องค์การอนามัยโลก

องค์การอนามัยโลกเชื่อว่าอาจจะมีการระบาดของไข้หวัดนก ซึ่งไม่สามารถที่จะทำนายล่วงหน้าว่าจะเกิดเมื่อใด ทั้งนี้เนื่องจากการระบาดของไข้หวัดนกรอบสอง ซึ่งทำให้มีการกระจายของเชื้อไปทั่วเอเซีย และแนะนำให้ทุกประเทศที่มีการระบาดได้เตรียมการป้องกันการระบาด และเตรียมรับกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม หากมีการระบาดของไข้หวัดนก ก็จะมีการระบาดอย่างรวดเร็วเนื่องจากการเดินทางระหว่างประเทศ มีความสะดวกและรวดเร็ว และประชาชนอยู่กันอย่างหนาแน่น ผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดหากมีการระบาดของไข้หวัดนก

• จากการประมาณการของศูนย์ควบคุมโรคติดต่ออเมริกา ว่าจะมีผู้เสียชีวิต 2-7.4 ล้านคนจะมีการพบแพทย์ 134-233 ล้านครั้ง และจะมีการนอนโรงพยาบาล 1.5-5.2 ล้านครั้ง
• การระบาดจะรวดเร็วจนไม่มีเวลาเตรียมวัคซีน
• จะมีการขาดแคลน วัคซีน ยาฆ่าเชื้อไวรัส ยาปฏิชีวนะ
• ตามโรงพยาบาลจะแออัดไปด้วยผู้ป่วย
• จะขาดแคลนเจ้าหน้าที่สำหรับบริการชุมชน
• การระบาดจะใช้เวลานาน และอาจจะเกิดการระบาดซ้ำ
  

การเตรียมตัวสำหรับการระบาด

ขั้นตอนการเตรียมตัวรับการระบาดของไข้หวัดนก

ระยะ	Preparedness Level การเตรียมตัวรับการระบาด	ความเห็น
Phase 0	Preparedness Level 0	ยังไม่มีหลักฐานว่าคนติดเชื้อไข้หวัดนก
Phase 0	Preparedness level 1การเตรียมพร้อมระดับ1มีรายงานว่าพบไวรัสชนิดใหม่	พบว่าคนมีการติดเชื้อไวรัสชนิดใหม่ แต่ยังไม่มีการติดจากคนไปสู่คน
Phase0	Preparedness level 2 การเตรียมพร้อมระดับ2มีหลักฐานยืนยันว่า คนติดเชื้อไวรัสชนิดใหม่	มีการติดเชื้อมากกว่า 2 คน
Phase 0	Preparedness level 3การเตรียมพร้อมระดับ3 มีการติดต่อจากคนสู่คน	มีหลักฐานว่ามีการติดเชื้อจากคนสู่คนอย่างน้อย 2 สัปดาห์
Phase1	ยืนยันว่ามีการระบาดของเชื้อโรค	มีการระบาดไปหลายแหล่ง และระบาดข้ามประเทศ และเชื้อนั้นทำให้เกิดการเสียชีวิต
Phase2	ระบาดท้องถิ่น หลายๆท้องถิ่น	เชื้อไวรัส สามารถเกิดการระบาดไปได้หลายประเทศ และหลายท้องถิ่น
Phase3	สิ้นสุดการระบาดช่วงแรก	ช่วงนี้เชื้อจะไม่ค่อยมีการระบาด
Phase4	การระบาดช่วงที่สอง	จะเริ่มระบาดหลังจากครั้งแรก 3-90เดือน
Phase5	สิ้นสุดการระบาด	ไม่มีการระบาดของเชื้อ ใช้เวลาประมาณ 2 ปี

