ปัจจัยเสี่ยงและอาการของโรคมะเร็ง
สาเหตุของโรคมะเร็งได้แก่
ปัจจัยที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งที่สำคัญคือ
- พันธุกรรม
- พฤติกรรม
- สิ่งแวดล้อม
ในการป้องกันมะเร็งจะมีหลักที่สำคัญคือ
- หลีกเลี่ยงคือควบคุมปัจจัยที่จะทำให้เกิดมะเร็ง
- ปรับเปลี่ยนเรื่องอาหาร และพฤติกรรม
- ค้นหาภาวะเริ่มแรกของมะเร็ง precancerous conditions
- การให้ยาเพื่อป้องกันมะเร็ง
กระบวนการเกิดมะเร็ง Carcinogenesis
เซลล์เป็นหน่วยที่เล็กที่สุดของเนื้อเยื่อ ในแต่ละเซลล์ก็มียีนเป็นตัวควบคุมเซลล์ให้เจริญเติบโตเป็นเนื้อเยื่อ การแบ่งตัวของเซลล์ หรือควบคุมหน้าที่ของเซลล์ เมื่อเซลล์ไม่สามารถควบคุมการแบ่งตัว หรือการสลายของเซลล์ ทำให้เนื้อเยื่อนั้นมีขนาดใหญ่ขึ้นเกิดเป็นก้อนเนื้องอก
เนื้องอกที่เกิดมีทั้งเนื้องอกธรรมดา และเป็นเนื้องอกมะเร็ง เนื้องอกมะเร็งจะมีการลุกลามหรือแพร่กระจายไปยังอวัยวะใกล้เคียงหรือไปยังอวัยวะอื่น
ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง
- การสูบบุหรี่
- การติดเชื้อบางประเภท
- รังสี
- ภาวะที่ภูมิคุ้มกันลดลง
ปัจจัยที่อาจจะเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง
- อาหาร
- สุรา
- การไม่ออกกำลังกาย
- อ้วน
- โรคเบาหวาน
- ปัจจัยเสี่ยงของสิ่งแวดล้อม
ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง
การสูบุหรี่
การสูบบุหรี่จะเพิ่มปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งได้หลายชนิด
- มะเร็งเม็ดเลือดขาว Acute myelogenous leukemia (AML)
- มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ Bladder cancer
- มะเร็งหลอดอาหาร Esophageal cancer
- มะเร็งไต Kidney cancer
- มะเร็งปอด Lung cancer
- มะเร็งในช่องปาก Oral cavity cancer
- มะเร็งตับอ่อน Pancreatic cancer
- มะเร็งกระเพาะอาหาร Stomach cancer
การหยุดสูบบุหรี่จะลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง และการเสียชีวิต
การติดเชื้อ
การติดเชื้อทั้งแบคทีเรียและไวรัสสามารถเพิ่มปัจจัยเสี่ยงทำให้เกิดมะเร็งเช่น
- การติดเชื้อ Human papillomavirus (HPV) ทำให้เกิดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง ปากมดลูก มะเร็งอวัยวะเพศชาย มะเร็งช่องคลอด มะเร็งทวาร มะเร็งในช่องปาก
- การติดเชื้อทั้งไวรัสตับอักเสบ บี Hepatitis Bและไวรัสตับอักเสบ ซี จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งตับ
- การติดเชื้อ Epstein-Barr virus จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลือง Burkitt lymphoma.
- การติดเชื้อ Helicobacter pylori จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งกระเพาะอาหาร
เชื้อที่เป็นสาเหตุ |
อวัยวะที่เป็นมะเร็ง |
human papilloma |
มะเร็งปากมดลูก |
ไวรัสตับอักเสบ บี และ ซี |
มะเร็งเซลล์ตับ |
Epsein Barr virus |
มะเร็งโพรงจมูก มะเร็งต่อมน้ำเหลือง |
Helicobactor pyroli |
มะเร็งกระเพาะอาหาร |
Opisthorchis viverrini |
มะเร็งท่อน้ำดี |
ปัจจุบันมีวัคซีนสำหรับป้องกันมะเร็งปากมดลูก และวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบ บี
รังสี
การสัมผัสรังสีจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง รังสีที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งได้แก่
- รังสี UV Ultraviolet radiation จากแสงแดดจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งผิวหนัง
- Ionizing radiation ได้แก่
- รังสีที่ใช้ทางการแพทย์ใช้ในการวินิจ เช่น x-rays, CT scans,fluoroscopy, และการ nuclear medicine scans.
