หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
โปรตีนไม่ใช่สารอาหารสำหรับนักเพาะกายเท่านั้น แต่เป็นองค์ประกอบสำคัญของทุกเซลล์ในร่างกาย ตั้งแต่กล้ามเนื้อ, กระดูก, ผิวหนัง, ไปจนถึงเอนไซม์และฮอร์โมนที่ควบคุมการทำงานต่างๆ การได้รับโปรตีนที่เพียงพอจึงจำเป็นอย่างยิ่งต่อการซ่อมแซมร่างกายและการเจริญเติบโต
อย่างไรก็ตาม งานวิจัยสมัยใหม่ชี้ให้เห็นว่า "ชนิด" ของโปรตีนที่เราเลือกกิน อาจมีความสำคัญต่อสุขภาพในระยะยาวมากกว่า "ปริมาณ" บทความนี้คือคู่มือที่จะช่วยให้คุณเลือกแหล่งโปรตีนที่ใช่ เพื่อลดความเสี่ยงต่อโรคเรื้อรังต่างๆ
โปรตีนประกอบขึ้นจากหน่วยย่อยที่เรียกว่า "กรดอะมิโน" ร่างกายต้องการโปรตีนเพื่อซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอและสร้างเซลล์ใหม่
ปริมาณที่แนะนำ: โดยทั่วไป ผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีต้องการโปรตีนประมาณ 0.8 กรัม ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม หรือคิดเป็น 10-35% ของพลังงานทั้งหมดที่ได้รับในแต่ละวัน
งานวิจัยขนาดใหญ่จำนวนมากพบความเชื่อมโยงที่ชัดเจนระหว่าง "ชนิด" ของโปรตีนที่บริโภคกับความเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เช่น โรคหัวใจ, เบาหวานชนิดที่ 2, และมะเร็งบางชนิด เราสามารถแบ่งกลุ่มโปรตีนตามผลกระทบต่อสุขภาพได้ดังนี้:
โปรตีนในกลุ่มนี้สัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงต่อโรคต่างๆ และควรเป็นแหล่งโปรตีนหลักในมื้ออาหารของคุณ
ปลา: โดยเฉพาะปลาที่มีไขมันดีโอเมก้า 3 เช่น ปลาแซลมอน, ปลาทู, ปลาซาบะ
สัตว์ปีก: เช่น เนื้ออกไก่ หรือไก่งวง (ไม่ติดหนัง)
ถั่วและพืชตระกูลถั่ว: เช่น ถั่วเลนทิล, ถั่วชิกพี, ถั่วดำ เป็นแหล่งโปรตีนและใยอาหารชั้นเยี่ยม
ถั่วเปลือกแข็งและเมล็ดพืช: เช่น อัลมอนด์, วอลนัท, เมล็ดเจีย
ผลิตภัณฑ์นมไขมันต่ำ: เช่น โยเกิร์ต, นม
เนื้อแดงไม่แปรรูป: เช่น เนื้อวัว, เนื้อหมู, เนื้อแกะ (ควรเลือกส่วนที่ไม่ติดมัน) แม้จะเป็นแหล่งของธาตุเหล็กและวิตามินบี 12 แต่การบริโภคในปริมาณมากและบ่อยครั้งมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของโรคหัวใจและมะเร็งลำไส้
เนื้อสัตว์แปรรูป (Processed Meats): นี่คือกลุ่มที่อันตรายที่สุด รวมถึง ไส้กรอก, แฮม, เบคอน, โบโลน่า, กุนเชียง, และหมูยอ
ความเสี่ยง: องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จัดให้เนื้อสัตว์แปรรูปเป็น "สารก่อมะเร็งในมนุษย์กลุ่มที่ 1" และมีความเชื่อมโยงอย่างยิ่งกับการเพิ่มความเสี่ยงของโรคหัวใจ, เบาหวานชนิดที่ 2, และมะเร็งลำไส้ใหญ่
โปรตีนในอาหารและสิ่งแวดล้อมมีส่วนรับผิดชอบต่อการแพ้อาหารซึ่งเป็นปฏิกิริยาตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันมากเกินไป นอกจากนั้น ยังมีการรวบรวมหลักฐานที่ค่อนข้างน้อยเกี่ยวกับผลกระทบของปริมาณโปรตีนในอาหารที่มีต่อการพัฒนาของโรคเรื้อรังในคนที่มีสุขภาพดี
การวิจัยที่ Harvard School of Public Health พบว่าการกินเนื้อแดงแม้เพียงเล็กน้อย โดยเฉพาะเนื้อแดงแปรรูป เป็นประจำนั้นเชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของโรคหัวใจและหลอดเลือด และเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากโรคหัวใจ และหลอดเลือดหรือสาเหตุอื่นๆ ในทางกลับกัน การแทนที่เนื้อแดงและเนื้อแดงแปรรูปด้วยแหล่งโปรตีนที่ดีต่อสุขภาพ เช่น สัตว์ปีก ปลา หรือถั่ว ดูเหมือนจะช่วยลดความเสี่ยงเหล่านี้ได้