การระบาดของไข้หวัดนก

สถานการณ์ไข้หวัดนก

ไข้หวัดนกสายพันธ์ H5N1เป็นสายพันธืที่คาดว่าจะมีการระบาดทั่วโลกเนื่องจากเหตุผล

• เชื้อไข้หวัดนกสายพันธ์นี้แพร่กระจายเร็วมากจนกระทั่งเป็นเชื้อประจำถิ่น
• เชื้อมีการกลายพันธ์อย่างรวดเร็ว
• เชื้อไข้หวัดนกนี้ได้รับพันธุกรรมจากไวรัสที่อยู่ในสัตว์ชนิดอื่น
• เมื่อติดเชื้อในคนทำให้เกิดอัตราการเสียชีวิตสูงถึงร้อยละ 70
• การติดเชื้อโรคในชนบทยังมีอัตราสูงเนื่องจากการเลี้ยงไก่
• การที่เชื้อระบาดประจำถิ่นจะทำให้เชื้อมีโอกาศกลายพันธ์ได้สูง

ประโยชน์ของการเตรียมพร้อม

• การเตรียมพร้อมจะลดผลกระทบทางด้านเศรฐกิจ และทางการแพทย์หากมีการระบาด
• การเตรียมพร้อมจะทำให้มีการปรับปรุงโครงสร้าง ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการแพทย์
• การเตรียมความพร้อมจะเป็นการทบทวนแผนการปฏิบัติการเฝ้าระวัง การจัดการเมื่อมีการระบาด

วิธีการเตรียมความพร้อม

สถานการณ์การผลิตวัคซีน

วัคซีนจะป้องกันการเสียชีวิตและหยุดการระบาดของโรคได้ แต่การผลิตวัคซีนต้องมีองค์ประกอบดังนี้

• ประเทศที่มีการระบาดของเชื้อโรค จะต้องส่งเชื้อไปให้องค์การอนามัยโลกเพื่อที่จะทราบการแปลงแปรงทางพันธุกรรม จะได้สายพันธ์ที่ระบาด
• บริษัทจะต้องเตรียมความพร้อมในการผลิตวัคซีนสำหรับการระบาดของเชื้อโรค รวมทั้งการทดสอบประสิทธิภาพและความปลอดภัย
• สาธารณสุขจะต้องปรึกษากับบริษัทที่ผลิตวัคซีนเพื่อจะนำวัคซีนไปทดลองใช้ นอกจากนั้นบริษัทต้องเตรียมพร้อมในการผลิตวัคซีนเมื่อมีการระบาดโดยที่ไม่ได้คาดโดยเฉพาะไม่ทราบเชื้อที่เป็นสาเหตุ ทำให้ต้องใช้วิธีการพิเศษ special technique of reverse genetics เพื่อสร้างวัคซีนสำหรับเชื้อไข้หวัดนก

ตั้งแต่เมษายนองค์การอนามัยโลกได้เชื้อต้นแบบพร้อมที่จะผลิตวัคซีน มีบริษัทที่ผลิตวัคซีนสองบริษัท ได้ผลิตออกมาเพื่อทำการทดสอบซึ่งต้องใช้เวลาหลายเดือน ในการรวมรวมข้อมูล และการปรับวัคซีนเพื่อเพิ่มประสิทธิ์ภาพ

ปัญหาในการผลิตวัคซีน

1ความสามารถในการผลิตวัคซีนไม่เพียงพอ

ทั่วโลกจะมีความสามารถในการผลิตวัคซีนประมาณ 750 ล้าน ในประเทศอเมริกาจะผลิตได้ 150 ล้านซึ่งเพียงพอในการใช้ในประเทศ การเพิ่มปริมาณการผลิตจะทำได้โดยการลดปริมาณเชื้อ และเพิ่มสารเพื่อเพิ่ม immunogenicity

2ประเทศผู้ผลิตมีน้อย

ประเทสผู้ผลิตมีน้อย เมื่อมีการระบาดของโรคประเทศเหล่านั้นจะกักตุนวัคซีนเพื่อประชากรของตัวเองทำให้เกิดการขาดแคลนวัคซีน ประเทศผู้ผลิตวัคซีนได้แก่

• Australia
• Canada
• France
• Germany
• Italy
• The Netherlands
• Switzerland
• The United Kingdom
• The United States

3เทคโนโลยีการผลิต

มีเทคโนโลยีการผลิตหลายวิธีได้แก่

• การผลิตวัคซีนโดยใช้ไวรัสที่มาจากสัตว์
• การเลือกเชื้อที่มี antigen เหมือนกัน แต่ไม่คนไม่ติดเชื้อ
• การใช้แบคทีเรียช่วยสร้างเชื้อไวรัส
• Develop DNA-based vaccines
• Use reverse genetics to construct vaccine seed strains that possess attenuated hemagglutinin
• Use reverse genetics to construct attenuated donor strains

