CBC ตรวจเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือด
การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดแดง CBC หรือ complete blood count เป็นการตรวจวัดเซลล์ต่างๆในเลือดได้แก่ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เกล็ดเลือดโดยอาจจะตรวจด้วยเครื่องหรือโดยการส่องกล้องซึ่งจะตรวจ การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดซึ่งจะมีการตรวจต่างๆดังนี้
เกี่ยวกับเม็ดเลือดแดงแพทย์จะตรวจ
- จำนวนเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดแดงจะนำออกซิเจนจากปอดไปสู่ร่างกาย และนำคาร์บอนไดออกไซด์จากร่างกายไปขับออกที่ปอด จำนวนเม็ดเลือดแดงมีปริมาณน้อยเรียกว่าโลหิตจาง ร่างกายไม่สามารถที่จะนำพาออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายได้เพียงพอ หากเม็ดเลือดแดงมีปริมาณมากเรียกว่า Polycythemia จะมีโอกาศเกิดเม็ดเลือดแดงอุดหลอดเลือดฝอย
- ความเข็มของเลือด Hematocrit (HCT, packed cell volume, PCV). ความเข้มของเลือดเป็นการวัดปริมาตรของเม็ดเลือดแดงเมื่อเทียบกับปริมาตรของเลือด เป็นตัวบอกว่าเรามีโลหิตจางหรือไม่
- Hemoglobin เป็นโปรตีนในเม็ดเลือดที่มีเหล็กเป็นส่วนประกอบที่สำคัญ ทำหน้าที่นำออกซิเจนจากปอดไปสู่เนื้อเยื่อของร่างกาย
- Red blood cell indices.ประกอบไปด้วย: mean corpuscular volume (MCV), mean corpuscular hemoglobin (MCH), and mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC). MCV เป็นการวัดขนาดของเม็ดเลือดแดง MCH เป็นค่าของเฉลี่ยของ hemoglobinในเม็ดเลือดแดง MCHC เป็นการวัดค่า hemoglobinในเม็ดเลือดแดง ค่าเหล่านี้จะช่วยเราวินิจฉัยแยกโรคโลหิตจาง
เกี่ยวกับเม็ดเลือดขาวแพทย์จะตรวจ
- เม็ดเลือดขาว White blood cell เม็ดเลือดขาวทำหน้าที่ป้องกันการติดเชื้อ เมื่อมีการติดเชื้อร่างกายจะสร้างเม็ดเลือดขาวอย่างรวดเร็วเพื่อไปทำลายเชื้อโรค เม็ดเลือดขาวมีขนาดใหญ่กว่าเม็ดเลือดแดง แต่มีปริมาณน้อยกว่าเม็ดเลือดแดง
- อัตราส่วนเม็ดเลือดขาว Differential blood count (Diff) ส่วนประกอบที่สำคัญของเม็ดเลือดขาวได้แก่ neutrophils, lymphocytes, monocytes, eosinophils, และ basophils. สำหรับตัวอ่อนของ neutrophils เรียกว่า band neutrophils, เซลล์แต่ละชนิดจะมีหน้าที่ไม่เหมือนกันเช่นป้องกันการติดเชื้อ โรคภูมิแพ้
เกี่ยวกับเกล็ดเลือด
- จำนวนเกล็ดเลือด Platelet count Platelet (thrombocyte) count. Platelets (thrombocytes) เป็นเซลล์ที่เล็กที่สุด เกล็ดเลือดมีบทบาทสำคัญในการทำให้เลือดหยุดไหล หากร่างกายมีเกล็ดเลือดต่ำจะทำให้เลือดออกแล้วไม่หยุด หากเกล็ดเลือดมากเกินไป เกล็ดเลือดก็จะจับเป็นลิ่มเลือดในหลอดเลือด และเป็นสาเหตุของหลอดเลือดแดงตีบ
- Mean platelet volume (MPV). เป็นการวัดปริมาตรของเกล็ดเลือดเมื่อเทียบกับปริมาตรของเลือด
เหตุผลในการส่งตรวจ CBC
- เพื่อวินิจฉัยการติดเชื้อ
- เพื่อการวินิจฉัยโรคภูมิแพ้
- เพื่อตรวจปัญหาเรื่องการแข็งตัวของเลือด ความผิดปกติของเลือด เช่นโลหิตจาง
- ประเมินการสร้างเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว
- เป็นการตรวจหาโรคโลหิตจาง
- ตรวจปริมาตรของเลือดที่เสียไป
- Diagnose polycythemia.
