ภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง Hyperosmolar non-ketotic hyperglycemic coma

เป็นภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงมากและมีความเข้มข้นของเลือดสูง เป็นภาวะฉุกเฉิน ผู้ป่วยจะมีอาการหิวน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย ซึมลง หากเป็นมากความดันจะต่ำ และอาจจะหมดสติ

เป็นเป็นภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงมาก เป็นภาวะฉุกเฉินที่พบบ่อยในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่สองโดยเฉพาะผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยจะมีระดับน้ำตาลสูงมากจนทำให้เกิดความข้นของเลือดสูง osmolarity ของเลือดเพิ่ม แต่ไม่มีภาวะกรดเกิดขึ้นปัจจัยก่อเหตุมักจะเกิดจากการคุมเบาหวานไม่ดี ประกอบกับมีการติดเชื้อ ภาวะเครียดเกิดขึ้น เช่น กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน เส้นโลหิตสมองแตก อุบัติเหตุที่รุนแรง และการผ่าตัดใหญ่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากจนเกิดอาการต่างๆ

ปัจจัยส่งเสริม

  • เบาหวานคุมไม่ดีจากการที่รีบประทานอาหารมากเกินไป ขาดการออกกำลังกาย รับประทานหรือฉีดอินซูลินไม่สม่ำเสมอ
  • มีการเจ็บป่วยรุนแรง เช่นโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ภาวะติดเชื้อ
  • ได้รับยาต้านอินซูลิน เช่นสเตียรอยด์ ยาขับปัสสาวะ

อาการของผู้ป่วยช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูงมีอะไรบ้าง

 ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี จะมีอาการเตือนจากระดับน้ำตาลในเลือดสูงไก้แก่

  • หิวน้ำมาก ดื่มน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อยมากโดยเฉพาะเวลากลางคืน
  • อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย น้ำหนักลด
  • ตามัว
  • ผู้ป่วยจะเริ่มซึมจนกระทั่งหมดสติหรือบางรายอาจจะมีอาการชักกระตุก

การแก้ไขภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง

หากท่านที่เป็นเบาหวานและมีอาการเตือนของน้ำตาลสูงให้ปฏิบัติดังนี้

  • ดื่มน้ำมากๆ ซึ่งจะช่วยลดระดับน้ำตาลลง

  • ตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือดหรือปัสสาวะหากพบว่าสูงให้เพิ่มยา หรือพบแพทย์
  • ถ้ามีอาการชักกระตุกเฉพาะที่หรือมีอาการซึม และมีระดับน้ำตาลในเลือดมากก็ให้พบแพทย์

การวินิจฉัยภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง

  • ระดับน้ำตาลในเลือดสูง 600มก.%
  • serum osmolarity มากกว่า 340mOsm/Kg
  • serum HCO3 >15 mEq/l
  • serum ketone negative

serum osmolarity = 2[Na+K]+plasma glucose/18

การรักษาภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง หลักการเหมือน DKA

การป้องกัน

  • ควบคุมเบาหวานให้ดี โดยปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด ทั้งการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การรับประทานยา
  • ควรมีการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดและปัสสาวะอย่างสม่ำเสมอ
  • กรณีไม่สบายควรจะไปพบแพทย์ไม่ควรซื้อยารับประทานเอง และควรบอกแพทย์ว่าเป็นเบาหวาน
  • อย่าหยุดยาฉีดหรือยารับประทานแม้ว่าท่านจะรับประทานอาหารได้น้อย