
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
ในโลกของสุขภาพและการโภชนาการ คำว่า "แคลอรี" (Calorie) เป็นสิ่งที่เราได้ยินบ่อยครั้ง หลายคนเชื่อมโยงแคลอรีกับการลดน้ำหนักหรือความอ้วน แต่แท้จริงแล้ว แคลอรีคือ หน่วยวัดพลังงาน ที่ร่างกายของเราได้รับจากอาหาร และใช้ไปในการทำกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวัน การเข้าใจเรื่องแคลอรีอย่างถ่องแท้จึงเป็นกุญแจสำคัญในการรักษาสุขภาพที่ดีและจัดการน้ำหนักอย่างมีประสิทธิภาพ
ในทางโภชนาการ เราใช้คำว่า Calorie (เขียนด้วย C ตัวใหญ่) เพื่ออ้างถึงพลังงานที่ได้จากอาหาร โดย 1 Calorie มีค่าเท่ากับ 1,000 standard calories (cal) หรือ 1 กิโลแคลอรี (kcal) ดังนั้น 1 Cal = 1 kcal = 1,000 cal
ร่างกายของเราใช้พลังงานจากแคลอรีเพื่อ:
รักษากระบวนการพื้นฐานของร่างกาย (Basal Metabolic Rate - BMR): เช่น การหายใจ การเต้นของหัวใจ การรักษาอุณหภูมิร่างกาย
ทำกิจกรรมประจำวัน: ตั้งแต่การเดิน การยืน การนั่ง ไปจนถึงการออกกำลังกาย
ย่อยและดูดซึมสารอาหาร: หรือที่เรียกว่า Thermic Effect of Food (TEF)
สารอาหารหลักที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย ได้แก่:
คาร์โบไฮเดรต: ให้พลังงาน 4 แคลอรีต่อกรัม
โปรตีน: ให้พลังงาน 4 แคลอรีต่อกรัม
ไขมัน: ให้พลังงานสูงสุด 9 แคลอรีต่อกรัม
ปริมาณพลังงานที่แต่ละคนต้องการในแต่ละวันจะแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น เพศ อายุ น้ำหนัก ส่วนสูง กิจกรรมทางกายภาพ และอัตราการเผาผลาญพื้นฐานของร่างกาย
ตารางประมาณการปริมาณพลังงานที่ควรได้รับต่อวัน (กิโลแคลอรี):
| อายุ (ปี) | กิจกรรมน้อย (ไม่ออกกำลังกาย) | กิจกรรมปานกลาง (ออกกำลังกายบ้าง) | กิจกรรมมาก (ออกกำลังกายสม่ำเสมอ) |
| เด็ก | |||
| 2-3 | 1,000 | 1,000-1,400 | 1,000-1,400 |
| ผู้หญิง | |||
| 4-8 | 1,200 | 1,400-1,600 | 1,400-1,800 |
| 9-13 | 1,600 | 1,600-2,000 | 1,800-2,200 |
| 14-18 | 1,800 | 2,000 | 2,400 |
| 19-30 | 2,000 | 2,000-2,200 | 2,400 |
| 31-50 | 1,800 | 2,000 | 2,200 |
| 51+ | 1,600 | 1,800 | 2,000-2,200 |
| ผู้ชาย | |||
| 4-8 | 1,400 | 1,400-1,600 | 1,600-2,000 |
| 9-13 | 1,800 | 1,800-2,200 | 2,000-2,600 |
| 14-18 | 2,200 | 2,400-2,800 | 2,800-3,200 |
| 19-30 | 2,400 | 2,600-2,800 | 3,000 |
| 31-50 | 2,200 | 2,400-2,600 | 2,800-3,000 |
| 51+ | 2,000 | 2,200-2,400 | 2,400-2,800 |
