หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน

คำถามและคำตอบเกี่ยวกับไข้หวัดนก

ต้นเหตุของการระบาดไข้หวัดนกในเอเซีย

ต้นกำเนิดที่แท้จริงยังไม่ทราบ แต่เชื่อว่าการเลี้ยงระบบเปิดมีโอกาสที่สัตว์เลี้ยงจะได้รับเชื้อไข้หวัดนกจากซากนก หรือมูลนกน้ำ้ทีอพยพจากทางเหนือของจีนถ่ายทิ้งไว้ เมื่อสัตว์ได้รับเชื้อและเกิดโรคก็จะเกิดการระบาดในฟาร์ม์โดยการปนเปื้อนทางอาหาร การเคลื่อนย้ายสัตว์ อุปกรณ์การเลี้ยงสัตว์ เมือมีการระบาดมาก ทำให้มีเชื้อไข้หวัดนกมากจึงเกิดการระบาดไปฟาร์ม์ใกล้เคียงได้ง่าย และกระจายสู่สิ่งแวดล้อมและเป็นอันตรายต่อคน

เมื่อเกิดการระบาดจะทำอย่างไร

เมื่อมีการระบาดเกิดขึ้นจะมีวิธีการที่จะควบคุมการติดเชื้อหลายวิธีดังนี้

การเลือกวิธีการขึ้นกับชนิดของเชื้อ ความรุนแรงของการระบาด FAO ได้แนะนำให้แต่ละประเทศกำหนดแผนการดำเนินงานเมื่อมีการระบาด และควรจะมีการปรับแผนบ่อยๆตามความรู้หรือสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนไป

ทำไมการระบาดของไข้หวัดนกจะมีผลต่อสุขภาพของคนและสัตว์ชนิดอื่น

ปัจจัยที่ทำให้การระบาดของไข้หวัดนกมีผลต่อสุขภาพของคนและสัตว์อื่นได้แก่

การที่เลี้ยงสัตว์อย่างแน่น และการที่อยู่กันอย่างใกล้ชิดทำให้เชื้อมีโอกาศที่จะไปติดถึงคนและสัตว์อื่น ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เชื้อไปติดคนได้แก่

เชื่อการระบาดของโรคที่เกิดขึ้น เช่น SARS ไข้หวัดนก โรคปากเท้าเปื่อย เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ระบบขนส่ง ตำนำเชื้อโรค การเคลื่อนย้ายของนก การเจริญเติบโตของเศรษฐกิจ เหล่านี้ทำให้เกิดโรคระบาดและแพร่กระจายได้ง่าย

การควบคุมและป้องกันการระบาดของโรค

ดังที่ทราบกันว่าการติดต่อของไข้หวัดนกจะผ่านทางการเคลื่อนย้ายสัตว์ การปนเปื้อนของรถ กรง อุปกรณ์เกี่ยวกับการเลี้ยง อุจาระของนกที่ป่วย ดังนั้นการป้องกันการระบาดจะต้องป้องกันปัจจัยเหล่านี้

หลักในการป้องกันเชื้อเข้าสู่ฟาร์ม bio-exclusion

  1. หาให้ได้ว่าทางที่เชื้อจะเข้าสู่ฟาร์มได้ง่ายที่สุด
  2. หามาตรการป้องกันทางที่เชื้อจะเข้า
  3. ให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติโดยเคร่งครัดจนกระทั่งความเสี่ยงหมดไป

ตัวอย่างทางที่เชื้อจะเข้าฟาร์ม การนำสัตว์เข้าฟาร์ม การนำกรง หรืออาหารที่ปนเปื้อนเข้าสู่ฟาร์ม การนำเอาสิ่งสกปรกที่ติดมากับเสื้อผ้า ล้อรถ รองเท้า

