โรคไขมันในเลือดสูง Hyperlipidemia

ไขมันในเลือดสูงมีได้กี่รูปแบบ | สาเหตุไขมันในเลือดสูง | การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง | อาการของไขมันในเลือดสูง | การรักษาไขมันในเลือดสูง | การป้องกันไขมันในเลือดสูง


เส้นเลือดแข็งตีบ

ไขมันในเลือดสูงหมายถึงร่างกายเรามีไขมันในกระแสเลือดสูง ไขมันที่สูงอาจจะเป็น cholesterol หรือ Triglyceride ก็ได้ ไขมันสูงจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคอัมพาต หลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis)  และทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovas- cular diseases) ตามมา ที่พบบ่อยคือ โรคหลอดเลือดหัวใจ (coronary heart disease) โรคหลอดเลือดสมอง (cerebrovascular disease) และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (peripheral arterial disease)

 เนื่องจากไขมันสูงจะตกตะกอนที่ผิวของผนังหลอดเลือดที่เรียกว่าคราบไขมันหรือ Plaque ซึ่งจะทำให้หลอดเลือดตีบ หรือคราบอาจจะหลุดลอยไปอุดหลอดเลือดทำให้เกิดโรค โดยทั่วไปจะหมายถึงการที่มีไขมันเลว (LDL) ไขมันโคเลสเตอรอล total cholesterolไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์triglyceride สูงและมีไขมันดีหรือ HDL ต่ำ การที่มีไขมันเลวในเลือดสูงโดยเฉพาะไขมันเลวจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด การรักษาไขมันในเลือดสูงในแต่ละคนค่าเป้าหมายจะไม่เท่ากันขึ้นกับความเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดมากหรือน้อย

ไขมันในเลือดสูงมีได้กี่รูปแบบ

1. ระดับโคเลสเตอรอลรวม (total cholesterol, TC) สูงในเลือด

2. ระดับ low density lipoprotein-cholesterol (LDL-C) สูงในเลือด

3. ระดับ high density lipoprotein cholesterol (HDL-C) ต่ำในเลือด

4. ระดับไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride, TG) สูงในเลือด  

5. ระดับไขมันผิดปกติแบบใดแบบหนึ่งร่วมกัน 2 อย่างขึ้นไป

ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดเพียงอย่างเดียวมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเช่นกัน แต่ผู้ที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงในเลือดควบคู่กับระดับ HDL-C ต่ำในเลือด มีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเพิ่มขึ้น เนื่องจากภาวะนี้ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในคุณลักษณะของ LDL ที่เป็น small dense LDL



สาเหตุไขมันในเลือดสูง

สาเหตุเกิดจากกการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว และไขมันทรานส์สูงตัวอย่างอาหารเช่น

  • ชีส
  • ไข่แดง
  • อาหารทอด
  • ไอซ์ครีม
  • Pastries
  • เนื้อแดง

มีโรคบางโรคที่ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น

  • โรคไต
  • โรคเบาหวาน
  • การตั้งครรภ์
  • ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย

ยาบางชนิดก็ทำให้ไขมันในเลือดผิดปกติเช่น

  • ยาคุมกำเนิด
  • ยาขับปัสสาวะ
  • ยาลดความดันโลหิตกลุ่มเบต้า

โรคทางพันธุกรรมเช่น Familial hypercholesterolemia

การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูง

การวินิจฉัยไขมันในเลือดสูงจะวินิจฉัยจากการเจาะเลือดตรวจไขมัน การศึกษาทางวิทยาการระบาดพบว่าผู้ที่มีความเสี่ยงน้อยต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจนั้น ควรมีระดับไขมันในเลือดดังนี้คือ 

  • TC <200 มก/ดล,
  •  LDL-C<100 มก/ดล,
  •  HDL-C >40 มก/ดล
  •  TG <150 มก/ดล

นอกจากนี้ควรมีอัตราส่วน TC/ HDL-C <4.5 และ LDL-C/HDL-C < 3.0 

ตารางแสดงถึงเกณฑ์ที่ใช้ตัดสินภาวะระดับไขมันผิดปกติในเลือด และความรุนแรงของความผิดปกติ  