ในแง่ของปริมาณโปรตีนที่บริโภค มีหลักฐานว่าการรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูงอาจเป็นประโยชน์ต่อหัวใจ ตราบใดที่โปรตีนนั้นมาจากแหล่งที่ดีต่อสุขภาพ
อีกครั้งที่คุณภาพโปรตีนมีความสำคัญมากกว่าปริมาณโปรตีนเมื่อพูดถึงความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน (23)
เมื่อพูดถึงมะเร็ง คุณภาพของโปรตีนก็มีความสำคัญมากกว่าปริมาณ มีข้อมูลบางส่วนแสดงให้เห็นว่าการกินเนื้อแดงและเนื้อแปรรูปเป็นจำนวนมากเชื่อมโยงกับความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นของมะเร็งลำไส้ใหญ่
ในเดือนตุลาคม 2015 หน่วยงานระหว่างประเทศเพื่อการวิจัยโรคมะเร็ง (IARC) ขององค์การอนามัยโลก (WHO) ประกาศว่าการบริโภคเนื้อสัตว์แปรรูปเป็น “สารก่อมะเร็งในมนุษย์” และการบริโภคเนื้อแดงนั้น “อาจเป็นสารก่อมะเร็งในมนุษย์”
การย่อยโปรตีนจะปล่อยกรดออกสู่กระแสเลือด ซึ่งร่างกายจะใช้แคลเซียมและสารบัฟเฟอร์อื่นๆ การรับประทานโปรตีนจำนวนมากจึงต้องการแคลเซียมจำนวนมาก และแคลเซี่ยมบางส่วนอาจถูกดึงออกจากกระดูก
อาหารที่มีโปรตีนสูงเป็นทางเลือกที่ดีในการควบคุมน้ำหนัก นักวิจัยจากโรงเรียนสาธารณสุขฮาร์วาร์ดติดตามพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิตของผู้ชายและผู้หญิง 120,000 คนเป็นเวลานานถึง 20 ปี โดยมองว่าการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยมีส่วนทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปอย่างไร
ไม่จำเป็นต้องกินโปรตีนมากเกินไป แม้ว่าผลการศึกษาบางชิ้นจะแสดงให้เห็นประโยชน์ของอาหารที่มีโปรตีนสูงและมีคาร์โบไฮเดรตต่ำในระยะสั้น แต่การหลีกเลี่ยงผลไม้และธัญพืชไม่ขัดสีหมายถึงการขาดไฟเบอร์ วิตามิน แร่ธาตุ และไฟโตนิวเทรียนท์อื่นๆ ที่ดีต่อสุขภาพ
เพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว ควรปรับเปลี่ยนสัดส่วนโปรตีนบนจานอาหารของคุณ โดย ลดการบริโภคเนื้อแดงและหลีกเลี่ยงเนื้อสัตว์แปรรูป แล้วหันมาเพิ่มสัดส่วนของ ปลา, สัตว์ปีก, และโดยเฉพาะโปรตีนจากพืช ให้มากขึ้น การเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ ในวันนี้ สามารถส่งผลดีต่อสุขภาพของคุณในอนาคตได้อย่างมหาศาล
สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน: การเลือกโปรตีนไขมันต่ำมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการควบคุมน้ำหนักและลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญ
➡️ กลับไปที่คู่มือ [โภชนาการสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน (ฉบับคนไทย) (ลิงก์)]
1. Institute of Medicine, Dietary Reference Intakes for Energy, Carbohydrate, Fiber, Fat, Fatty Acids, Cholesterol, Protein, and Amino Acids (Macronutrients). 2005, National Academies Press: Washington, DC.
2. Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. 2007,World Cancer Research Fund, American Institute for Cancer Research.: Washington, DC.