- Radon gas ซึ่งเป็นก๊ายที่เกิดในบ้าน
เชื่อว่า Ionizing radiation จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมธัยรอยด์ มะเร็งเต้านม มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะ มะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งหลอดอาหาร มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งรังไข่
ยากดภูมิคุ้มกัน
สำหรับผู้ที่ได้รับการเปลี่ยนอวัยวะจะต้องได้รับยาที่กดภูมิคุ้มกัน ยาเหล่านี้จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
ปัจจัยที่อาจจะมีผลต่อการเกิดมะเร็ง
อาหาร
การจะบอกว่าอาหารชนิดใดจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งเป็นเรื่องยาก เนื่องจากอาหารมีทั้งเพิ่มความเสี่ยงและป้องกันการเกิดมะเร็ง และผู้ป่วยไม่สามารถบอกได้แน่ชัดว่ารับประทานปริมาณเท่าไรเท่าที่มีการศึกษาพบว่าการรับประทานผักมากจะลดการเกิดมะเร็ง ปาก หลอดอาหาร มะเร็งกระเพาะอาหาร ส่วนผลไม้จะลดการเกิดมะเร็งปอด นอกจากนั้นอาหารโปรตีน อาหารไขมัน จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งลำไส้
อาหารต่อการเกิดโรคมะเร็ง ได้แก่
- อาหารที่มีไขมันสูง มีใยอาหารน้อย
- อาหารเนื้อสัตว์ที่ถนอมด้วยเกลือไนเตรด หรือที่ปิ้งย่างจนเกรียมทำให้มีสารไนโตรซามีนอยู่มาก
- อาหารที่มีเชื้อราปนเปื้อน เช่น aflatoxin พบในถั่ว
- อาหารสุกๆดิบๆอาจมีตัวอ่อนพยาธใบไม้ในตับอยู่
สารอาหารที่ป้องกันมะเร็งดูได้ที่นี่
สุรา
การดื่มสุราจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
- มะเร็งช่องปาก
- มะเร็งหลอดอาหาร
- มะเร็งเต้านม
- มะเร็งลำไส้ใหญ่ (ชาย)
การออกกำลังกาย
ผู้ที่ออกกำลังกายจะมีความเสี่ยงในการออกกำลังกายน้อยกว่าผู้ที่ไม่ได้ออกกำลังกาย ดดยเฉพาะมะเร็งลำไส้ใหญ่ และมีการศึกษาว่าการออกกำลังกายจะลดการเกิดมะเร็งเต้านม และมะเร็งมดลูก
คนอ้วน
คนอ้วนจะมีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
- มะเร็งเต้านมในวัยทอง
- มะเร็งลำไส้ใหญ่
- มะเร็งมดลุก
- มะเร็งหลอดอาหาร
- มะเร็งไต
- มะเร็งตับอ่อน
โรคเบาหวาน
มีการศึกษาว่าโรคเบาหวานจะมีความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
- มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
- มะเร็งเต้านม
- มะเร็งลำไส้ใหญ่
- มะเร็งมดลุก
- มะเร็งตับ
- มะเร็งปอด
- มะเร็งช่องปาก
- มะเร็งรังไข่
- มะเร็งตับอ่อน
ปัจจัยเสี่ยงด้านสิงแวดล้อม
การสัมผัสสารบางอย่างจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
- มลพิษที่อยู่ในอากาศ เช่น ควันบุหรี่ ใยหิน
- การดื่มน้ำที่มีสารหนูจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งผิวหนัง กระเพาะปัสสาวะ และมะเร็งปอด
สารเคมี |
อุตสาหกรรม |
โรคที่เกี่ยวข้อง |
Asbestos |
ทำฉนวนความร้อน,ผ้าเบรค |
มะเร็งปอด |
Arsenic |
ผลิตยาปราบศัตรูพืช |
มะเร็งปอด,มะเร็งผิวหนัง |
Aromatic amine |
ย้อมผ้า |
มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ |
Chromium |
ถลุงแร่,ปูนซีเมนต์ |
มะเร็งปอด |
Nickel |
ถลุงแร่ |
มะเร็งปอด |
Vinyl chloride |
ปิโตรเคมี |
มะเร็งตับ |
การศึกษาที่ยังไม่พิสูจน์ว่าลดการเกิดมะเร็ง
ส่วนใหญ่เป็นการศึกษาการให้อาหารเสริมและวิตามินซึ่งไม่สามารถพิสูจน์ว่าลดการเกิดมะเร็งได้แก่การให้
- Vitamin B6
- Vitamin B12.
- Vitamin E.
- Vitamin C.
- Beta carotene.
- Folic acid.
- Selenium.
- Vitamin D.