แผนการป้องกันการระบาดของโรคไข้หวัดนก

1. การเฝ้าระวังการติดเชื้อไข้หวัดนก ( Surveillance )

• ต้องมีความโปร่งใสในการรายงานคนที่ติดเชื้อไข้หวัดนก
• จัดระบบเฝ้าระวังการระบาดของโรคไข้หวัดนก
• เฝ้าระวังการระบาดของโรคไข้หวัดนกที่มกลุ่มีอาการของโรคที่ผิดจากที่เคยเป็น โดยต้องทำงานประสานกันระหว่างหลายหน่วยงาน

• นักไวรัสวิทยาเพื่อตรวจลักษณะตัวเชื้อโรค
• ศึกษาวิธีระบาดจากคนสู่คน
• ดูการกลายพันธ์ของเชื้อไวรัส
• มีการ่วมมือกันส่งตัวอย่างเชื้อที่ได้จากคนและสัตว์ไปยังองค์การอนามัยโลกเพื่อวิจัย
• การเฝ้าระวังจะกระทำทั้งคนและสัตว์เพราะการระบาดของโรคมักจะเริ่มต้นจากสัตว์
• ปฏิบัติการเตรียมพร้อมรับการระบาดตามตารางข้างบน

2. การป้องกันการติดเชื้อในคน Public health interventions

• เนื่องจากการระบาดของโรคจะเกิดคนทุกหมู่เหล้า ดังนั้นจะต้องมีความร่วมมือของทุกองค์กรเพื่อจำกัดการระบาดของโรค
• จะต้องใช้วิธีการทุกอย่างเพื่อจำกัดการระบาดของโรคในระหว่างรอการผลิตวัคซีน
  • การสื่อสาร
  • ระบบแยกผู้ป่วย
  • ระบบกักกันผู้สัมผัสโรค
  • ระบบเฝ้าติดตามผู้ที่สัมผัสโรค
  • มาตราการลดการติดต่อ เช่นการปิดโรงเรียน การงดการจัดประชุมหรือแสดงมโหรสพ หยุดหยุดงานที่ไม่จำเป็น
  • มาตราการป้องกันติดต่อข้ามประเท

3. การใช้ยาต้านไวรัส Use of antiviral agents

• ประเทศส่วนใหญ่จะไม่มีวัคซีน ดังนั้นบริษัทผู้ผลิตควรจะมีสำรองไว้สำหรับการระบาด
• การสำรองควรจะเป็นระดับนานาชาติ เพื่อลดการระบาดของโรค
• การใช้วัคซีนเพื่อการรักษาจะดีกว่าการให้เพื่อป้องกัน

4. การใช้วัคซีน

• สนับสนุนให้มีการผลิตวัคซีนเพิ่มขึ้นเพื่อเตรียมสำหรับการระบาด
• เนื่องมีวัคซีนปริมาณจำกัด ดังนั้นจะต้องมีนโยบาบว่าจะฉีดวัคซีนให้กับคนกลุ่มใดก่อน
• จัดตั้งกองทุนเพื่อวิจัยหาวัคซีน

การเตรียมความพร้อมเพื่อป้องกันการระบาดไข้หวัดนกของประเทศอเมริกา

สหรัฐได้ร่างแผนป้องกันการระบาดของไข้หวัดนกเมื่อเดือนสิงหาคม 2004 ซึ่งมีแผนงานทั้งหมด 12 แผนงานดังนี้

• แผนงานสำหรับรัฐและรัฐบาลท้องถิ่น
• แผนงานสำหรับระบบสาธารณสุข
• การทบทวนการเจ็บป่วยไข้หวัดใหญ่และการระบาด
• การเฝ้าระวัง
• การพัฒนาวัคซีนการผลิตวัคซีน
• กลยุทธการให้วัคซีน การติดตามผลและความปลอดภัย
• การใช้ยาต้านไวรัส
• กลยุทธ์การลดการแพร่เชื้อ
• การศึกษาและการสื่อสาร
• การวิจัยเรื่องการระบาดของไข้หวัดนก
• บทเรียนจากการระบาดเมื่อปี 1976
• การเตรียมการและตอบสนองต่อการระบาดของไข้หวัดนก และโรคติดเชื้ออื่นๆ

