หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
Amoxicillin: ข้อมูลยาและการใช้งานที่ครอบคลุม
Amoxicillin คืออะไร
Amoxicillin (อะม็อกซิซิลลิน) เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มเพนิซิลลิน (Penicillin) ที่ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์ผนังเซลล์ของแบคทีเรีย ทำให้เชื้อตาย ช่วยกำจัดเชื้อที่เป็นสาเหตุของโรคต่างๆ มีชื่อทางการค้าว่า Amoxil และมีทั้งรูปแบบยาเม็ด (250 มก., 500 มก., 875 มก.), แคปซูล, ยาน้ำแขวนตะกอน (125 มก./5 มล., 250 มก./5 มล.), และยาฉีด
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา Amoxicillin
Amoxicillin ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ไวต่อยานี้ในหลายระบบของร่างกาย ดังนี้
- ทางเดินหายใจส่วนบน: ไซนัสอักเสบ, หูชั้นกลางอักเสบ, คออักเสบ, ทอนซิลอักเสบ
- ทางเดินหายใจส่วนล่าง: หลอดลมอักเสบเฉียบพลันและเรื้อรัง, ปอดบวม (ในหลอดลมหรือกลีบปอด), หนองในเยื่อหุ้มปอด, ฝีในปอด
- ทางเดินปัสสาวะและอวัยวะสืบพันธุ์: กระเพาะปัสสาวะอักเสบ, ท่อปัสสาวะอักเสบ, ไตและกรวยไตอักเสบ, กระเพาะปัสสาวะอักเสบ ท่อปัสสาวะอักเสบ ไตและกรวยไตอักเสบ การติดเชื้อหลังคลอดหรือ ติดเชื้อในช่องเชิงกราน
- ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน:การติดเชื้อที่ผิวหนัง, แผลติดเชื้อ
- โรคติดเชื้ออื่นๆ: การติดเชื้อในกระดูก, การติดเชื้อในเลือด, เยื่อบุช่องท้องอักเสบ, การติดเชื้อหลังศัลยกรรม, แผลริมอ่อน
- กระเพาะอาหาร: รักษาการติดเชื้อ Helicobacter pylori ร่วมกับ Clarithromycin และ Lansoprazole
- ป้องกันการติดเชื้อ: ใช้ป้องกันการติดเชื้อที่เยื่อบุหัวใจในผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงก่อนทำหัตถการ
ข้อควรทราบ: ไม่ควรใช้ Amoxicillin รักษาการติดเชื้อหนองในในพื้นที่ที่มีการดื้อยาสูง เนื่องจากเชื้ออาจดื้อต่อยาในกลุ่มนี้
ขนาดและวิธีการใช้ยา Amoxicillin
ขนาดยาขึ้นอยู่กับอายุ น้ำหนัก และความรุนแรงของการติดเชื้อ ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ โดยทั่วไปมีขนาดยาดังนี้
| การใช้งาน | รูปแบบยา | ขนาดยา | ความถี่ | ระยะเวลา |
|---|---|---|---|---|
| ผู้ใหญ่ (การติดเชื้อไม่รุนแรง) | ยาเม็ด/แคปซูล | 250 มก. | ทุก 8 ชม. (วันละ 3 ครั้ง) | 7-10 วัน |
| ผู้ใหญ่ (การติดเชื้อไม่รุนแรง) | ยาเม็ด/แคปซูล | 500 มก. | ทุก 12 ชม. (วันละ 2 ครั้ง) | 7-10 วัน |
| ผู้ใหญ่ (การติดเชื้อรุนแรง) | ยาเม็ด/แคปซูล | 500 มก. | ทุก 8 ชม. (วันละ 3 ครั้ง) | 10-14 วัน |
| ผู้ใหญ่ (การติดเชื้อรุนแรง) | ยาเม็ด/แคปซูล | 875 มก. | ทุก 12 ชม. (วันละ 2 ครั้ง) | 10-14 วัน |
| เด็ก (อายุ >3 เดือน) | ยาน้ำ | 20-40 มก./กก./วัน | แบ่งให้ทุก 8 ชม. | 7-14 วัน |
| Helicobacter pylori (ผู้ใหญ่) | ยาเม็ด/แคปซูล | 1 กรัม (Amoxicillin) + 500 มก.(Clarithromycin) + 30 มก. (Lansoprazole) | ทุก 12 ชม. (วันละ 2 ครั้ง) | 14 วัน |
คำแนะนำการใช้
