โรคเบาหวานกับการประเมินด้วยตัวเอง

ในการดูแลโรคเบาหวานแพทย์มักจะนัดตรวจครั้งต่อไปหลายเดือน ซึ่งหากผู้ป่วยไม่ดูแลตัวเองระดับน้ำตาอาจจะสูงขึ้น จึงจำเป็นจะต้องดูแลตัวเอง และประเมินการควบคุมเบาด้วยตัวเอง

วิธีการประเมินสามารถทำได้โดยการตรวจเลือดด้วยตัวเอง ตัวปัสสาวะ

การตรวจปัสสาวะ

เป็นการตรวจอย่างคร่าวๆว่าสามารถคุมเบาหวานได้ดีเพียงใด ซึงสามารถทำได้ง่ายไม่เจ็บ แต่ไม่แม่นยำเท่าการเจาะเลือด ระดับน้ำตาลในเลือดสูงกว่า 180 มก.%จึงสามารถตรวจพบน้ำตาลในเลือด ควรจะใช้กรณีที่ไม่สามารถเจาะเลือดด้วยตัวเองได้ การตรวจปัสสาวะสามารถตรวจดูระดับน้ำตาล และคีโตนในปัสสาวะ อ่านที่นี่

ควรตรวจบ่อยแค่ไหน

1. ผู้ป่วยเบาหวานที่กินยารักษาเบาหวาน

• ควรตรวจอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2-3 ครั้งเวลาก่อนอาหารเช้า และก่อนอาหารเย็น
• เมื่อมีอาการไม่สบาย เช่นเป็นไข้ ควรตรวจวันละ 4 ครั้งก่อนอาหาร และก่อนนอน
• เมื่อมีอาการสงสัยว่า ภาวะน้ำตาลในเลือดจะสูงหรือต่ำผิดปกติ ควรตรวจดูทันที

2. ผู้ป่วยที่ฉีดอินซูลิน

• ควรตรวจวันละ 4 ครั้งก่อนอาหาร 3 มื้อและก่อนนอน อาจสลับตรวจหลังอาหารบ้าง ก่อนอาหารบ้าง
• ถ้าทำไม่ได้ให้ทำวันละครั้งตามแต่ชนิดของอินซูลินที่ฉีด

การแปลผล

• ถ้าตรวจปัสสาวะแล้วไม่พบน้ำตาล และผู้ป่วยไม่มีอาการ ก็ให้ถือว่าควบคุมได้ดี
• ถ้าตรวจปัสสาวะแล้วไม่พบน้ำตาล และผู้ป่วยมีอาการน้ำตาลต่ำ ก็แสดงว่าน้ำตาลต่ำ
• ถ้าตรวจแล้วพบว่ามีน้ำตาลบ้างไม่มีบ้าง ถือว่าพอใช้ได้
• ถ้าตรวจพบน้ำตาลเป็นปริมาณมากทุกครั้งแสดงว่าควบคุมไม่ดี

การตรวจคีโตน

การตรวจหาคีโตนในปัสาวะมีความสำคัญมากในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 1 โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ โรคเบาหวานที่กำลังเกิดความเครียดเช่นการติดเชื้อ โรคหัวใจ หรือผู้ป่วยที่มีอาการของ ketoacidosisi หากพบคีโตนในปัสสาวะแสองว่ามีสาร hydroxybutyric acid,บงบอกว่าอาจจะเกิดโรคแทรกซ้อนที่รุนแรง

วิธีตรวจปัสสาวะด้วยตัวเอง

Hemoglobin A1c

การตรวจน้ำตาลในกระแสเลือดเป็นการตรวจหาน้ำตาลในขณะนั้นแต่การตรวจหา Hemoglobin A1c เป็นการตรวจค่าเฉลี่ยของน้ำตาลในระยะ 2-3 เดือนที่ผ่านมา ค่าปกติของคนที่ไม่เป็นเบาหวานอยู่ที่ 5 มก.% ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมได้ดีควรอยู่ต่ำกว่า 7 มก.%หากค่า Hemoglobin A1c มากกว่า 8 จะต้องเปลี่ยนแปลงการรักษา เช่นการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย ความเครียด

ควรเจาะถี่แค่ไหน

• ผู้ป่วยที่ใช้อินซูลินควรตรวจปีละ 4 ครั้ง
• ผู้ป่วยที่ใช้ยากินควรตรวจปีละ 2 ครั้ง
• สำหรับคนที่ตั้งครรภ์หรือคนที่คุมเบาหวานยังไม่ดีอาจจะต้องเจาะถี่ขึ้น

ความสัมพันธ์ระหว่างระดับ HbA_1c และระดับน้ำตาลในเลือด

HbA_1c และระดับน้ำตาลในเลือด

HbA1c	ค่าเฉลี่ยน้ำตาล
6.0%	126 mg/dl
7.0%	154 mg/dl
8.0%	183 mg/dl
9.0%	212 mg/dl
10.0%>	240 mg/dl
11.0%	269 mg/dl
12.0%	298 mg/dl

จากตารางจะพบว่า HbA_1c มากกว่า 7 ระดับน้ำตาลเฉลี่ยในเลือดจะสูงเกิน 170 มิลิกรัม%ซึ่งต้องปรับการรักษา ดังนั้นในการรักษาเราจะคุมระดับ HbA1c ให้น้อยกว่า 7