การป้องกันวัณโรค Tuberculosis prevention
การป้องกันวัณโรคแบ่งออกเป็นสามวิธี
- การป้องกันเมื่อสัมผัสใกล้ชิดกับคนที่ป่วยเป็นวัณโรค
- การป้องกันติดเชื้อแฝงมิให้เกิดโรค
- การป้องกันการติดเชื้อเมื่อเดินทาง
การป้องกันเมื่อสัมผัสใกล้ชิดกับคนที่ป่วยเป็นวัณโรค
โรควัณโรคเป็นโรคติดต่อที่ป้องกันได้ โดยการให้ความรู้แก่ญาติ และตัวผู้ป่วยเกี่ยวกับวิธีการติดต่อ เช่นใช้ผ้าเช็ดหน้าปิดปากปิดจมูกเวลาไอหรือจาม หรือผู้ที่เป็นโรคให้สวมหน้ากากอนามัย เวลาไอให้ไอกลางแจ้ง จัดห้องที่พักสำหรับผู้ป่วยให้แสงแแดเข้าถึง อากาศถ่ายเทอย่างดี
ผู้ป่วยที่ตรวจเสมหะพบเชื้อควรจะหยุดทำงานประมาณ 2 สัปดาห์ และที่สำคัญที่สุดต้องรับประทานยาให้ครบตามแพทย์สั่ง
นอกจากนั้นผู้ที่ใกล้ชิดกับผู้ป่วย ควรจะได้รับการประเมินว่ามีความจำเป็นที่จะต้องได้รับยาเพื่อป้องกันวัณโรค
ผู้ที่สัมผัสผู้ป่วยวัณโรคที่สมควรได้รับยาวัณโรคเพื่อป้องกันได้แก่
- ผู้ที่สัมผัสโรคและการทดสอบผิวหนังให้ผลบวก
- การทดสอบผิวหนังให้ผลบวก และตรวจรังสีปอดพบรอยโรค
- ผู้ป่วยเอดส์และการทดสอบผิวหนังให้ผลบวก
- ผู้ทดสอบผิวหนังผลเป็นบวกและมีโรคที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อวัณโรค
- ผู้ที่ผลทดสอบผิวหนังบวกหลังจากครั้งแรกให้ผลลบ
- ผู้ทดสอบผิวหนังบวกในรายที่ติดยาเสพติด
ยาที่แพทย์ให้สำหรับป้องกันวัณโรคคือ INH , Rifampicin โดยให้ยา 6-12 เดือน
จะป้องกันตัวเองมิให้เป็นวัณโรคได้อย่างไร
- รักษาสุขภาพให้แข็งแรงอยู่เสมอ ออกกำลังบ่อยๆ รับประทานอาหารให้ครบหมู่
- หลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้เกิดโรค เช่น ห้ามสำส่อนทางเพศ ห้ามติดยาเสพติด
- ดูแลผู้ป่วยวัณโรคให้รับประทานยาอย่างสม่ำเสมอ
- แนะนำการปฏิบัติตัวของผู้ป่วยวัณโรค
- ตรวจรังสีปอดปีละครั้ง
การป้องกันการติดเชื้อวัณโรคแฝงไม่ให้ลุกลามไปสู่โรควัณโรค
หลายคนที่มีการติดเชื้อวัณโรคแฝงไม่เคยเป็นโรควัณโรค แต่บางคนที่มีการติดเชื้อวัณโรคแบบแฝง มีแนวโน้มที่จะเกิดโรควัณโรคมากกว่าคนอื่นๆ ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรควัณโรค ได้แก่
- ผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวี
- ผู้ที่ติดเชื้อแบคทีเรียวัณโรคในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา
- ทารกและเด็กเล็ก
- คนที่ฉีดยาที่ผิดกฎหมาย
- ผู้ที่ป่วยด้วยโรคอื่น ๆ ที่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง
- ผู้สูงอายุ
- ผู้ที่ไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องสำหรับวัณโรคในอดีต
