โรคตับแข็ง Liver cirrhosis

วิธีป้องกันโรคตับแข็ง

การลดความเสี่ยงในการเกิดโรคตับแข็งโดยการดูแลตัวเองดังต่อไปนี้

• หากคุณมีปัญหาโรคตับไม่ควรจะดื่มสุรา หากคนปกติก็ควรจะดื่มไม่เกิน1-2ยูนิตสุรา
• รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ โดยการหลีกเลี่ยงน้ำตาล ไขมัน ให้บริโภคผักและผลไม้ หลีกเลี่ยงอาหารทอด
• ควบคุมน้ำหนักให้เหมาะสม การที่มีน้ำหนักเกินจะทำให้เกิดภาวะไขมันเกาะตับ
• ลดความเสี่ยงในการเกิดตับอักเสบโดยการฉีดวัคซีนป้องกันตับอักเสบ

1.จำกัด แอลกอฮอล์

วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคตับแข็งจากแอลกอฮอล์คือการดื่มในปริมาณที่แนะนำ

• ผู้ชายและผู้หญิงไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์เกิน 14 หน่วยต่อสัปดาห์เป็นประจำ
• อย่าดื่มสุราวันละมากๆให้คุณควรกระจายการดื่มมากกว่า 3 วันขึ้นไป หากคุณดื่มมากถึง 14 หน่วยต่อสัปดาห์

2.ป้องกันตนเองจากโรคตับอักเสบ

ไวรัสตับอักเสบบีและซีคือการติดเชื้อในตับที่เกิดจากไวรัส

ไวรัสตับอักเสบบีแพร่กระจายในเลือดและของเหลวในร่างกาย ไวรัสตับอักเสบซีมักแพร่กระจายในเลือด

วิธีทั่วไปในการแพร่กระจายไวรัสเหล่านี้ ได้แก่ การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อโดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย หรือการสัมผัสเลือดของผู้ติดเชื้ออย่างใกล้ชิดวิธีป้องกันได้แก่

• คุณควรหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน
• และไม่ใช้เข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น
• หลีกเลี่ยงการสักหรือเจาะร่างกายในสภาพแวดล้อมที่ไม่สะอาด หากคุณไปสัก ตรวจสอบให้แน่ใจว่าเครื่องมือได้รับการฆ่าเชื้ออย่างเหมาะสมและไม่ใช้เข็มร่วมกัน
• รับวัคซีน หากคุณทำงานด้านการดูแลสุขภาพ หน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย หรืออาชีพอื่นๆ ที่คุณอาจสัมผัสกับผู้ที่เป็นโรคตับอักเสบ คุณควรพิจารณารับการฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี ไม่มีวัคซีนสำหรับโรคตับอักเสบซี

การป้องกันโรคตับแข็ง

การวินิจฉัยโรคตับแข็ง

แพทย์จะซักประวัติหาปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดตับแข็งและตรวจร่างเพื่อหาสิ่งแสดงว่าเป็นตับแข็งหรือไม่ เช่น ตัวเหลืองตาเหลือง ท้อง และเท้าบวม ฝ่ามือแดง palma erythema มีจุดแดง spider telangiectasia ตามตัวหรือไม่ คลำตับพบว่าผิวแข็งขรุขระ ขอบไม่เรียบ

การตรวจทางห้องปฏิบัติการ แพทย์จะเจาะเลือดตรวจการทำงานของตับความผิดปกติที่อาจพบได้คือ ไข่ขาวต่ำ มีการคั่งของน้ำดี bilirubin บางรายอาจตรวจ ultrasound หรือเจาะเนื้อตับ

การตรวจที่ดีที่สุดสำหรับการวินิจฉัยโรคตับแข็งคือการตรวจชิ้นเนื้อของตับ การตัดชิ้นเนื้อตับมีความเสี่ยงเล็กน้อยสำหรับภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และการตรวจชิ้นเนื้อมักถูกสงวนไว้สำหรับผู้ป่วยที่การวินิจฉัยโรคตับหรือโรคตับแข็งไม่ชัดเจน ประวัติ การตรวจร่างกาย หรือการตรวจร่างกายเป็นประจำ อาจบ่งบอกถึงความเป็นไปได้ที่จะเป็นโรคตับแข็ง หากเป็นโรคตับแข็ง การทดสอบอื่นๆ สามารถใช้เพื่อตรวจสอบความรุนแรงของโรคตับแข็งและภาวะแทรกซ้อนได้ การทดสอบอาจใช้เพื่อวินิจฉัยโรคที่เป็นต้นเหตุของตับแข็ง ตัวอย่างวิธีที่แพทย์วินิจฉัยและประเมินโรคตับแข็ง ได้แก่

