การคัดกรองหาบุคคลที่มีภาวะไขมันผิดปกติในเลือด
ภาวะไขมันผิดปกติในเลือดเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญอย่างหนึ่งของภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคหลอดเลือดหัวใจ เพราะฉะนั้นต้องทราบว่าควรจะเริ่มตรวจหาภาวะไขมันผิดปกติในเลือดในประชากรกลุ่มใด เมื่ออายุเท่าใด และตรวจอะไรบ้าง มีรายละเอียดดังนี้
เมื่อไรจึงจะเจาะเลือดตรวจหาไขมันในเลือด
ประชากรกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง เป็นกลุ่มที่ควรได้รับการตรวจประเมินระดับไขมันในเลือด ได้แก่
- ผู้ป่วยที่มีภาวะหลอดเลือดแดงแข็งได้แก่ โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย
- ผู้ชายอายุมากกว่า 35 ปี หรืออายุ 25 ปีที่มีปีจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองควรจะเจาะเลือดตรวจไขมัน
- ผู้หญิงอายุมากกว่า 45 ปี หรืออายุ30-35 ปีที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ควรจะเจาะเลือดตรวจไขมัน
- ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจต่อไปนี้
- ผู้ปายอายุมากกว่า 40 ส่วนผู้หญิงอายุมากกว่า 50 หรือเมื่อหมดประจำเดือน
- เป็นโรคเบาหวานชนิดที่2
- ความโลหิตสูงมากกว่า140/90 มม.ปรอท หรือได้รับยาลดความดันโลหิตอยู่
- ประวัติครอบครัวคือ พี่น้องหรือพ่อแม่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ โดยผู้ชายเป็นเมื่ออายุ<55 ปี ผู้หญิงเป็นเมื่ออายุ <65 ปี
- ผู้ป่วยโรคอ้วนลงพุงหรือภาวะน้ำหนักเกิน (BMI >25 kg/m2)
- เป็นโรคเรื้อรังบางชนิดที่พบว่าอัตราการเกิดโรคหลอดเลือดสูง เช่น โรครูมาตอยด์ โรค SLE Psoriasis
- ผู้ที่ไตเสื่อมอัตราการกรองของไตน้อยกว่า 60
- ตรวจร่างกายแล้วพบว่ามีหลักฐานว่าไขมันสูงในครอบครัว
- สูบบุหรี่
- ผู้ที่ตรวจร่างกายพบลักษณะที่บ่งชี้ว่าระดับไขมันผิดปกติในเลือดได้แก่ corneal arcus, เอ็นร้อยหวายหนาและแข็ง, tendon xanthoma, xanthelesma, palmar xanthoma, eruptive xanthomaอ่านเรื่องการเจาะเลือดตรวจไขมันในเลือด
การเตรียมตัวก่อนเจาะเลือด
1งดอาหารประมาณ 9-12 ชั่วโมง โดยให้ดื่มน้ำเปล่าได้
2รับประทานอาหารดังเช่นที่รับประทานอยู่ประจำ เป็นระยะ 3 สัปดาห์ก่อนการเจาะเลือด
3ผู้ที่ตั้งครรภ์ ผู้ที่ป่วยหนัก เช่น ได้รับอุบัติเหตุอย่างรุนแรง, ผู้ป่วยหลังผ่าตัด, ผู้ป่วยที่มีอาการติดเชื้อ การตรวจไขมันในเลือดอาจได้ผลที่คลาดเคลื่อน ควรตรวจเมื่อภาวะดังกล่าวหายไปแล้ว 12 สัปดาห์
4ผู้ป่วยที่มีการตายของกล้ามเนื้อหัวใจอย่างเฉียบพลัน (acute myocardial infarction) ควรเจาะภายใน
12 ชั่วโมงแรก หรือ 6 สัปดาห์หลัง acute myocardial infarction จึงจะได้ค่าที่เป็นจริง อย่างไรก็ตาม
ผลที่เจาะได้ในระยะเฉียบพลันแต่พ้นระยะ 12 ชั่วโมงยังมีประโยชน์ ถ้าหากระดับไขมันสูงกว่ามาตร
ฐาน แสดงว่าผู้ป่วยมีระดับไขมันสูงในเลือดจริง สามารถให้การรักษาได้โดยไม่ต้องรอเป็นระยะเวลาถึง
6 สัปดาห์
5ผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน ควรตรวจวัดระดับไขมันในเลือดทันที(ภายใน 48 ชั่วโมง) หรือ
12 สัปดาห์หลังจากนั้น
ผู้ที่มีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจต่ำควรตรวจไขมันทุก 5 ปี