- วินิจฉัยโรคของเม็ดเลือดเช่น มะเร็งเม็ดเลือด
- ตรวจสอบผลการตอบสนองของเม็ดเลือดต่อ ยา หรือการรักษาด้วยรังสี และเคมี
วิธีการตรวจ
การตรวจเลือด CBC ไม่ต้องอดอาหาร
- เจ้าหน้าที่จะนำสายยางมารัดที่เหนือข้อศอก เพื่อให้หลอดเลือดโป่งพองเพื่อสะดวกในการเจาะเลือด
- ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อบริเวณที่จะเจาะด้วยแอลกอฮอลล์
- ใช้เข็มเจาะตรงตำแหน่งเส้นเลือด บางท่านที่เส้นเลือดเล็กก็อาจจะต้องเจาะหลายครั้ง
- นำขวดแก้วรองเลือดเมื่อได้จำนวนเพียงพอแล้วให้คลายสายยาง
- ใช้สำลีหรือผ้าก็อซปิดและกดบริเวณที่เจาะ
- ติดพลาสเตอร์
ค่าปกติของ CBC
ผู้ชาย: | 14–17.4 grams per deciliter (g/dL) หรือ 140–174 grams per liter (g/L) |
---|---|
ผู้หญิง: | 12–16 g/dL or 120–160 g/L |
เด็ก: | 9.5–20.5 g/dL or 95–205 g/L |
ทารก: | 14.5–24.5 g/dL or 145–245 g/L |
ปกติค่า Hemoglobin จะมีค่าประมาณหนึ่งในสามของค่า Hematocrit
ผู้ชาย: | 42%–52% or 0.42–0.52 volume fraction |
---|---|
ผู้หญิง: | 36%–48% or 0.36–0.48 volume fraction |
เด็ก: | 29%–59% or 0.29–0.59 volume fraction |
ทารก: | 44%–64% or 0.44–0.64 volume fraction |
ผู้ชาย: | 4.5–5.5 million RBCs per microliter (mcL) or 4.5–5.5 x 1012/liter (L) |
---|---|
ผู้หญิง: | 4.0–5.0 million RBCs per mcL or 4.0–5.0 x 1012/L |
เด็ก: | 3.8–6.0 million RBCs per mcL or 3.8–6.0 x 1012/L |
เด็ก: | 4.1–6.1 million RBCs per mcL or 4.1–6.1 x 1012/L |
Mean corpuscular volume (MCV)—ผู้ใหญ่: | 84–96 femtoliters (fL) |
---|---|
Mean corpuscular hemoglobin (MCH)—ผู้ใหญ่: | 28–34 picograms (pg)per cell |
Mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC)—ผู้ใหญ่: | 32–36 grams per deciliter (g/dL) |
Normal: | 11.5%–14.5% |
---|
ผู้ใหญ่: | 5,000–10,000 WBCs per cubic millimeter (mm3) or 5.0–10.0 x 109 WBCs per liter (L) |
---|
Neutrophils: | 50%–62% |
---|---|
Band neutrophils: | 3%–6% |
Lymphocytes: | 25%–40% |
Monocytes: | 3%–7% |
Eosinophils: | 0%–3% |
Basophils: | 0%–1% |
Adults: | 140,000–400,000 platelets per mm3 or 140–400 x 109/L |
---|---|
Children: | 150,000–450,000 platelets per mm 3 or 150–450 x 109/L |
Adults: | 7.4–10.4 mcm3 or 7.4–10.4 fL |
---|---|
Children: | 7.4–10.4 mcm3 or 7.4–10.4 fL |
- cells/mcL = cells per microliter
- gm/dL = grams per deciliter;
- pg/cell = picograms per cell
ผลข้างเคียงของการเจาะเลือด
ผลข้างเคียงมีน้อยมาก แต่บางท่านอาจจะเจาะเลือดยากต้องเจาะหลายครั้งผลข้างเคียงที่พบได้แก่
- มีเลือดออก โดยเฉพาะผู้ที่รับประทานยา aspirin warfarin
- หน้ามืดเป็นลม
- รอยช้ำเขียวบริเวณที่เจาะเลือดเนื่องจากไม่ได้กดหรือกดไม่แน่น
- เส้นเลือดอักเสบ
- มีก้อนเลือดบริเวณที่เจาะ
ปัจจัยที่มีต่อผลเลือด
- หากรัดสายยางที่แขนนานเกินไปจะทำให้ผลเลือดเปลี่ยนไป
- ยาบางชนิดอาจจะมีผลต่อค่าเลือด เช่นยาปฏิชีวนะ ยาขับปัสสาวะ ยาเคมีบำบัด เป็นต้น
- ระดับไขมันในเลือดสูงอาจจะทำให้ฮีโมโกลบินสูงเกินความเป็นจริง
- ผู้ที่ม้ามโตจะมีเกล็ดเลือดต่ำ
- คนท้องจะมีปริมาณเม็ดเลือดแดงน้อย แต่เม็ดเลือดขาวสูง
- การออกกำลังกาย ความเครียด และสูบบุหรี่จะมีผลต่อเม็ดเลือดขาว
Hemoglobin | Hematocrit | Red blood cell | Inclusion body | เม็ดเลือดแดง | Reticulocyte count | MCV | MCHC | MCH | ลักษณะเม็ดเลือดแดง | เกล็ดเลือด | เม็ดเลือดขาว | Neutrophil | Lymphocyte | Eosinophil | Monocyte | Basophil | Rh | กรุปเลือด
ทบทวนวันที่ 23/1/2566
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว