ยาในกลุ่มกั้น Beta เหมือนกันหรือไม่

ยาในกลุ่มกั้น Beta จะออกฤทธิ์ไม่เหมือนกันเลยที่เดียว ขึ้นกับคุณสมบัติของยาแต่ละชนิด

• ยากั้น Beta ที่กั้น receptor beta ที่ไม่เลือกเฉพาะเจาะจง Non-selective beta blockers,เช่น , propranolol (Inderal), จะกั้น β1และ β2 receptorsดังนั้นจึงมีผลต่อหัวใจ หลอดเลือด และหลอดลม
• ยากั้น Beta ที่เลือกเฉพาะ Selective beta blockers เช่น metoprolol (Lopressor, Toprol XL) จะกั้นเฉพาะ β1 receptors ดังนั้นจึึงมีผลเฉพาะหัวใจ แต่ไม่มีผลต่อหลอดลม หากจำเป็นต้องใช้ยากั้น Beta ในผู้ป่วยโรคหอบหืดควรจะใช้ยาในกลุ่มนี้
• ยากั้น Beta บางชนิดเช่น pindololจะมีคุณสมบัติเหมือนการกระตุ้น epinephrine and norepinephrin ที่เรียกว่า  intrinsicsympathomimetic activity (ISA),ซึ่งจะทำให้ความดันขึ้นและหัวใจเต้นเร็ว
• Labetalol และ carvedilolจะกั้นทั้ง beta และ alfa-1 receptorsซึ่งจะทำให้หลอดเลือดขยาย

การจะเลือกใช้กลุ่มปิดกั้นเบต้า beta blockerจะต้องคำนึงถึงอะไรบ้าง

จะต้องเลือกโดยดูคุณสมบัติของยาว่ามีอะไรบ้าง

• ดูว่ายากั้นมีคุณสมบัติการเลือกกัน receptor หรือไม่เรียก selectivity คือเลือกกั้นเฉพาะ Beta1หรือไม่หากเลือกกั้นเฉพาะ Beta1 จะออกฤทธิ์ที่หัวใจเป็นหลัก
•  intrinsicsympathomimetic activity (ISA) หากยาตัวใดที่มีคุณสมบัตินี้จะทำให้หัวใจเต้นเร็ว และความดันสูงกว่ายาที่ไม่มีคุณสมบัตินี้
• Lipid solubility ยาตัวใดที่ละลายในไขมันได้ดีก็จะผ่านไปทางสมองได้ง่ายซึ่งจะมีผลต่อระบบประสาท

ตารางที่ 1 คุณสมบัติของ beta adrenergic anyagonists

อาการข้างเคียงกลุ่มปิดกั้นเบต้า beta blocker(Adverse drug reactions)

• ทำให้อาการหอบหืดกำเริบได้จากหลอดลมตีบตัว มักพบจากการใช้ยาปิดกั้นเบต้าชนิด nonselective แต่ในกลุ่ม cardioselective beta blocker ก็อาจเกิดหลอดลมตีบได้ถ้าให้ยาในขนาดสูงๆ
• หัวใจเต้นช้ามาก
• ความดันโลหิตต่ำ
• มีอาการอ่อนเพลีย,
• ง่วงซึม
• ฝันร้าย,
• อาจเกิดอาการนอนไม่หลับได้
• ทำให้เกิดอาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น รู้สึกปั่นป่วนในลำไส้, ท้องเสีย
• อาจทำให้สมรรถภาพทางเพศเสื่อมได้ โดยเฉพาะในผู้ชาย อาจทำให้อวัยวะเพศไม่แข็งตัว
• ยานี้อาจจะทำให้เกิดอาการทางเดินอาหารได้แก่
• ท้องร่วง
• ปวดท้อง
• คลื่นไส้
• อาเจียน
• ผื่น,ตามัว ตะคริว อ่อนเพลีย
• ทำให้โรคหัวใจกำเริบ
• การรับประทานยากั้น Betaไม่ควรหยุดยาทันทีเพราะจะทำให้โรคหัวใจ หรือความดันโลหิตสูงกำเริบ
• ผลข้างเคียงทางระบบประสาทได้แก่
  • ปวดศีรษะ
  • ซึมเศร้า
  • สับสสน
  • มึนงง
  • ฝันร้าย
• ยานี้จะทำให้เกิดน้ำตาลต่ำในผู้ป่วยโรคเบาหวาน

ยากั้น beta อยู่จะต้องระวังอะไรบ้าง

• หากท่านรับประทานยา (Inderal) หรือ pindolol (Visken) และรับประทานยา thioridazine(Mellaril) หรือ chlorpromazine (Thorazine)อาจจะทำให้ความดันโลหิตต่ำ และเกิดหัวใจเต้นผิดปรกติ
• เมี่อรับประทานยากั้น beta ร่วมกับยา clonidine(Catapres)จะหยุดยาตัวใดตัวหนึ่งทันทีไม่ได้เพราะจะทำให้ความดันโลหิตสูง
• ยา Aspirin และยากลุ่ม nonsteroidal antiinflammatory drugs อาจจะทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น

ผลเสียของยากลุ่มปิดกั้นเบต้า beta blocker

• ทำให้หลอดเลือดขาตีบ Peripheral artery disease
• อ้วนลงพุง Metabolic syndrome
• Glucose intolerance
• Chronic obstructive pulmonary disease

ข้อห้ามในการใช้ยากลุ่มปิดกั้นเบต้า beta blocker(Contraindications)

• หัวใจเต้นช้ามากแบบรุนแรงหรือมีการปิดกั้นการนำไฟฟ้าในหัวใจรุนแรง(high degree heart block)
• หัวใจด้านซ้ายล้มเหลวรุนแรง  
• โรคหัวใจขาดเลือดชนิด Prinzmetal’s angina 
• โรคหอบหืดที่เป็นรุนแรง
• โรคประสาทซึมเศร้าที่เป็นรุนแรง  
• โรคเส้นเลือดส่วนปลายตีบที่เป็นมากถึงขั้นมีเนื้อเยื่อตาย อ่านที่นี่
• ไม่ควรใช้ในผู้ที่ตั้งครรภ์เพราะยาจะผ่านรก ไปที่ทารกทำให้กดการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ได้

ข้อควรระวังในการใช้ยากลุ่มปิดกั้นเบต้า beta blocker

• ทำให้ระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์สูงขี้น และระดับ HDL-cholesterol ลดลง ซึ่งมักพบบ่อยในยาปิดกั้นเบต้ากลุ่ม nonselective
•  การหยุดยากระทันหันในรายที่ใช้ยาเป็นเวลานาน อาจทำให้อาการเจ็บหน้าอกจากหัวใจขาดเลือดกำเริบได้ รวมทั้งอาจทำให้เกิดหัวใจเต้นเร็ว, ความดันโลหิตสูงได้

กลับหน้าแรก