Anorexia nervosa คือโรคอะไร?

เป็นโรคความผิดปกติทางการกินที่ผู้ป่วยปฏิเสธที่จะรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ เพราะมีความกลัวอ้วนอย่างรุนแรง

อาการของโรคกลัวอ้วนมีอะไรบ้าง?

มีการอดอาหารอย่างหนัก ออกกำลังกายมากเกินไป มีความเข้าใจผิดเรื่องรูปร่าง และมีอาการทางกาย เช่น ประจำเดือนขาด, ขี้หนาว, ผมร่วง

โรคกลัวอ้วนอันตรายหรือไม่?

เป็นโรคที่อันตรายมาก อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น กระดูกพรุน, หัวใจวาย, ไตวาย และมีอัตราการเสียชีวิตสูง

Anorexia Nervosa: โรคกลัวอ้วนที่เกินกว่าคำว่า "ผอม"

Anorexia nervosa (อะนอเร็กเซีย เนอร์โวซา) หรือที่รู้จักกันในชื่อ โรคกลัวอ้วน เป็นโรคความผิดปกติทางการกิน (Eating disorder) ที่รุนแรงและมีอัตราการเสียชีวิตสูงที่สุดในกลุ่มโรคทางจิตเวช ผู้ป่วยจะมีความกลัวการมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอย่างรุนแรงจนปฏิเสธที่จะรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ส่งผลให้เกิดภาวะอดอาหารอย่างหนักและมีอาการแทรกซ้อนทางกายที่อันตรายถึงชีวิต การทำความเข้าใจโรคนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อการเฝ้าระวังและการรักษาที่รวดเร็ว หมายถึงโรคที่ผู้ป่วยปฏิเสธที่จะคงน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ขั้นตํ่าของน้ำหนักตัวปกติ มีความกลัวการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักเป็นอย่างมาก และมีความผิดปกติในการตีความเกี่ยวกับรูปร่างของตนอย่างชัดเจน โดยลักษณะเฉพาะที่สําคัญ 3 ประการในการวินิจฉัย Anorexia nervosa ได้แก่

การทําให้ตนเองอยู่ในภาวะอดอาหารอย่างหนัก
มีความต้องการที่จะทําให้ตนเองผอมอย่างจริงจัง หรือมีความกลัวที่จะอ้วนอย่างรุนแรง
มีอาการหรืออาการแสดงทางด้านร่างกายที่เป็นผลมาจากการอดอาหาร

1. Anorexia Nervosa คืออะไร?

Anorexia nervosa เป็นโรคทางจิตเวชที่ผู้ป่วยมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับรูปร่างและน้ำหนักตัวของตัวเองอย่างชัดเจน แม้ร่างกายจะผอมแห้ง แต่ผู้ป่วยจะยังคงมองว่าตัวเองอ้วนเกินไป ทำให้มีความพยายามที่จะลดน้ำหนักอย่างต่อเนื่องด้วยวิธีการที่อันตราย เช่น อดอาหารอย่างหนัก ออกกำลังกายมากเกินไป หรือบางรายอาจรับประทานอาหารเข้าไปแล้วทำให้อาเจียนหรือใช้ยาระบายเพื่อขับอาหารออก

โรคนี้มักจะเริ่มต้นในช่วงวัยรุ่นตอนกลาง และพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายประมาณ 10 เท่า

2. สัญญาณเตือนและอาการของโรค

การสังเกตเห็นสัญญาณเตือนในระยะเริ่มต้นจะช่วยให้สามารถพาผู้ป่วยเข้าสู่กระบวนการรักษาได้เร็วขึ้น สัญญาณเตือนที่น่าสงสัยมีดังนี้:

พฤติกรรมการกินที่ผิดปกติ:
- ปฏิเสธที่จะรักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ลดปริมาณอาหารลงอย่างมาก หรือกินอาหารน้อยกว่าปกติ
- ออกกำลังกายอย่างหนักและมากเกินไป
- มีการชั่งน้ำหนักบ่อยครั้ง
- รับประทานอาหารแล้วทำให้อาเจียน หรือใช้ยาระบาย/ยาขับปัสสาวะเพื่อควบคุมน้ำหนัก
ความผิดปกติทางด้านความคิดและอารมณ์:
- กลัวการมีน้ำหนักเพิ่มขึ้นหรือกลัวอ้วนอย่างรุนแรง แม้ว่าน้ำหนักจะต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐาน
- มีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับรูปร่างของตนเอง มองว่าตัวเองอ้วนทั้งที่ความจริงผอมมาก
- แยกตัวออกจากสังคม หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่น
- มีความภูมิใจในความสามารถที่ทำให้ตัวเองผอมลง
อาการทางร่างกาย:
- น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็วและผิดปกติ
- ในผู้หญิงอาจมีภาวะขาดประจำเดือน
- มีอาการขี้หนาว อุณหภูมิร่างกายต่ำ
- ผมร่วง ผมเส้นเล็ก
- ท้องผูกบ่อยครั้ง และอาจมีอาการบวมตามตัว
- มีขนอ่อนขึ้นตามตัวเพื่อช่วยรักษาอุณหภูมิร่างกาย
- หน้ามืด เป็นลม

3. โรคแทรกซ้อนที่อันตราย

การอดอาหารอย่างหนักและต่อเนื่องเป็นเวลานานส่งผลกระทบต่อร่างกายอย่างรุนแรงและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ โรคแทรกซ้อนที่สำคัญได้แก่:

ระบบหัวใจและหลอดเลือด: หัวใจเต้นผิดปกติ หรืออาจเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลันได้
ระบบกระดูก: ภาวะกระดูกพรุน ทำให้กระดูกเปราะบางและหักง่าย
ระบบไต: ภาวะไตวายจากการขาดน้ำและสารอาหาร
ระบบประสาท: หน้ามืด, เป็นลม, มีความสับสนทางความคิด
ระบบต่อมไร้ท่อ: ระดับฮอร์โมนในร่างกายผิดปกติ ทำให้ประจำเดือนขาดและส่งผลต่อภาวะเจริญพันธุ์

4. การรักษา

การรักษาโรค Anorexia nervosa ต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายฝ่ายและต้องใช้เวลา โดยมีเป้าหมายหลักคือการฟื้นฟูสุขภาพร่างกายและจิตใจของผู้ป่วย:

การรักษาทางกาย: ฟื้นฟูภาวะโภชนาการและแก้ไขโรคแทรกซ้อนที่เกิดขึ้น โดยแพทย์จะดูแลให้ผู้ป่วยได้รับสารอาหารอย่างเหมาะสม
การรักษาทางจิตเวช: ใช้การทำจิตบำบัด (เช่น Cognitive Behavioral Therapy - CBT) เพื่อปรับเปลี่ยนความคิดที่ผิดปกติเกี่ยวกับรูปร่างและน้ำหนักตัวของผู้ป่วย
การใช้ยา: แพทย์อาจพิจารณาใช้ยารักษาอาการซึมเศร้าหรือวิตกกังวล หากผู้ป่วยมีภาวะดังกล่าวร่วมด้วย

การรักษาจะได้ผลดีที่สุดเมื่อผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยและเข้าสู่กระบวนการรักษาอย่างรวดเร็ว หากสงสัยว่าคนใกล้ตัวอาจมีอาการเหล่านี้ ควรแนะนำให้ไปพบแพทย์หรือจิตแพทย์โดยเร็วที่สุด

สาเหตุและการรักษา