• ประวัติการเจ็บป่วย
• จากการตรวจร่างกาย
• การตรวจเลือด
• การทดสอบทางรังสี การสแกนเช่นอัลตราซาวนด์ CT, MRI หรือการสแกน elastography ชั่วคราว
• การตรวจชิ้นเนื้อ

ระยะของโรคตับแข็ง

หากคุณพบว่าคุณเป็นโรคตับแข็ง แพทย์จะบอกคุณว่าคุณกำลังอยู่ในขั้นตอนใด ขึ้นอยู่กับว่าตับของคุณทำงานได้ดีเพียงใด พวกเขาจะบอกว่า "ตับที่เหลือทำงานทดแทน" หรือ "ตับวาย" อันไหนที่สร้างความแตกต่างในประเภทของการรักษาที่คุณได้รับ

ตับที่เหลือทำงานทดแทน

หมายถึงคุณเป็นโรคตับแข็ง แต่มีตับที่ยังดีบางส่วนทำงานทดแทนตับที่เป็นโรค ทำให้ไม่มีอาการใดๆ ตับของคุณยังคงสามารถทำงานได้เพราะมีเซลล์ที่แข็งแรงเพียงพอที่จะสร้างเซลล์ที่เสียหายและเนื้อเยื่อแผลเป็นที่เกิดจากโรคตับแข็ง คุณสามารถอยู่ในขั้นตอนนี้เป็นเวลาหลายปี

ตับวาย

หมายถึงตับคุณเสียหายมาก ตับดีที่เหลือไม่สามารถทำงานทดแทนส่วนที่เสียหาย จึงทำให้เกิดอาการและคุณมีอาการแทรกซ้อน

คุณแสดงสัญญาณของเงื่อนไขเหล่านี้ตั้งแต่หนึ่งข้อขึ้นไป:

• ดีซ่าน เกิดจากการที่ตับของคุณไม่สามารถกำจัดบิลิรูบินซึ่งเป็นของเสียในเลือดได้ ซึ่งทำให้ผิวหนังและดวงตาของคุณเป็นสีเหลือง
• น้ำในช่องท้อง นี่คือของเหลวที่สะสมอยู่ในท้องของคุณ
• เลือดออก varices. Varices คือหลอดเลือดที่ขยายใหญ่ขึ้น สัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณมีเลือดออกคือ อุจจาระเป็นสีดำ อุจจาระเป็นเลือด หรือมีเลือดปน นี่เป็นเหตุฉุกเฉินที่ต้องได้รับการรักษาทันที
• โรคสมองจากตับ (HE) สารพิษสามารถสะสมในสมองของคุณและทำให้คุณสับสนและเหนื่อยล้า และมีปัญหาในการทำกิจกรรมประจำวัน เช่น ขับรถหรือเขียนหนังสือ
• โรคตับของคุณยังสามารถนำไปสู่โรคไตที่เรียกว่าโรคตับ
• โรคปอดที่เรียกว่าโรคตับและมะเร็งตับ

การวินิจฉัยโรคตับแข็ง

การรักษาโรคตับแข็ง

หลักการรักษาโรคตับแข็งคือป้องกันตับมิให้เสียหน้าที่เพิ่มขึ้น รักษาภาซะแทรกซ้อนที่เกิดกับตับแข็ง และค้นหามะเร็งตับให้เร็ว

1. รักษาสาเหตุของตับแข็ง

ขึ้นกับว่าต้นเหตุเกิดจากอะไรก็รักษาไปตามสาเหตุ เช่นถ้าเกิดจากสุราก็ให้หยุดสุรา เกิดจากยาก็ให้หยุดยา เกิดจากไวรัสก็ให้ยาบางชนิด โรคตับแข็งรักษาให้หายขาดไม่ได้แต่สามารถชะลอหรือหยุดการดำเนินของโรค

• การหยุดสุรา
• การรักษาโรคตับอักเสบ
• การหลีกเลี่ยงสารพิษหรือยาที่เกิดผลเสียกับตับ
• ปรับพฤติกรรม การรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย
• ตรวจการทำงานของตับเป็นระยะ

2. รักษาโรคแทรกซ้อน

• ท้องมานและบวมหลังเท้า แนะนำให้ลดอาหารเค็ม และจะให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดบวม
• คันตามผิวหนัง ให้ลดอาหารพวกโปรตีน และให้ยาแก้แพ้
• ลดของเสีย แพทย์จะให้ยาระบายเพื่อลดของเสียที่อยู่ในลำไส้ซึ่งจะถูกดูดซึมหากมีมากในลำไส้
• ผู้ป่วยที่มีความดันในตับสูงแพทย์จะให้ยาลดความดันกลุ่ม beta-block เช่น propanolol

