความดันสูงกว่ายาที่ไม่มีคุณสมบัตินี้
Lipid solubility ยาตัวใดที่ละลายในไขมันได้ดีก็จะผ่านไปทางสมองได้ง่ายซึ่งจะมีผลต่อระบบประสาท

ตารางที่ 1 คุณสมบัติของ beta adrenergic anyagonists

Drug	Selectivity	ISA	MSA	Lipid solubility	T1/2	Bioavailability (%)
Acebutolol	Beta1	+	+	Low	3-6 h	50
Atenolol	Beta1	-	-	Low	6-9 h	40
Esmolol	Beta1	-	-	Low	10 min	IV only
Carvediol1	None	-	-	No data	7-10 h	25-35
Labetalol1	None	+2	+	Moderate	5 h	30
Metoprolol	Beta1	-	+	Moderate	3-4 h	50
Nadolol	None	-	-	Low	14-24 h	33
Pindolol	None	+2	+	Moderate	3-5 h	90
Propranolol	None	-	+	High	3.5-6 h	303
Timolol	None	-	-	Moderate	4-5 h	50

อาการข้างเคียง(Adverse drug reactions)

ทำให้อาการหอบหืดกำเริบได้จากหลอดลมตีบตัว มักพบจากการใช้ยาปิดกั้นเบต้าชนิด nonselective แต่ในกลุ่ม cardioselective beta blocker ก็อาจเกิดหลอดลมตีบได้ถ้าให้ยาในขนาดสูงๆ
หัวใจเต้นช้ามาก
ความดันโลหิตต่ำ
มีอาการอ่อนเพลีย,
ง่วงซึม
ฝันร้าย,
อาจเกิดอาการนอนไม่หลับได้
ทำให้เกิดอาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น รู้สึกปั่นป่วนในลำไส้, ท้องเสีย
อาจทำให้สมรรถภาพทางเพศเสื่อมได้ โดยเฉพาะในผู้ชาย อาจทำให้อวัยวะเพศไม่แข็งตัว
ยานี้อาจจะทำให้เกิดอาการทางเดินอาหารได้แก่

ท้องร่วง
ปวดท้อง
คลื่นไส้
อาเจียน

ผื่น,ตามัว ตะคริว อ่อนเพลีย
ทำให้โรคหัวใจกำเริบ
การรับประทานยากั้น Betaไม่ควรหยุดยาทันทีเพราะจะทำให้โรคหัวใจ หรือความดันโลหิตสูงกำเริบ
ผลข้างเคียงทางระบบประสาทได้แก่
- ปวดศีรษะ
- ซึมเศร้า
- สับสสน
- มึนงง
- ฝันร้าย
ยานี้จะทำให้เกิดน้ำตาลต่ำในผู้ป่วยโรคเบาหวาน

ยากั้น beta อยู่จะต้องระวังอะไรบ้าง

หากท่านรับประทานยา (Inderal) หรือ pindolol (Visken) และรับประทานยา thioridazine(Mellaril) หรือ chlorpromazine (Thorazine)อาจจะทำให้ความดันโลหิตต่ำ และเกิดหัวใจเต้นผิดปรกติ
เมี่อรับประทานยากั้น beta ร่วมกับยา clonidine(Catapres)จะหยุดยาตัวใดตัวหนึ่งทันทีไม่ได้เพราะจะทำให้ความดันโลหิตสูง
ยา Aspirin และยากลุ่ม nonsteroidal antiinflammatory drugs อาจจะทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น

ผลเสียของยา

ทำให้หลอดเลือดขาตีบ Peripheral artery disease
อ้วนลงพุง Metabolic syndrome
Glucose intolerance
Chronic obstructive pulmonary disease

รูปแบบยา	ขนาดยาที่ใช้/ครั้ง	ความถี่ในการให้ยา
Cardioselective beta blocker
Acebutolol	200-400 มิลลิกรัม	วันละ 2 ครั้ง
Atenolol	25-100 มิลลิกรัม	วันละ 1 ครั้ง
Bisoprolol	2.5-10 มิลลิกรัม	วันละ 1 ครั้ง
Metoprolol	50-150 มิลลิกรัม	วันละ 2-3 ครั้ง
Nonselective beta blocker
Propanolol	20-80 มิลลิกรัม	วันละ 2-4 ครั้ง
Sotalol	80-160 มิลลิกรัม	วันละ 2 ครั้ง
Carvedilol	6.25-25 มิลลิกรัม	วันละ 2 ครั้ง
Pindolol	5-40 มิลลิกรัม	วันละ 2 ครั้ง

ข้อห้ามในการใช้(Contraindications)

หัวใจเต้นช้ามากแบบรุนแรงหรือมีการปิดกั้นการนำไฟฟ้าในหัวใจรุนแรง(high degree heart block)
หัวใจด้านซ้ายล้มเหลวรุนแรง
โรคหัวใจขาดเลือดชนิด Prinzmetal’s angina
โรคหอบหืดที่เป็นรุนแรง
โรคประสาทซึมเศร้าที่เป็นรุนแรง
โรคเส้นเลือดส่วนปลายตีบที่เป็นมากถึงขั้นมีเนื้อเยื่อตาย อ่านที่นี่
ไม่ควรใช้ในผู้ที่ตั้งครรภ์เพราะยาจะผ่านรก ไปที่ทารกทำให้กดการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ได้

ข้อควรระวังในการใช้ยา

ทำให้ระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์สูงขี้น และระดับ HDL-cholesterol ลดลง ซึ่งมักพบบ่อยในยาปิดกั้นเบต้ากลุ่ม nonselective
การหยุดยากระทันหันในรายที่ใช้ยาเป็นเวลานาน อาจทำให้อาการเจ็บหน้าอกจากหัวใจขาดเลือดกำเริบได้ รวมทั้งอาจทำให้เกิดหัวใจเต้นเร็ว, ความดันโลหิตสูงได้

กลับหน้าแรก

atenolol | bisoprolol | metoprolol | propanolol |