โรคคอตีบ diphtheria

โรคคอตีบหรือ Diphtheria เป็นโรคติดต่อร้ายแรงเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อนี้จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุจมูก คอ และหลอดลม เชื้อนี้ทำให้เกิดเยื่ออุดหลอดลม เชื้อยังสารสาร Toxin ซึ่งจะทำให้เกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และอ่อนแรงของกล้ามเนื้อ

เชื้อที่เป็นสาเหตโรคคอตีบ

เป็นเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า Corynebacterium diphtheriae

อาการของโรคคอตีบ

อาการของโรคคอตีบมีดังต่อไปนี้

• น้ำมูกไหล
• เจ็บคอ
• ครั่นเนื้อครั่นตัว
• มีไข้
• ต่อมน้ำเหลืองที่คอโต
• มีเยื่อที่คอ
• หายใจลำบาก
• กลืนลำบาก

การติดเชื้อที่ผิวหนัง

เชื้อนี้จะทำให้เกิดแผลที่ผิวหนังทำให้เกิดอาการเจ็บปวด แผลมีการอักเสบ และมีหนองเขียวที่แผล

การติดต่อโรคคอตีบ

โรคคอตีบติดต่อโดยการกิน หรือหายใจเอาน้ำลายหรือเสมหะของผู้ป่วยเข้าไป อาการจะเกิดหลังจากได้รับเชื้อ 2- 10วัน ที่สำคัญผู้ป่วยบางคนมีเชื้อนี้แต่มีอาการน้อยซึ่งอาจจะทำให้เชื้อแพร่กระจาย การติดต่อมี 3 ทาง

• เมื่อผู้ป่วยจามหรือไอเชื้อโรคจะไปกับน้ำลายและเสมหะ คนปกติเมื่อสูดดมเข้าไปก็จะเกิดโรคโดยเฉพาะในที่ระบายอากาศไม่ดี
• คนปกติได้รับเชื้อจากรับประทานโดยมีการปนเปื้อนน้ำลายหรือเสมหะผู้ป่วย เช่นน้ำดื่ม อาหาร แว่นตา
• ติดต่อจากเครื่องใช้ในครัวเรือนร่วมกัน เช่น ผ้าเช็ดตัว ของเล่น

กลุ่มที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคคอตีบ

• ผู้ที่สัมผัสกับคนที่ป่วยเป็นโรคนี้
• ผู้ที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีน
• ผู้ที่มีภูมิบกพร่อง
• ผู้ที่อาศัยในพื้นที่สุขอนามัยไม่ดี
• นักท่องเที่ยวไปยังแหล่งระบาด

การตรวจร่างกาย

ระบบหายใจ

• ผู้ป่วยจะมีไข้
• เมื่อตรวจคอจะพบฝ้าขาว ที่คอต่อมทอนซิล
• ที่คอจะพบต่อมน้ำเหลือที่คอ ใต้หู
• ฟังปอดอาจจะได้เสียงหลอดลมตีบ stridor

ระบบหัวใจและหลอดเลือด

• หากมีการอักเสบของกล้ามหัวใจ และมีภาวะหัวใจล้มเหลวก็จะตรวจพบหัวใจโต และภาวะน้ำท่วมปอด เมื่อตรวจรังสีทรวงอกจะพบหัวใจโต และมีน้ำในปอด
• การเต้นของหัวใจผิดปกติ ซึ่งจะทราบจากการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

ทางระบบประสาท

• อาจจะทำให้เส้นประสาทสมองเป็นอัมพาตเกิดอาการปากเบี้ยว ม่านตาโต ตาเข
• มีปลายมือปลายเท้าชา
• มีกล้ามเนื้ออ่อนแรง

การวินิจฉัยโรคคอตีบ

• จากประวัติการเจ็บป่วย
• จากประวัติไปท่องเที่ยวยังแหล่งระบาด
• ตรวจร่างกายพบแผ่นฝ้าขาวในคอ
• เพาะเชื้อจากแผ่นฝ้าขาว

การรักษาโรคคอตีบ

เมื่อสงสัยว่าจะเป็นโรคคอตีบจะต้องให้การรักษาโดยที่ไม่รอผลการตรวจ

• ให้นอนโรงพยาบาล และนอนห้องแยกโรคเพื่อป้องกันการแพร่กระจาย
• เฝ้าระวังเรื่องระบบหายใจอย่างใกล้ชิดเนื่องจากอาจจะมีการอุดทางเดินหายใจ
• เฝ้าระวังระบบไหลเวียนเนื่องจากโรคคอตีบอาจจะทำให้เกิดกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ เกิดหัวใจล้มเหลวหรือความดันโลหิตต่ำ
• ยาปฏิชีวนะเช่น penicillinหรือ Erythromycin รักษาทั้งผู้ป่วย และผู้ที่ใกล้ชิดกับผู้ป่วย ระยะเวลารักษา 14 วันเพื่อฆ่าเชื้อโรค
• ให้ Diphtheria antitoxin ทันทีที่สงสัยว่าจะเป็นโรคนี้
• ยาอื่นๆรักษาตามอาการ
• การผ่าตัดเอาแผ่นฝ้าขาวออกหากมีการอุดหลอดลม
• รักษาโรคแทรกซ้อน
• ให้พักผ่อน

การป้องกันโรคคอตีบ

ป้องกันโดยการให้วัคซีนป้องกันคอตีบ

โรคแทรกซ้อนของโรคคอตีบ

• เยื่อที่แบคทีเรียสร้างอุดหลอดลมทำให้หายใจลำบาก
• กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบและเกิดหัวใจล้มเหลว
• ไตเสื่อม
• มีการทำลายระบบประสาท