3. การปลุกถ่ายตับ

กรณีที่ที่ไม่สามารถทำงานได้การรักษาจำเป็นต้องได้รับการปลุกถ่ายตับการแบ่งความรุนแรงของโรคตับแข็ง

การแบ่งความรุนแรงของดรคตับแข็งก็เพื่อใช้วางแผนในการรักาา หรือประเมินว่าเกิดดรคแทรกซ้อนอะไรบ้าง ซึ่งแบ่งออกเป้นสี่ระยะได้แก่

• Stage 1 cirrhosis  ระยะมี่1 ระยะนี้ตับมีผังผืด แต่ไม่มีอาการหรือมีแต่น้อยมาก ระยะนี้ตับที่เหลือยังทำงานทดแทนตับที่เสียหายได้
• Stage 2 cirrhosis ระยะที่สอง ความดันขั้วตับเพิ่มทำให้เกิดหลอดเลือดดำในหลอดอาหารโป่งพอง ซึ่งอาจจะมีอาการอาเจียนเป็นเลือด หรือทราบจากการส่งกล้อง
• Stage 3 cirrhosisระยะที่3 จะมีท้องมานระยะนี้ตับจะทำงานลดลงไม่สามารถสร้างโปรตีนได้เพียงพอจึงเกินภาวะโปรตีนในเลือดต่ำทำให้มีอาการบวมเท้า และท้อง
• Stage 4 cirrhosis ระยะที่4 ตับทำหน้าที่ลดลงมากไม่สามารถสร้างโปรตีนที่สำคัญ ไม่สามารถทำลายของเสียทำให้มีจ้ำเลือด ซึมลง เกิดภาวะตับวาย

การหยุดโรคตับแข็ง

โดยปกติแล้ว ความเสียหายที่เกิดขึ้นแล้วจากโรคตับแข็งจะไม่สามารถแก้ไขได้ แต่หากตับของคุณเสียหายไม่มาก ตับที่ยังดียังคงสามารถทำงานและฟื้นตัวได้ แม้ว่า 2 ใน 3 ของตับจะถูกทำลายหรือถูกกำจัดออกไปแล้วก็ตาม

• หากโรคตับแข็งของคุณเกิดจากโรคตับอักเสบเรื้อรัง การรักษาการติดเชื้อสามารถลดโอกาสที่โรคจะลุกลามและเกิดปัญหามากขึ้นหากตรวจพบความเสียหายตั้งแต่เนิ่นๆ คนส่วนใหญ่ที่เป็นโรคตับแข็งในระยะเริ่มต้นสามารถมีชีวิตที่แข็งแรงได้
• หากคุณเป็นโรคอ้วนหรือเป็นโรคเบาหวาน การลดน้ำหนัก และควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดจะช่วยลดความเสียหายที่เกิดจากโรคไขมันพอกตับได้ หากความเสียหายเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ คุณสามารถจัดการกับโรคตับแข็งได้ดีขึ้นหากคุณหยุดดื่มทันที

ทางเลือกในการรักษาโรคตับแข็งมีอะไรบ้าง?

การรักษาโรคตับแข็งรวมถึง

• การป้องกันความเสียหายต่อตับ
• การรักษาภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็ง
• การป้องกันมะเร็งตับ
• หรือการตรวจหามะเร็งในระยะเริ่มต้น
• และการปลูกถ่ายตับ

การรักษาโรคตับแข็ง

โรคแทรกซ้อนของโรคตับแข็ง

โรคแทรกซ้อนที่สำคัญของโรคตับแข็งได้แก่

• บวมเท้าและบวมท้อง Ascitis
• ความดันขั้วตับสูงเนื่องจากมีผังผืดในตับทำให้เลือดไหลผ่านตับลำบาก ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดในหลอดอาหารโป่งพอง ม้ามโต
• บวมหลังเท้า และเนื่องจากตับไม่สามารถสร้างไข่ขาว
• ม้ามโตเนื่องจากความดันขั้วตับสูง การที่ม้ามโตจะทำให้เม็ดเลือดขาว และเกร็ดเลือดต่ำ
• เลือดออกง่าย มีจ้ำเลือด เนื่องจากตับไม่สามารถสารที่ทำให้เลือดแข็งตัว
• เยื่อบุช่องท้องอักเสบแบบปฐมภูมิ Spontaneous bacterial peritonitis (SBP)
• โรคสมองจากตับ Hepatic encephalopathy
• โรคไตเนื่องจากโรคตับโรคตับ Hepatorenal syndrome

โรคแทรกซ้อนตับแข็ง

ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็งรักษาอย่างไร?

