แผนการรักษาโรคหอบหืดเรื้อรัง
แผนการรักษาโรคหอบหืดเรื้อรัง เป็นแผนการรักษาผู้ป่วยที่อาการหอบมีความรุนแรงแต่ละระดับ โดยท่านจะต้องทราบว่าความรุนแรงของโรคหอบหืดของท่านอยู่ระดับไหน โดยการเปิดดูตารางแสดงความรุนแรงของโรคหอบหืด ยาที่ใช้รักษาแบ่งเป็นสองชนิดคือ การควบคุมโรคระยะยาว[Long-Term Control] และการรักษาเพื่อบรรเทาอาการ[Quick Relief] ท่านสามารถคลิกดูชื่อและขนาดยา
ความรุนแรงของโรค |
ยาที่ควบคุมโรคระยะยาว |
ยาเพื่อบรรเทาอาการ |
|
ขั้น1 ผู้ป่วยหอบนานๆครั้ง |
|
|
|
ขั้น2 โรคหืดระดับรุนแรงน้อย |
หรือ
|
|
|
ขั้น3 โรคหืดรุนแรงปานกลาง |
หรือ
|
|
|
ขั้น4 โรคหืดรุนแรงมาก |
|
|
เนื่องจากโรคหอบหืดจะมีการผันแปรอยู่ตลอดเวลาบางครั้งต้องมีการปรับแผนการรักษา
การปรับแผนการรักษาผู้ป่วยหอบหืดควรจะบันทึกความผิดปกติของอาการรายละเอียดการใช้ยา และการทดสอบสมรรถภาพปอดอย่างง่าย(PeakFlow)ด้วยตนเอง
ท่านอาจจะใช้ระบบสัญญาณไฟจราจรในการเรียนรู้ที่จะใช้ยารักษาโรคหอบหืด
เช่น
ก.
ไฟเขียว หมายถึง ให้เลือกใช้ยาป้องกันระงับอักเสบของหลอดลม (Steroid
พ่น)
ข.
ไฟเหลือง หมายถึง ใช้ยาขยายหลอดลม
ควบคู่กับยาป้องกันระงับอักเสบของหลอดลม
ค. ไฟแดง หมายถึง
ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคหอบหืด
1. ไฟเขียว คือ ผู้ป่วยที่มี PEF 80 - 100% ของปกติ(ค่านี้ได้จากการที่ท่านเป่าอยู่ทุกวัน)
มีอาการ หายใจดี
ไม่ไอ หายใจไม่มีเสียง Wheeze , ไม่แน่นหน้าอกเวลาทำงานหรือออกคำสั่ง
|
2.ไฟเหลือง คือ
ผู้ป่วยที่มี PEF 50 - 80% ของปกติ ผู้ป่วยจะไอ, หายใจดัง ,
แน่นอก ต้องใช้ยาพ่น ขยายหลอดลม บ่อยขึ้น ตื่นเช้าหอบบ่อยขึ้น
ตื่นมากลางดึกหอบบ่อยขึ้น
|
|
การประเมินว่าอาการหอบหืดของคุณเป็นไฟเขียว ไฟเหลือง หรือไฟแดง
เนื่องจากโรคหอบหืดจะมีการผันแปรอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นควรจะประเมินแผนการรักษาของคุณว่ายังคงได้ผลดีหรือไม่ โดยตอบคำถามเหล่านี้
มีอาการหอบหืดมากกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ | ใช่ | ไม่ใช่ |
หอบกลางคืนจนต้องตื่นขึ้นมา 1 ครั้งต่อสัปดาห์ | ใช่ | ไม่ใช่ |
อาการหอบทำให้ต้องกิจกรรมบางอย่าง | ใช่ | ไม่ใช่ |
อาการหอบต้องทำให้หยุดเรียนหรือหยุดงาน | ใช่ | ไม่ใช่ |
ต้องพ่นยาขยายหลอดลมมากกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ | ใช่ | ไม่ใช่ |
การวัด PEF ต่ำกว่าปกติ | ใช่ | ไม่ใช่ |
หากคำตอบของคุณว่าไม่ใช่ แสดงว่าคุณอยู่ในช่วงไฟเขียว คือหมายถึงว่าการควบคุมอาการหอบหืดของคุณได้ผลดี ให้รักษาด้วยยาตามแผนเดิม |
หากคุณตอบคำถามว่าใช่มากกว่า 1 ข้อแสดงว่าคุณอยู่ในช่วงไฟเหลือง ให้ปรับยาตามตารางไฟเหลืองข้างบน จนกระทั่งคำตอบคือไม่ใช่ทุกข้อ |
หากคำตอบของคุณว่าใช่บางข้อแสดงว่าคุณยังควบคุมโรคหอบหืดไม่ดี