ที่มา: ตารางปริมาณพลังงานโดยประมาณ, USDA
สำหรับคนทั่วไปที่ทำงานปานกลาง ปริมาณพลังงานที่ควรบริโภคต่อวันคือประมาณ 2,000 กิโลแคลอรี โดยมีสัดส่วนสารอาหารแนะนำโดยประมาณดังนี้:
คาร์โบไฮเดรต: 60% (ประมาณ 300 กรัม/วัน = 1,200 kcal)
โปรตีน: 10% (ประมาณ 50 กรัม/วัน = 200 kcal)
ไขมัน: 30% (ประมาณ 66.6 กรัม/วัน = 600 kcal)
หัวใจของการจัดการน้ำหนักคือ สมดุลพลังงาน (Energy Balance):
น้ำหนักเพิ่ม: เมื่อได้รับแคลอรี มากกว่า ที่ใช้ไป ร่างกายจะเก็บพลังงานส่วนเกินไว้ในรูปของไขมัน
น้ำหนักลด: เมื่อได้รับแคลอรี น้อยกว่า ที่ใช้ไป ร่างกายจะดึงพลังงานสะสม (ไขมัน) ออกมาใช้
รักษาน้ำหนัก: เมื่อได้รับแคลอรี เท่ากับ ที่ใช้ไป
กฎง่ายๆ: การลดน้ำหนัก 1 กิโลกรัม ต้องเผาผลาญพลังงานที่สะสมไว้ประมาณ 7,700 กิโลแคลอรี
ลดน้ำหนัก: หากต้องการลดน้ำหนักสัปดาห์ละครึ่งกิโลกรัม (ประมาณ 3,850 kcal) คุณควรลดปริมาณแคลอรีที่ได้รับลงประมาณ 500 กิโลแคลอรีต่อวัน จากปริมาณที่ร่างกายต้องการ เพื่อให้ร่างกายดึงไขมันสะสมมาใช้ (เช่น ผู้ชายที่ต้องการ 2,500 kcal ลดเหลือ 2,000 kcal, ผู้หญิงที่ต้องการ 2,000 kcal ลดเหลือ 1,500 kcal)
เพิ่มน้ำหนัก: หากต้องการเพิ่มน้ำหนัก ควรเพิ่มปริมาณแคลอรีที่ได้รับขึ้นประมาณ 500 กิโลแคลอรีต่อวัน
วินัย: การควบคุมแคลอรีต้องใช้ความมีวินัยอย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง
คุณสามารถคำนวณปริมาณพลังงานที่ต้องการได้เป็นขั้นตอนดังนี้:
ประเมินสถานะร่างกาย: ใช้โปรแกรมคำนวณ ดัชนีมวลกาย (BMI) เพื่อทราบว่าคุณอยู่ในเกณฑ์ผอม ปกติ ท้วม หรืออ้วน
คำนวณพลังงานที่ต้องการ (Total Daily Energy Expenditure - TDEE): ใช้โปรแกรมคำนวณพลังงานที่รวมพลังงานพื้นฐาน (BMR) และพลังงานที่ใช้จากกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวัน
ปรับเพื่อเป้าหมาย:
ลดน้ำหนัก: ลบ 500 กิโลแคลอรีออกจากค่า TDEE
เพิ่มน้ำหนัก: บวก 500 กิโลแคลอรีจากค่า TDEE
แบ่งมื้ออาหาร: เมื่อได้พลังงานรวมที่ต้องได้รับต่อวันแล้ว สามารถหารด้วยจำนวนมื้ออาหารที่คุณรับประทาน (เช่น หาร 3 สำหรับ 3 มื้อหลัก) เพื่อกำหนดปริมาณแคลอรีต่อมื้อ
การรู้ว่าอาหารแต่ละชนิดให้พลังงานเท่าใดมีความสำคัญ:
ฉลากโภชนาการ: สำหรับอาหารสำเร็จรูป จะมีฉลากอาหารแสดงปริมาณพลังงาน (แคลอรี) ต่อ 100 กรัม หรือ 100 มิลลิลิตร
ตารางข้อมูลโภชนาการ: มีตารางแสดงปริมาณแคลอรีและสารอาหารในอาหารแต่ละหมวดหมู่ (เช่น ข้าว, เนื้อสัตว์, ผัก, ผลไม้, นม, น้ำมัน, ขนม) ซึ่งสามารถค้นหาได้ทางออนไลน์ หรือจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ (เช่น USDA Food Guide, DASH Eating Plan)