หลักการป้องกันมิให้เชื้อโรคออกจากฟาร์ม์ bio-containment

  1. พยายามควบคุมการติดเชื้อให้อยู่เฉพาะในฟาร์ม
  2. ต้องรีบจัดการอย่างรวดเร็วเพราะไก่อาจจะติดเชื้อโดยที่ยังไม่เกิดอาการ
  3. ป้องกันการติดเชื้อโรคไปสู่นก
  4. กำหนดมาตรการป้องกันเชื้อที่จะออกจากฟาร์ม
  5. ต้องนึกถึงประโยชน์ส่วนรวมเพราะการควบคุมเชื้อให้อยู่แต่ในฟาร์มจะลดการติดต่อของเชื้อโรคไปสู่ฟาร์มอื่น

ตัวอย่างของการแพร่เชื้อสู่สิ่งแวดล้อมได้แก่ การขายสัตว์ที่สัมผัสโรค คนงานนำเชื้อออกสู่ภายนอกทางปนเปื้อนรองเท้า เสื้อผ้า

จะใช้ยาฆ่าเชื้อชนิดไหนทำความสะอาด

เชื้อชนิดนี้เปราะบางมาก อาศัยอยู่ในน้ำได้ดี แต่เมื่อเจอน้ำสบู่หรือผงซักฟอกเชื้อก็จะตาย

การกำจัดเชื้อไข้หวัดนกในสิ่งแวดล้อมต่างๆ

สภาวะแวดล้อม วิธีการ/สารเคมีที่ใช้
สัตว์ที่ตายหรือติดเชื้อ ฝั่งหรือเผา
สัตว์เลี้ยง,เครื่องมือ,กรง 1,2a,2b,2c,3
คน 1
เครื่องมือไฟฟ้า 5c
แทงค์น้ำ ระบายน้ำทิ้ง
บ่อน้ำ ระบายน้ำทิ้ง
อาหารสัตว์ ฝัง
ปุ๋ย เผาหรือฝัง,4,3
บ้าน 1,2a,2b,2c,
เครื่องจักร รถ 1,3
เสื้อผ้า 1,2a,2b,2c,3
เครื่องบิน 1,2c

สารเคมี การผสม ระยะเวลาที่ใช้
1 สบู่ ผงซักฟอก   แช่ไว้ 10 นาที
2. Oxidising agents    
2a. Sodium hypochlorite
 เจือจาง 2-3% ไม่เหมาะสำหรับผักหรือผลไม้ แช่ไว้ 10-30 นาที
2b. Calcium hypochlorite
 มีทั้งก้อนและผง เจือจาง 2-3% ไม่เหมาะสำหรับผักหรือผลไม้ แช่ไว้ 10-30 นาท
2c. Virkon 2% 10 นาที
3. Alkalis ด่าง    
3a. Sodium hydroxide โซดาไฟ 2% ไม่ใช้กับ aluminium
3b. Sodium carbonate anhydrous 4% (=40 g/litre) 10 นาที ใช้กับสิ่งมีชีวิต
4. Acids
    
4a. Hydrochloric กรดเกลือ
 2% (20 ml/litre)
 ไม่ควรใช้อำนาจทำลายสูง
4b. Citric กรดมะนาว
 0.2% (2 g/l)
 เหมาะสำหรับแช่เสื้อผ้า
5c. Formaldehyde gas
 ต้องใช้เครื่องมืออบ อบนาน 15-24 ชั่วโมง

การฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคไข้หวัดนก

ผู้เชี่ยวชาญจากองค์การอนามัยโลก FAO และ OIE ได้ประชุมร่วมกันที่กรุงโรมประเทศอิตาลิเพื่อยุติการระบาดของไข้หวัดนก สรุปว่า การทำลายสัตว์ที่ติดเชื้อเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องปฏิบัติ การทำลายสัตว์นอกเขตระบาดนอกจากทำให้เกิดผลเสียต่อเศรษฐกิจอย่างมากมายแล้วยังทำให้มีการทำลายสัตว์เลี้ยงต่างๆ ทำให้เกิดการต่อต้าน

ดังนั้นจึงแนะนำให้มีการทำลายสัตว์ที่ติดเชื้ออยู่อยู่ในเขตระบาด ร่วมกับการกักกัน การห้ามเคลื่อนย้าย และการฉีดวัคซีนเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับสัตว์ที่ยังไม่ป่วย

กลับหน้าเดิม