 

การแปรผลการตรวจไขมันในเลือด
ชนิดของไขมัน mg/dL mmol/L การแปรผล
Total cholesterol <200 <5.2 ค่าที่ต้องการ
200–239 5.2–6.2 สูงเล็กน้อย
>240 >6.2 สูง
LDL cholesterol <100 <2.6 ดีมาก
100–129 2.6–3.3 ดี
130–159 3.4–4.1 สูงเล็กน้อย
160–189 4.1–4.9 สูง
>190 >4.9 สูงมาก
HDL cholesterol <40 <1.0 ต่ำ มีความเสี่ยงในการเกิดโรค
41-59 1.0–1.5 พอใช้
>60 >1.55 ดี
Triglyceride 150   ปกติ
151-199   สูงเล็กน้อย
200-499   สูง
>500   สูงมาก

ผู้ใหญ่ที่ค่าไขมันปกติควรจะตรวจซ้ำทุก 5 ปี หากไขมันในเลือดสูงควรตรวจซ้ำอีก 2-6 เดือน



ค่าปกติของไขมันคอเลสเตอรอลอยู่ระหว่าง 140 and 200 mg/d ทางการแพทย์จะให้ความสนใจเป็นพิเศษกับไขมัน Total Cholesterol และ LDL Cholesterol และไขมัน HDL Cholesterol เนื่องจากภาวะทั้งสองสามารถควบคุมโดยการใช้ยาและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม แต่การเกิดหลอดเลือดแข็งจะเกิดเร็วหากมีภาวะไขมันผิดปกติดังนี้

  • มีระดับของ triglycerides (TG) สูง
  • ไขมัน low-density lipoprotein (LDL) สูง:ซึ่งเป็นไขมันไม่ดี
  • ไขมัน highdensity lipoprotein-cholesterol (HDL-C)ต่ำ


อาการของไขมันในเลือดสูง

ไขมันในเลือดสูงจะไม่มีอาการ ผู้ป่วยอาจจะมาโรงพยาบาลเนื่องจากอาการโรคแทรกซ้อนของไขมันในเลือดสูง การที่จะทราบว่าไขมันในเลือดสูงรู้ได้จากการเจาะเลือดตรวจ

การรักษาไขมันในเลือดสูง

การรักษาไขมันในเลือดสูงประกอบไปด้วย การปรับพฤติกรรม และ การใช้ยารักษาไขมันในเลือด

การปรับพฤติกรรม

การรับประทานอาหารเพื่อลดไขมัน

  • เลือกอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวต่ำเช่น เนื้อแดง เบคอน ไส้กรอก นม เลือกเนื้อสัตว์ที่ไขมันต่ำเช่นอกไก่ เนื้อปลา ถ้าเป็นเนื้อหมูใช้สันใน หรือเนื้อบริเวณสะโพก
  • หลีกเลี่ยงน้ำมันที่มีไขมันอิ่มตัวสูง เช่นน้ำมันปามล์ น้ำมันมะพร้าว น้ำมันหมู ให้ใช้น้ำมันที่มีไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวสูงเช่น น้ำมันคาโนล่า น้ำมันมะกอก
  • หลีกเลี่ยงไขมันทรานส์เช่น เนยเทียม ครีมเทียม คุกกี้ ขนมปัง
  • รับประทานน้ำมันปลามากเช่น ปลาแซลมอน ปลา mackerel ถั่วต่างๆ
  • รับประทานอาหารที่มีใยอาหารมากเช่น ผักต่างๆผลไม้ ข้าโอ๊ต

การออกกำลังกาย

การออกกำลังกายจะทำให้ลดน้ำหนัก ลดไขมันเลวในเลือด เพิ่มไขมันดี โดยการออกกำลังกายวันละ 40 นาทีสัปดาห์ละ3 วันเป้าหมายออกกำลังกายสัปดาห์ละ 150 นาทีวิธีการออกกำลังกายเช่น