เป้าหมาย(Goal)

• ลดอัตราการตายและโรคแทรกซ้อน
• ลดปัญหาทางสังคมและความสูญเสียทางเศรษฐกิจ

หลักการ

• ค้นหาไวรัสสายพันธ์ใหม่ที่ติดเชื้อในคนและสัตว์โดยการใช้ความรู้ทางการติดเชื้อและไวรัสวิทยา
  • มีระบบเครือข่ายทั่วโลกเพื่อตรวจหาเชื้อไข้หวัดใหญ่ และแนะนำสายพันธ์ของไข้หวัดใหญ่ที่ต้องฉีดวัคซีน
  • ค้นหาไวรัสสายพันธ์ใหม่ที่ระบาดในคนและสัตว์
  • มีระบบป้องกันการแพร่เชื้อทางเครื่องบิน
  • มีระบบเฝ้าติดตามการระบาดของเชื้อไข้หวัดในประเทศ
• มีการพัฒนาและประเมินการใช้วัคซีนพร้อมมอบสิทธิบัตรเพื่อให้มีการผลิตวัคซีนได้อย่างเพียงพอ
  • เร่งให้มีการผลิตวัคซีนให้เร็วขึ้นนับตั้งแต่เริ่มค้นพบเชื้อที่เป็นสาเหตุของการระบาด
  • การใช้เทคนิคใหม่เพื่อทำให้ผลิตวัคซีนได้เร็วขึ้น
• การนำวัคซีนมาใช้และการจัดลำดับกลุ่มเป้าหมาย
  • (1)เมื่อเริ่มระบาดยังไม่มีวัคซีนใช้ ดังนั้นการใช้ยาต้านไวรัส การดูแลทางการแพทย์ การกักกันโรค จะมีบทบาทสำคัญในการป้องกันการระบาดของเชื้อโรค(2)วัคซีนจะใช้เวลาในการผลิต 6-8 เดือน เมื่อผลิตได้ในตอนแรกยังไม่พอ ต้องมีการจัดลำดับความสำคัญในการให้วัคซีน เช่นกลุ่มอาชีพที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ เช่นกลุ่มเจ้าหน้าที่ทางสาธารณสุข(3)เมื่อวัคซีนผลิตได้เพียงพอจึงจะกำหนดให้ฉีดกับทุกคน
  • อาจจะมีตลาดมืดให้ราคาวัคซีนสูงทำให้วัคซีนขาดตลาดมากยิ่งขึ้น
• การใช้ยาต้านไวรัส เนื่องจากการผลิตยาไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของประชาชน และการป้องกันการดื้อยาของเชื้อโรค ดังนั้นจึงจำเป็นต้องให้ยาอย่างมีข้อบ่งชี้จริงๆเท่านั้น
  • การให้ยาต้องให้ในเวลา 48 ชั่วโมงหลังจากเกิดอาการ
  • ยาที่ใช้มีสองกลุ่มได้แก ่Adamantines และ Neuraminidase inhibitors (NI) (oseltamivir, zanamivir) มีรายงานว่ายาตัวหลังจะช่วยลดโรคแทรกซ้อน ลดปอดบวม
  • ยานี้ทางการสหรัฐได้บรรจุไว้ในคลังยาสำหรับป้องกันการติดเชื้อ
  • จัดทำแนวทางการให้ยา และให้ความรู้แก่แพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่ ทุกระดับ
  • การป้องกันการติดต่อของโรคข้ามชาติหรือการระบาดในท้องถิ่น
  • การป้องกันการระบาดในโรงพยาบาล และการติดต่อสู่เจ้าหน้าที่สาธารณสุข
  • การป้องกันการติดต่ออาจจะไม่สามารถป้องกันได้ 100% เนื่องจากคนที่มีเชื้อโรคบางคนไม่มีอาการของโรค
  • ช่วงที่เริ่มมีการระบาดอาาจะลดการแพร่เชื้อโรคโดยการลดการจัดงานที่คนมารวมตัวกัน ปิดโรงเรียน เป็นต้น
• รัฐบาลและท้องถิ่นต้องร่วมมือกันเตรียมความพร้อมทางสาธารณสุขเพื่อการบริการที่พอเพียง
  • เมื่อมีการระบาดจะทำให้เกิดปัญหาคนไข้ล้นโรงพยาบาลทั้งคนไข้ในและผู้ป่วยนอก รวมทั้งปัญหาการขาดงานของเจ้าหน้าที่เนื่องจากภาระงานมากหรือป่วย
  • มีการขาดแคลนเตียง คน และเครื่องมือ รวมทั้งเลือด
  • ต้องมีการวางแผนเพื่อมีเตียงอย่างเพียงพอ เช่น การเลื่อนผ่าตัดรายที่รอได้ รายที่ไม่จำเป็นมากอาจจะไม่ต้องนอนโรงพยาบาล ให้ผู้ป่วยกลับเร็วขึ้น
  • อาจจะหาที่สำรองสำหรับผู้ป่วย แต่ต้องเน้นเรื่องการควบคุมโรคติดเชื้อ
  • ผู้ป่วยอาจจะไม่จำเป็นต้องมาโรงพยาบาล แต่อาจจะมีบริการอื่นเสริม เช่น การส่งยาถึงบ้าน การส่งเจ้าหน้าที่ไปดูผู้ป่วยที่บ้าน
• การสื่อสารอย่างมีคุณภาพกับผู้นำท้องถิ่น ประชาชน
  • อธิบายถึงโรคไข้หวัดนก การดำเนินของโรค การดูแลตัวเอง การดูแลผู้ป่วย การฉีดวัคซีน กลุ่มที่ต้องฉีดวัคซีนก่อนเป็นอันดับแรก