แอปพลิเคชันบันทึกอาหาร: มีแอปพลิเคชันมากมายที่ช่วยให้คุณบันทึกและติดตามปริมาณแคลอรีและสารอาหารที่ได้รับในแต่ละวัน
ตารางแสดงปริมาณอาหารที่แนะนำ
| ประเภทอาหาร | ปริมาณอาหารที่ USDA Food Guide |
ปริมาณอาหารที่แนะนำ DASH |
ชนิดของอาหารที่ทดแทนกันได้ |
| ผลไม้ | 2ถ้วยตวง | 2-2.5ถ้วยตวง | ครึ่งถ้วยตวงเท่ากับ |
กลุ่มผัก |
2.5 ถ้วยตวง |
2-2.5 ถ้วยตวง | 1/2ถ้วยตวงเท่ากับ |
ธัญพืช |
6 ounce |
7-8 ounce | 1 ounce มีค่าเท่ากับ |
| เนื้อหรือถั่ว | 5.5 ounce | เนื้อสัตว์ประมาณ 6 ounce หรือถั่ว 4-5 ครั้งต่อสัปดาห์ |
1 ounce มีปริมาณเท่ากับ |
| นม | 3 ถ้วย | 2-3 ถ้วย | 1 ถ้วยเท่ากับ |
| น้ำมัน | 6 ช้อนโต๊ะ | 2-3ช้อนโต๊ะ | 1 ช้อนโต๊ะเท่ากับ |
พลังอื่นๆที่รับประทาน |
267 แคลอรี |
5 ช้อนโต๊ะต่อสัปดาห์ | น้ำตาล 1 ช้อนโต๊ะ พบได้ในอาหารดังนี้ |
ตารางแสดงปริมาณสารอาหารที่รับประทาน (2,000 Kcal) - เปรียบเทียบ DASH vs USDA:
| สารอาหาร (ต่อ 2,000 kcal) | แผนอาหาร DASH | แผนอาหาร USDA Food |
| โปรตีน (g) | 108 | 91 |
| โปรตีน (% kcal) | 21 | 18 |
| คาร์โบไฮเดรต (g) | 288 | 271 |
| คาร์โบไฮเดรต (% kcal) | 57 | 55 |
| ไขมันทั้งหมด (g) | 48 | 65 |
| ไขมันทั้งหมด (% kcal) | 22 | 29 |
| ไขมันอิ่มตัว (g) | 10 | 17 |
| ไขมันอิ่มตัว (% kcal) | 5 | 7.8 |
| คอเลสเตอรอล (mg) | 136 | 230 |
| ใยอาหาร (g) | 30 | 31 |
| โซเดียม (mg) | 2329 | 1779 |
| โพแทสเซียม (mg) | 4706 | 4044 |
| แคลเซียม (mg) | 1619 | 1316 |
| แมกนีเซียม (mg) | 500 | 380 |
| ธาตุเหล็ก (mg) | 21 | 18 |
| วิตามิน C (mg) | 181 | 155 |
| วิตามิน A (µg RAE) | 1052 | - |
หมายเหตุ: เป็นค่าประมาณการเพื่อเปรียบเทียบแนวทาง
แคลอรีคือพลังงานที่สำคัญต่อชีวิตและการทำงานของร่างกาย การเข้าใจว่าแคลอรีคืออะไร มาจากไหน ร่างกายต้องการเท่าไร และจัดการอย่างไรกับแคลอรีส่วนเกินหรือส่วนที่ขาดไป จะช่วยให้เราสามารถเลือกรับประทานอาหารได้อย่างเหมาะสมกับเป้าหมายสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นการรักษาน้ำหนัก การลดน้ำหนัก หรือการเพิ่มน้ำหนัก การบริโภคอาหารอย่างสมดุล ควบคุมปริมาณ และเลือกสารอาหารคุณภาพสูง คือแนวทางสู่สุขภาพที่ดีในระยะยาว
อ่านเรื่องโปรแกรมคำนวณดัชนีมวลกาย
พลังงานที่ได้จากอาหารจานเดียวประเภทข้าว