ความดันโลหิตสูงในพอร์ทัล:

ความดันโลหิตสูงในพอร์ทัลส่วนใหญ่เป็นผลมาจากโรคตับระยะสุดท้ายเรื้อรัง การรักษาประกอบด้วยการรักษาภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง การรักษาความดันโลหิตสูงพอร์ทัลรวมถึง:

• การให้เบต้าอัพหรือไนเตรตเพื่อลดความดันโลหิตในเส้นเลือดของคุณ
• ตัดการไหลเวียนของเลือดผ่านเส้นเลือดขอดเพื่อหยุดหรือลดการตกเลือดเพิ่มเติมด้วยหัตถการโดยใช้แถบยางยืดขนาดเล็ก (band ligation) หรือด้วย sclerotherapy
• เปลี่ยนเส้นทางเลือดจากหลอดเลือดดำพอร์ทัลเพื่อลดความดันในหลอดเลือดดำพอร์ทัลและควบคุมเลือดออกในเส้นเลือดขอด ซึ่งสามารถทำได้โดยใช้เทคนิคใดเทคนิคหนึ่งจากสองวิธี ได้แก่ การผ่าม้ามโตส่วนปลายหรือการผ่าตัดผ่านอวัยวะภายในตับผ่านช่องคอ
• กำหนดให้แลคทูโลสดูดซับสารพิษในเลือดซึ่งเป็นผลมาจากโรคสมองจากตับ ซึ่งทำให้เกิดอาการต่างๆ รวมถึงอาการสับสนและการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจอื่นๆ
• การระบายของเหลวส่วนเกินในช่องท้องของคุณ (น้ำในช่องท้อง) ในขั้นตอนที่เรียกว่า paracentesis หรือการใช้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดของเหลวส่วนเกิน (อาการบวมน้ำ) ที่ขาและส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

การรักษาโรคแทรกซ้อนจากตับแข็ง

การพยากรณ์โรค

ฉันจะคาดหวังอะไรได้บ้างหากฉันเป็นโรคตับแข็ง

ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับตับของคุณเป็นแบบถาวร แต่ตับของคุณเป็นอวัยวะขนาดใหญ่ หากส่วนหนึ่งของตับของคุณยังทำงานอยู่ คุณอาจสามารถชะลอการลุกลามของโรคได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุของโรค ตัวอย่างเช่น หากโรคตับแข็งของคุณเกิดจากการดื่มสุรา คุณต้องหยุดดื่มทันที หากคุณเป็นโรคอ้วนหรือเป็นโรคเบาหวาน คุณจะต้องลดน้ำหนักและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเพื่อลดความเสียหายที่เกิดจากโรคไขมันพอกตับ

คุณและผู้ให้บริการด้านสุขภาพหรือทีมของคุณจะทำงานร่วมกัน เพื่อหาสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคตับแข็งและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากโรคตับแข็งของคุณ และทำการรักษาตามนั้น

คนที่เป็นโรคตับแข็งจะมีอายุขัยเท่าไร?

อายุขัยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง รวมถึงสาเหตุและความรุนแรงของโรคตับแข็ง การตอบสนองต่อการรักษา ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็ง อายุของคุณ และปัญหาสุขภาพทั่วไปอื่นๆ ที่มีอยู่ ถามผู้เชี่ยวชาญด้านตับของคุณเกี่ยวกับอายุขัยของคุณ เนื่องจากแต่ละคนมีปัญหาสุขภาพโดยรวมและปัญหาสุขภาพตับที่เฉพาะเจาะจงไม่เหมือนกัน

หากคุณเป็นโรคตับแข็งในระยะลุกลาม การปลูกถ่ายตับอาจเป็นทางเลือกหนึ่ง คุณและแพทย์ของคุณจะหารือกันว่านี่เป็นทางเลือกสำหรับคุณหรือไม่

คะแนน Child-Turcotte-Pugh คืออะไร

คะแนน Child-Turcotte-Pugh (CTP) หรือเรียกง่ายๆ ว่าคะแนน Child-Pugh เป็นคะแนนทางคลินิกที่บอกแพทย์ของคุณว่าโรคตับของคุณรุนแรงเพียงใด และคาดการณ์อัตราการรอดชีวิตที่คาดหวังของคุณ ระบบการให้คะแนนให้คะแนนจากการวัดทางคลินิก 5 รายการ

• ค่าห้องปฏิบัติการของบิลิรูบิน
• ซีรั่มอัลบูมิน
• และเวลาของโปรทรอมบิน
• การมีน้ำในช่องท้อง
• และโรคสมองจากตับ
• และระดับความรุนแรงของมาตรการเหล่านี้แต่ละรายการ

CTP Score Calculator