คออักเสบ Pharyngitis

คออักเสบ Pharyngitis หมายถึงเนื้อเยื่อที่ด้านหลังของคอมีการอักเสบ บวม สาเหตุที่พบบ่อยเกิดจากเชื้อไวรัสหรือที่เราเรียกว่าไข้หวัด เชื้อ coxsackie virus แต่ผู้ป่วยบางรายเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย

• เชื้อที่พบบ่อยคือเชื้อ group A Streptococcus
• ที่พบรองลงมาได้แก่เชื้อหนองใน gonorrhea และเชื้อ

ผู้ที่เป็นโรคคออักเสบมักจะเกิดในฤดูหนาวและติดต่อกันสำหรับผู้ที่ติดต่อใกล้ชิด

สาเหตุของคออักเสบ

สาเหตุจากไวรัส VIRUSES

คออักเสบจากการติดเชื้อไวรัสพบว่าเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด ผู้ป่วยจะมีอาการน้ำมูกไหล น้ำตาไหล ครั่นเนื้อครั่นตัว เสียงแหบ ไข้ต่ำๆ สำหรับเด็กอาจจะมีอาการหายใจทางปาก อาเจียน ปวดท้อง ท้องร่วง

สาเหตุจากการติดเชื้อ INFECTIOUS MONONUCLEOSIS

พบการติดเชื้อนี้ในเด็กอายุ 15-30 ปี จะมีไข้ เจ็บคอ ครั่นเนื้อครั่นตัว ตรวจที่คอจะพบมีฝ้าสีขาวในคอ ต่อมน้ำเหลืองโต ตับม้ามโต หากรักษาด้วยยา amoxicillin หรือ ampicillin พบว่าร้อยละ 90 จะมีผื่นขึ้น

สาเหตุจากเชื้อแบคทีเรียBACTERIA

ผู้ที่คออักเสบจากเชื้อแบคทีเรียโดยเฉพาะ group A streptococcus จะไม่มีน้ำมูก หรือไอ หรือน้ำตาไหล จะมีไข้สูง เจ็บคอ ครั่นเนื้อครั่นตัว ตรวจพบคอจะแดง ต่อมทอนซิลจะมีหนอง ลิ้นไก่บวม ต่อมน้ำเหลืองโต โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ

• โรคหัวใจ Rheumatic fever
• หนองที่ต่อมทอนซิล
• ไตอักเสบ Poststreptococcal glomerulonephritis
• Scarlet fever

สาเหตุจากเชื้อแบคทีเรียอื่นๆได้แก่

• เชื้อหนองใน Gonococcal pharyngitis มักจะเกิดในผู้ที่มีเพศสัมพันธ์ทางปาก จะมีไข้สูง เจ็บตอ ปัสสาวะขัด และมีหนองสีเขียวที่คอ
• จากเชื้อ Chlamydia
• จากเชื้อ Diphtheria หรือคอตีบ

คออักเสบอาจจะแบ่งเป็น

• คออักเสบเฉียบพลัน Acute pharyngitisซึ่งมักจะหายใน 3-7 วันมักจะเกิดในเด็กอายุ 5-15 ปี
• คออักเสบเรื้อรัง มักจะมีอาการหลายสัปดาห์

อาการที่สำคัญของคออักเสบ

เจ็บคอเป็นอาการที่สำคัญ อาการอื่นๆได้แก่

• มีไข้มากกว่า 37.5 องศา
• ปวดศีรษะ
• ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ
• ผื่นตามผิวหนัง
• ต่อมน้ำเหลืองที่คอโต
• กลืนอาหารแล้วเจ็บคอ
• น้ำมูกไหล ไอ
• คลื่นไส้อาเจียน

การวินิจฉัยคออักเสบ

ทำได้ง่ายเมื่อแพทย์ฟังประวัติการเจ็บป่วยจะส่องดูคอพบว่าคอแดง การตรวจชนิดอื่นไม่ค่อยมีความจำเป็น

การรักษาคออักเสบ

ผู้ที่เป็นคออักเสบส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัสซึ่งไม่จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ จะให้ยาปฏิชีวนะในกรณี

• การเพาะเชื้อขึ้นเชื้อ strep หรือ chlamydia หรือ gonorrheaให้ผลบวก

การรักษาทั่วๆไปได้แก่

• ดื่มน้ำอุ่น เช่น ชามะนาว ชาน้ำผึ้ง
• กรวกคอด้วยน้ำเกลืออุ่นๆบ่อยๆ
• อมลูกอมแก้เจ็บคอ
• เพิ่มความชื้นในอากาศด้วยเครื่องเพิ่มความชื้นเพื่อลดอาการเจ็บคอ
• หากมีอาการปวดใช้ paracetamol

โรคแทรกซ้อน

• การติดเชื้อของหู
• ไซนัสอักเสบ
• ต่อมทอนซิลอักเสบ
• ฝีบริเวณต่อมทอนซิล

เมื่อไรจะต้องไปพบแพทย์

• อาการเจ็บคอไม่ทุเลาหลังจากป่วมาสองสัปดาห์
• ไข้สูงมากกว่า 38 องศาติดต่อกันหลายวันแม้ว่าจะได้รับประทานยาลดไข้
• มีไข้สูง ต่อมน้ำเหลืองโต และมีผื่น
• มีอาการเจ็บคอถี่ขึ้น

 

• ตาบอดสี
• โรคต้อหิน
• ต้อกระจก
• โรคตาแดง
• ตาแห้ง
• ตากุ้งยิง
• เลือดออกวุ้นตา
• จอภาพแยกจากประสาท
• เยื่อบุตาอักเสบจากภูมิแพ้
• เบาหวานขึ้นจอประสาทตา
• ต้อเนื้อหือต้อลม
• ริดสีดวงตา
• ตาเหล่
• โรคตา