3. Agriculture, U.D.o., USDA Nutrient Database for Standard Reference, Release 14. 2005.
4. Bernstein, A.M., et al., Major dietary protein sources and risk of coronary heart disease in women. Circulation, 2010. 122(9): p. 876-83.
5. Aune, D., G. Ursin, and M.B. Veierod, Meat consumption and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. Diabetologia, 2009. 52(11): p. 2277-87.
6. Pan, A., et al., Red meat consumption and mortality: results from 2 prospective cohort studies. Arch Intern Med, 2012. 172(7): p. 555-63.
7. Pan, A., et al., Red meat consumption and risk of type 2 diabetes: 3 cohorts of US adults and an updated meta-analysis. Am J Clin Nutr, 2011. 94(4): p. 1088-96.
8. Bernstein, A.M., et al., Dietary protein sources and the risk of stroke in men and women. Stroke, 2012. 43(3): p. 637-44.
9. Halton, T.L., et al., Low-carbohydrate-diet score and the risk of coronary heart disease in women. N Engl J Med, 2006. 355(19): p. 1991-2002.
10. Appel, L.J., et al., Effects of protein, monounsaturated fat, and carbohydrate intake on blood pressure and serum lipids: results of the OmniHeart randomized trial. JAMA, 2005. 294(19): p. 2455-64.
11. Jenkins, D.J., et al., The effect of a plant-based low-carbohydrate (“Eco-Atkins”) diet on body weight and blood lipid concentrations in hyperlipidemic subjects. Arch Intern Med, 2009. 169(11): p. 1046-54.
12. Lagiou, P., et al., Low carbohydrate-high protein diet and incidence of cardiovascular diseases in Swedish women: prospective cohort study. BMJ, 2012. 344: p. e4026.
13. Halton, T.L., et al., Low-carbohydrate-diet score and risk of type 2 diabetes in women. Am J Clin Nutr, 2008. 87(2): p. 339-46.
14. Akerblom, H.K., et al., Environmental factors in the etiology of type 1 diabetes. Am J Med Genet, 2002. 115(1): p. 18-29.
15. Vaarala, O., et al., Removal of Bovine Insulin From Cow’s Milk Formula and Early Initiation of Beta-Cell Autoimmunity in the FINDIA Pilot Study. Arch Pediatr Adolesc Med, 2012.
16. Feskanich, D., et al., Protein consumption and bone fractures in women. Am J Epidemiol,1996. 143(5): p. 472-9.
17. Darling, A.L., et al., Dietary protein and bone health: a systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr, 2009. 90(6): p. 1674-92.
18. Kerstetter, J.E., A.M. Kenny, and K.L. Insogna, Dietary protein and skeletal health: a review of recent human research. Curr Opin Lipidol, 2011. 22(1): p. 16-20.
19. Bonjour, J.P., Protein intake and bone health. Int J Vitam Nutr Res, 2011. 81(2-3): p. 134-42.
20. Mozaffarian, D., et al., Changes in diet and lifestyle and long-term weight gain in women and men. N Engl J Med, 2011. 364(25): p. 2392-404.
21. Li SS, Kendall CW, de Souza RJ, Jayalath VH, Cozma AI, Ha V, Mirrahimi A, Chiavaroli L, Augustin LS, Blanco Mejia S, Leiter LA, Beyene J, Jenkins DJ, Sievenpiper JL. Dietary pulses, satiety and food intake: a systematic review and meta-analysis of acute feeding trials. Obesity, 2014. Aug;22(8):1773-80.
22. Farvid MS, Cho E, Chen WY, Eliassen AH, Willett WC. Adolescent meat intake and breast cancer risk. Int J Cancer, 2014.
23. Ley, S. H., Sun, Q., Willett, W. C., Eliassen, A. H., Wu, K., Pan, A., … & Hu, F. B. (2014). Associations between red meat intake and biomarkers of inflammation and glucose metabolism in women. Am J Clin Nutr, February 2014.
24. Bouvard V, Loomis D, Guyton KZ, Grosse Y, Ghissassi FE, Benbrahim-Tallaa L, Guha N1, Mattock H, Straif K; International Agency for Research on Cancer Monograph Working Group (2015). Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. Lancet Oncol doi: 10.1016/S1470-2045(15)00444-1. [Epub ahead of print]
25. Song, M., Fung, T.T., Hu, F.B., et al. Association of Animal and Plant Protein Intake With All-Cause and Cause-Specific Mortality. JAMA Intern Med. Published online August 01, 2016.