หากคุณมีการติดเชื้อวัณโรคแฝงและคุณอยู่ในกลุ่มเสี่ยงเหล่านี้ คุณควรรับประทานยาเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดโรควัณโรค มีหลายทางเลือกในการรักษาสำหรับการติดเชื้อวัณโรคที่แฝงอยู่ คุณและผู้ให้บริการด้านสุขภาพต้องตัดสินใจว่าการรักษาแบบใดดีที่สุดสำหรับคุณ หากคุณรับประทานยาตามคำแนะนำ ก็สามารถป้องกันไม่ให้คุณเป็นโรควัณโรคได้ เนื่องจากมีแบคทีเรียน้อยกว่า การรักษาการติดเชื้อวัณโรคที่แฝงอยู่จึงง่ายกว่าการรักษาโรควัณโรคมาก คนที่เป็นโรคTB จะมีแบคทีเรีย TB จำนวนมากในร่างกาย จำเป็นต้องใช้ยาหลายชนิดในการรักษาโรควัณโรค
เรียนรู้เกี่ยวกับปัจจัยเสี่ยงของวัณโรค
การป้องกันการสัมผัสเชื้อวัณโรคขณะเดินทางไปต่างประเทศ
ในหลายประเทศ วัณโรคพบได้บ่อยกว่าในสหรัฐอเมริกา ผู้เดินทางควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดหรือใช้เวลานานกับผู้ป่วยวัณโรคที่รู้จักในสภาพแวดล้อมที่แออัดและปิดมิดชิด (เช่น คลินิก โรงพยาบาล เรือนจำ หรือสถานสงเคราะห์คนไร้บ้าน) แม้ว่า เชื้อ วัณโรคดื้อยาหลายชนิด (MDR) และเชื้อดื้อยาชนิดรุนแรง (XDR)จะเกิดขึ้นทั่วโลก แต่ก็ยังพบได้ยาก ผู้เดินทางที่ติดเชื้อ HIV มีความเสี่ยงสูงสุดหากสัมผัสกับผู้ที่มี MDR หรือ XDR TBการเดินทางทางอากาศนั้นมีความเสี่ยงค่อนข้างต่ำในการติดเชื้อวัณโรคทุกชนิด ผู้เดินทางที่จะทำงานในคลินิก โรงพยาบาล หรือสถานที่ดูแลสุขภาพอื่น ๆ ที่มีแนวโน้มจะพบผู้ป่วยวัณโรค ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการควบคุมการติดเชื้อ หรืออาชีวอนามัย พวกเขาควรถามเกี่ยวกับขั้นตอนการบริหาร และสิ่งแวดล้อมเพื่อป้องกันการสัมผัสเชื้อวัณโรค เมื่อปฏิบัติตามขั้นตอนเหล่านั้นแล้ว มาตรการเพิ่มเติมอาจรวมถึงการใช้อุปกรณ์ป้องกันระบบทางเดินหายใจส่วนบุคคล
ผู้เดินทางที่คาดว่าจะมีโอกาสได้รับเชื้อวัณโรคเป็นเวลานาน (เช่น ผู้ที่คาดว่าจะสัมผัสกับคลินิก โรงพยาบาล เรือนจำ หรือสถานพักพิงคนจรจัดเป็นประจำ) ควรทำการทดสอบผิวหนังวัณโรค หรือการตรวจเลือดวัณโรคก่อนเดินทางออกจากสหรัฐอเมริกา . หากปฏิกิริยาการทดสอบเป็นลบ พวกเขาควรทำการทดสอบซ้ำ 8 ถึง 10 สัปดาห์หลังจากกลับถึงสหรัฐอเมริกา นอกจากนี้ อาจแนะนำให้ทำการทดสอบประจำปีสำหรับผู้ที่คาดว่าจะได้รับสัมผัสซ้ำหรือเป็นเวลานาน หรืออยู่เป็นเวลานานหลายปี เนื่องจากผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวีมีแนวโน้มที่จะมีการตอบสนองที่บกพร่องต่อการตรวจวัณโรค ผู้เดินทางที่ติดเชื้อเอชไอวีควรแจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับสถานะการติดเชื้อเอชไอวีของตน
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