- รับประทานพร้อมหรือหลังอาหารเพื่อลดการระคายเคลื่อนกระเพาะ โดยเฉพาะหากมีอาการคลื่นไส้หรืออาเจียน
- สำหรับยาน้ำ: เขย่าขวดก่อนใช้ และใช้ช้อนตวงให้ถูกต้อง
- ใช้ยาครบตามกำหนด หรือใช้ต่ออีก 2-3 วันหลังอาการหาย เพื่อป้องกันการดื้อยา
- ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยการขับยา
ผลข้างเคียงของ Amoxicillin
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยานี้มีดังนี้
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย
- ระบบทางเดินอาหาร: ท้องเสีย, คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง
- ผื่นคัน
- ปากแห้ง
ผลข้างเคียงรุนแรง (หยุดยาและพบแพทย์ทันที)
- อาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis): หายใจถี่, เสียงวี๊ด, คัน, ลมพิษ (Hives), ผื่นรุนแรง, ผิวลอก, บวมที่หน้า, ปาก, ลิ้น, หายใจลำบาก
- ท้องร่วงรุนแรง: โดยเฉพาะหากมีเลือดปน อาจเกิดจาก Clostridium difficile หากอาการรุนแรงหรือนานเกิน 2 วัน
- ตับอักเสบ: ตัวเหลือง, ตาเหลือง, แน่นท้อง, คลื่นไส้, เบื่ออาหาร, อ่อนเพลีย
- การติดเชื้อรา: ฝ้าขาวในปากหรือคอ, ตกขาว
- ระบบภูมิคุ้มกัน: ไข้, ต่อมน้ำเหลืองโต, ปวดกล้ามเนื้อ, ปวดข้อ
- ภาวะโลหิตจาง: อ่อนเพลีย, ตัวซีด
- ชัก (พบน้อย)
หากเกิดอาการดังต่อไปนี้ให้หยุดยาและพบแพทย์
ข้อควรระวังและสิ่งที่ควรแจ้งแพทย์
ก่อนใช้ยานี้ควรระวังและแจ้งข้อมูลต่อไปนี้ให้แพทย์ทราบ
- แจ้งแพทย์หากมีประวัติแพ้ยาในกลุ่มเพนิซิลลินหรือเซฟาโลสปอริน
- แจ้งหากเป็นโรคภูมิแพ้หรือโรคหอบหืด เนื่องจากยานี้อาจกระตุ้นอาการกำเริบ
- ระวังในผู้ป่วยที่มีประวัติโรคไต อาจต้องปรับขนาดยา
- หลีกเลี่ยงในผู้ป่วยที่มีประวัติลำไส้อักเสบ เช่น Colitis
- หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ โดยอยู่ในประเภท B
- ใช้ด้วยความระวังในเด็กอายุต่ำกว่า 3 เดือน
ปฏิกิริยาตอยาอื่น
ยานี้อาจมีปฏิกิริยากับยาต่อไปนี้
- Warfarin: อาจเพิ่มความเสี่ยงเลือดออก
- Probenecid: อาจเพิ่มระดับ Amoxicillin ในเลือด
- ยาคุมกำเนิด: อาจลดประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด
ควรแจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาที่ใช้อยู่เพื่อป้องกันปฏิกิริยาระหว่างยา
วิธีเก็บรักษา
การเก็บรักษายาควรปฏิบัติตามคำแนะนำดังนี้
- เก็บที่อุณหภูมิห้อง (15-30°C) หลีกเลี่ยงความชื้นและแสงแดด
- ยาน้ำแขวนตะกอน: เก็บในตู้เย็นหลังผสม และใช้ภายใน 14 วัน
- เก็บให้พ้นมือเด็ก
สรุป
Amoxicillin เป็นยาปฏิชีวนะที่มีประสิทธิภาพในการรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียในหลายระบบของร่างกาย เช่น ทางเดินหายใจ ผิวหนัง ทางเดินปัสสาวะ และ H. pylori ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์และครบตามกำหนด หากมีอาการรุนแรง เช่น อาการแพ้รุนแรง ท้องร่วงรุนแรง หรือตับอักเสบ ควรรีบพบแพทย์ทันที ข้อมูลนี้ไม่สามารถแทนคำแนะนำจากแพทย์ได้
เผยแพร่เมื่อ:
โดย: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