  • ขี่จักรยานไปทำงาน
  • เดินออกกำลังกายเล่น
  • ว่ายน้ำ
  • ออกกำลังกายในยิม
  • ขึ้นบันไดแทนการใช้ลิฟท์
  • หากใช้รถประจำทางให้ลงก่อนถึงที่ทำงานหนึ่งถึงสองป้าย

หยุดสูบบุหรี่

การสูบบุหรี่จะลดไขมันดี และเพิ่มไขมันไตรกลีเซอร์ไรด์ และเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด

ยาลดไขมัน

ไขมันในเลือดสูงการรักษาไขมันในเลือดสูงจะต้องพิจารณาจากโรคที่เป็น โรคที่เป็นร่วม ปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด และระดับไขมันในเลือด หากไขมันในเลือดสูงไม่มาก และความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดต่ำการรักษาก็อาจจะเริ่มต้นจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม หากไขมันในเลือดสูงมาก และหรือมีโรคหรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือดมากก็จะต้องรีบให้ยารักษาไขมัน

การรักษาไขมันในเลือดสูง

การป้องกันไขมันในเลือดสูง

สาเหตุของไขมันในเลือดสูงส่วนหนึ่งเกิดจากพันธุกรรมซึ่งไม่สามารถแก้ไขได้ แต่อีกสาเหตุหนึ่งเกิดจากพฤติกรรม ซึ่งหากมีการปรับพฤติกรรมก็สามารถป้องกันการเกิดไขมันในเลือดสูงได้ การป้องกันไขมันในเลือดสูง

การลดไขมันโดย Phytosterol

Phytosterol พบมากในน้ำมันพืช ถั่ว ผัก และผลไม้ มีสูตรโครงสร้างเหมือน cholesterol แต่ไม่ทำให้เส้นเลือดตีบ ช่วยลดการดูดซึม cholesterol Phytosterol.

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

  • คนอ้วนที่ลดน้ำหนักไม่ได้ หากรักษาน้ำหนักให้คงที่ มีผลดีต่อสุขภาพ อ่านที่นี่
  • มีการศึกษาว่าความดันโลหิตสูง พบว่าเสี่ยงต่อการเกิดโรคอัมพาตในชาย แต่การศึกษาล่าสุดพบว่าเสี่ยงทั้งหญิงและชาย และทุกเชื้อชาติ อ่านที่นี่
  • แพทย์โรคหัวใจแนะนำให้ผู้ที่เป็นโรคหัวใจ หรือเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจให้หลีกเลี่ยงยาแก้ปวด เพราะอาจจะทำให้โรคหัวใจกำเริบ อ่านที่นี่
  • น้ำมันปลาช่วยลดการเกิดโรคหัวใจ โดยลดไขมัน LDL และอุบัติการการเกิดโรคหัวใจ อ่านที่นี่
  • Aspirin จะช่วยลดอุบัติการณ์ของการเกิดโรคหัวใจ โดยเแพาะกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ แต่ได้มีการสำรวจที่ประเทศอเมริกาพบว่าคนอเมริการับประทาน Aspirin น้อกว่าที่คิด อ่านที่นี่
  • ยาแก้ปวดเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ อ่านที่นี่
  • แผลร้อนในเรื้อรังมียารักษาแล้ว อ่านที่นี่
  • การลดอาหารเค็มนอกจากจะลดความดันโลหิต ยังลดอัตราการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด อ่านที่นี่
  • การใช้ฮอร์โมนทดแทนสำหรับผู้ป่วยวัยทอง ทำให้เกิดโรคมะเร็งเพิ่มมากขึ้น อ่านที่นี่
  • แอสไปรินสามารถป้องกันโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ อ่านที่นี่
  • เลี้ยงดีเกิดไปอาจจะทำให้เป็นโรคหอบหืด อ่านที่นี่
  • รับประทานcereal และแมกนีเซียมลดการเกิดโรคเบาหวาน อ่านที่นี่
  • การออกกำลังกายจะเพิ่มระดับไขมัน HDL อ่านที่นี่

triglyceride ในเลือดสูง cholesterol ในเลือดสูง

เพิ่มเพื่อน