การรักษาโรคริดสีดวงทวาร
การรักษาโรคริดสีดวงแบ่งออกเป็น
การรักษาทั่วไป
การรักษาทั่วไปจะเป็นการรักษาหลักใช้ได้กับริดสีดวงทุกระดับ และเสริมกับการรักษาด้วยวิธีอื่น วัตถุประสงค์คือให้การขับถ่ายอุจาระสะดวก ไม่ต้องเบ่งรุนแรง และระงับอาการที่ก่อให้เกิดความรำคาญมีวิธีการดังนี้
- เพิ่มอาหารที่มีเส้นใยมาก เช่น ผักและผลไม้และยาเพิ่มเส้นใยเมื่อรับประทานผักและผลไม้พอ และดื่มน้ำพออุจาระที่ออกมาจะมีใย นุ่ม และลอยน้ำ
- ทำให้อุจจาระนิ่มโดย ดื่มน้ำให้มากขึ้น และอาจให้ยาระบายร่วมด้วยถ้ามีอาการท้องผูก
- รักษาอาการและสาเหตุของท้องเสียถ้าม
- ยาระงับอาการ ยาเหล่านี้ควรใช้เมื่อมีอาการและไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ยาที่ใช้ได้แก่ ยาสอดทวารหนัก ยาขี้ผึ้งทาทวารหนัก ยารับประทาน
การรักษาเฉพาะเจาะจง
การรักษาเฉพาะเจาะจงมีหลายวิธี การเลือกวิธีการรักษาขึ้นกับระยะของโรค อุปกรณ์ที่มีอยู่ ความชำนาญของแพทย์ และสถานที่ที่ทำการรักษา
1การฉีดยา
 |
วัตถุประสงค์
เพื่อทำให้หัวริดสีดวงยุบลง โดยฉีดยาเข้าไปใน ชั้นใต้เยื่อบุ (submucosa) ในระดับที่อยู่เหนือ dentate line ทำให้เกิดพังผืดรัดเส้นเลือด บริเวณริดสีดวง และรั้งเนื้อเยื่อริดสีดวงไม่ให้เลื่อนตัวลงมา
ข้อบ่งชี้
- มีเลือดออก
- หัวริดสีดวงที่ย้อยไม่มาก ยาที่ใช้ฉีด (sclerosing agents) 5 % phenol in vegetable oil 1% polidocanol in ethanol ตำแหน่งที่ฉีด บริเวณริดสีดวงทวารแต่ต้องเหนือ dentate line เสมอ จำนวนหัวที่ฉีด ไม่เกิน 3 ตำแหน่ง ต่อครั้ง จำนวนยาที่ใช้ ตำแหน่งละประมาณ 2-3 มล. การฉีดซ้ำ ทุก 2-4 สัปดาห์ จนอาการทุเลา
การดูแลรักษาหลังฉีดยา
ให้การรักษาระดับทั่วไป ผลข้างเคียง อาจทำให้เวียนศรีษะ และระคายเคืองทวารหนักเป็นระยะเวลาสั้น ๆ ได้
2การใช้ยางรัด (rubber band ligation)
 |
วัตถุประสงค์
เพื่อรัดให้หัวริดสีดวงหลุดออก และพังผืดที่เกิดจากแผลจะรั้งริดสีดวงที่เหลือให้หดกลับเข้าไปในทวารหนัก ข้อบ่งชี้ หัวริดสีดวงที่ย้อย และมี ขั้วขนาดเหมาะที่จะรัดได้
ข้อพึงระวัง
- ไม่ควรทำในรายที่มีภูมิคุ้มกันผิดปกติ
- ไม่ควรทำในรายที่ ภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
เครื่องมือ
- คีมจับริดสีดวงทวาร
- เครื่องรัดริดสีดวงทวาร (rubber band ligator)
- ยางรัด
- proctoscope (anoscope)
ตำแหน่ง
รัดที่ขั้วริดสีดวง ซึ่งควรจะอยู่เหนือ dentate line ประมาณ 1 ซม. จำนวน ครั้งละตำแหน่ง หรือมากกว่า แต่ไม่ควรเกิน 3 ตำแหน่ง การรัดเพิ่มเติม ทำได้ทุก 3-4 สัปดาห์
การดูแลรักษาหลังการรัดยาง
- ถ้ามีอาการเจ็บมากควรจะต้องเอายาง ที่รัดออกโดยทันที
- ให้การรักษาระดับทั่วไป (3.1) ร่วมด้วย
ผลข้างเคียง
- มีอาการระคายเคืองหรือปวดถ่วงในทวารหนักหลังการรัด อาการไม่รุนแรงมากนักและกินเวลานานประมาณ 24-48 ชั่วโมง รักษาโดยให้ยาระงับปวด
- มีเลือดออกเมื่อหัวริดสีดวงหลุด เกิดขึ้น 3-7 วัน หลังการรัด มักออกไม่มากและมักจะหยุดเองได้
- หัวริดสีดวงอาจอักเสบ บวม เจ็บ และย้อยออกมาได
- อาการข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่รุนแรงมาก ได้แก่ ภาวะติดเชื้อบริเวณทวารหนัก ผู้ป่วย จะมีอาการปวดบริเวณทวารหนัก ไข้สูง และปัสสาวะไม่ออก ภาวะเช่นนี้อาจจะรุนแรงมากจนผู้ป่วยถึงแก่กรรมได้ ควรรับผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล
3การจี้ริดสีดวงทวารด้วยอินฟราเรด (infrared photocoagulation)
วัตถุประสงค์
เพื่อให้ริดสีดวงทวารยุบลง และหยุดเลือดออก ข้อบ่งชี้ ริดสีดวงในระยะที่หนึ่งและสอง เครื่องมือ infrared photocoagulator
ตำแหน่ง
จี้เหนือ dentate line ประมาณ 1 ซม. โดยจี้ประมาณ 3 จุด ต่อ 1 หัวริดสีดวงทวาร และสามารถจี้ได้ทั้ง 3 หัว ในการรักษาหนึ่งครั้ง รักษาเพิ่มเติม ทุก 3-4 สัปดาห์
ผลข้างเคียง
อาจเกิดเลือดออกจากแผลได้หลังการจี้ 1-2 สัปดาห์ แต่มักจะไม่มากและหยุดเองได้
4การจี้ริดสีดวงทวารด้วย bipolar coagulation
วัตถุประสงค์
เพื่อให้ริดสีดวงทวารยุบลง และหยุดเลือดออก
ข้อบ่งชี้
ริดสีดวงทวารระยะที่หนึ่งและสอง
เครื่องมือ
bipolar forceps และเครื่องจี้ไฟฟ้า
ตำแหน่ง จี้เหนือ dentate line บริเวณขั้วริดสีดวง อาจจี้ได้ถึง 3 หัว ในการรักษาหนึ่งครั้ง การรักษาเพิ่มเติม ทุก 3-4 สัปดาห์
ผลข้างเคียง
อาจมีเลือดออกเล็กน้อยในสัปดาห์ที่ 1 และ 2
โรคริดสีดวง | การดูแลตัวเอง | การรักษาโรคริดสีดวง | การรักษาโรคริดสีดวงที่มีโรคแทรกซ้อน