ลองตอบคำถามเพิ่มเติมข้างล่างนี้
หากมีข้อใดข้อหนึ่งแสดงว่าคุณอยู่ภายใต้ภาวะไฟแดง
ให้รีบรักษาตามแผนไฟแดงดังแสดงไว้ข้างบน พร้อมกับติดต่อรถโรงพยาบาลใกล้บ้าน |
สิ่งที่ผู้ป่วยต้องรู้
- ต้องรู้เกี่ยวกับโรคหอบหืด
- ต้องรู้จักวิธีพ่นยา
- ต้องรู้จักชนิดของยาที่รักษา
- ต้องมีแผนการรักษาด้วยตัวเอง
- ต้องมีแผนฉุกเฉินในการรักเวลาหอบมาก
- ต้องหลีกเลี่ยงสิ่งแวดล้อมที่แพ้
- ต้องรู้จักประเมินอาการของโรค
คุณสามารถควบคุมโรคหอบหืดได้
โรคหอบหืดเป็นการอักเสบของผนังหลอดลมเรื้อรัง โรคนี้ไม่หายแต่สามารถควบคุมได้ มักจะมีลักษณะดังนี้
- ผนังหลอดลมไวต่อสิ่งกระตุ้น เช่นฝุ่น บุหรี่
- ผนังหลอดลมบางครั้งจะหดเกร็ง และมีเสมหะอุดทำให้เกิด ไอ แน่นหน้าอก หายใจเสียงดัง
- ผนังหลอดลมจะบวม และอักเสบ
คุณสามารถควบคุมโรคหอบหืดให้ได้ผลดีโดย
- หลีกเลี่ยงสาร หรือภาวะที่กระตุ้นให้หอบหืดเป็นมากขึ้น
- ให้รีบรักษาด้วยยาพ่นเมื่อเริ่มมีอาการหอบหืด ตามแผนการรักษา
- จัดทำแผนการรักษาร่วมกับแพทย์ 2 แผน คือ แผนการรักษาระยะยาว และแผนการรักษาเมื่ออาการหอบหืดกำเริบ
ควรรีบพ่นยาเพื่อรักษาเมื่อเริมมีอาการหอบหืดตามแผนการรักษา
สารหรือภาวะกระตุ้นให้หอบหืดเป็นมากขึ้น
ผู้ป่วยควรจะทราบสาร หรือภาวะที่ทำให้หอบหืดเป็นมากขึ้น และพยายามหลีกเลี่ยง
- สัตว์เลียง เช่น สุนัข แมว
- ไข้หวัด
- เกสรดอกไม้ ดอกหญ้า
- ฝุ่น รา
- กลิ่นน้ำหอม สี sprey
- บุหรี่ หรือควันจากการเผาไม้หรือกระดาษ
- การเปลี่ยนแปรงของอากาศ
- มลภาวะ
- การออกกำลังกาย
อาการเตือนว่าหอบหืดจะกำเริบ
- PEF ลดลง
- ไอ
- หายใจเร็ว และสั้น
- แน่นหน้าอก
- หายใจมีเสียงดังหวีด
ในการควบคุมหอบหืดมี 2วิธี
- ให้ยาในขนาดสูงตามความรุนแรงของโรค เช่นให้ steroid พ่นขนาดสูงหรือ steroid ชนิดกิน หลังจากควบคุมดีแล้ว จึงลดขนาดยาลงเช่นระดับความรุนแรงของโรคอยู่ขั้น3คุณอาจให้ยาพ่นและยากินตามแผนขั้นหลังคุมอาการได้2-3เดือนจึงลดยาลงมาตามแผนขั้น3
- ให้ยาในขนาดน้อยตามความรุนแรงของโรค เพิ่มยาถ้ายังคุมอาการไม่ได้
การเปลี่ยนขั้นการรักษา
ในการรักษาหอบหืดแพทย์จะพิจารณาเปลี่ยนการรักษาตามความรุนแรงของโรค
- หลังการรักษา 1 เดือนถ้ายังไม่สามารถควบคุมอาการหอบหืด ให้ตรวจการใช้ยาพ่นว่าถูกวิธีหรือไม่ ทานยาตามเวลาหรือไม่ ได้หลีกเลี่ยงสารภูมิแพ้แล้วหรือยัง ถ้ายังควบคุมอาการไม่ได้ให้เปลี่ยนการรักษาขึ้นไปอีก 1 ขั้น
- ถ้าสามารถควบคุมอาการได้ติดต่อกันอย่างน้อย 3 เดือน ให้ลดขั้นการรักษาไป 1 ขั้น
ต้องรู้เกี่ยวกับโรคหอบหืด | ต้องรู้จักวิธีพ่นยา | ต้องรู้จักชนิดของยาที่รักษา | ต้องมีแผนการรักษาด้วยตัวเอง | ต้องมีแผนฉุกเฉินในการรักเวลาหอบมาก | ต้องหลีกเลี่ยงสิ่งแวดล้อมที่แพ้ | ต้องรู้จักประเมินอาการของโรค | ต้องมีแผนเรื้อรัง