การเตรียมตัวช่วงที่ยังไม่มีการระบาดของโรค

• เพิ่มกำลังการผลิตวัคซีน รวมทั้งวิจัยขนาดวัคซีนที่จะฉีด
• เพิ่มมาตราการการเฝ้าระวังการระบาดของไวรัสเกิดใหม่ทั้งคนและสัตว์ ที่จะนำไปสู่การระบาดในคน รวบรวมเชื้อ และทดสอบการใช้ยา
• มีระบบเฝ้าระวังการติดเชื้อในโรงพยาบาล และรายงานผล
• มีการวิจัยเรื่องพยาธิสภาพ และกลไกการเกิดโรค
• ลดระยะเวลาในการผลิตวัคซีน
• เมื่อค้นพบไวรัสชนิดใหม่ ต้องทำวัคซีนเพื่อศึกษาการใช้ ขนาดของยา และสารที่จะผสม
• ศึกษาวัคซีนไข้หวัดใหญ่ที่สามารถใช้ได้กับหายสายพันธ์ที่ทำให้เกิดโรค
• กระตุ้นให้มีการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี
• เพิ่มการตรวจสอบประสิทธิภาพของวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ การกระจายของวัคซีน
• ตรวจชนิดและจำนวนของยาต้านไวรัสในคลัง
• วางแผนและซักซ้อมเจ้าหน้าที่เพื่อเตรียมรับการระบาดของเชื้อโีรค
• เตรียมแผนปิดโรงเรียน แผนการกักกันผู้ต้องสงสัย
• เตรียมสื่อสำหรับทำความเข้าใจสำหรับประชาชน

กลับหน้าเดิม

 

• โรคติดเชื้อ
• โรคติดเชื้อไวรัส
• โรคติดเชื้อแบคทีเรีย
• โรคติดเชื้อรา
• การติดเชื้อพยาธิ์
• โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
• โรคติดเชื้อตามระบบ
• การสวมหน้ากาก
• การสวมหน้ากาก n95
• ทดสอบความพอดี
• การล้างมือ
• ไข้หวัดนก
• ไข้หวัดนกในไก่
• การป้องกัน
• ความปลอดภัยสำหรับคนเลี้ยงไก่
• ข่าวจากองค์การอนามัยโลก
• การเตรียมตัวรับการระบาด
• การระบาด
• การป้องกัน
• เชื้อไข้หวัดใหญ
• การป้องกันไข้หวัด