โรคกลัวอ้วน Anorexia nervosa

Eating disorder คือ โรคที่มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารที่ผิดปกติ เป็นสาเหตุหรือมีส่วนเกี่ยวข้องที่ ทําให้น้ำหนักตัวมากหรือน้อยกว่าปกติชัดเจน หรือทําให้มีการเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัวอย่างมากจนเป็น อันตรายต่อชีวิต ประมาณครึ่งหนึ่งของผู้ป่วย Anorexia nervosa จะลดน้ำหนักโดยการลดปริมาณอาหารที่รับประทานเข้าไป และอีกครึ่งจะมีลักษณะการรับประทานที่ผิดปกติ คือ รับประทานเข้าไปอย่างมากแล้วตามด้วย การกําจัดออกเพื่อไม่ให้ตนเองอ้วน Eating disorder เป็นโรคที่มีอัตราการเจ็บป่วยและอัตราการตายสูงที่สุดในกลุ่มโรคทางจิตเวช เห็นได้จากโรคกลัวอ้วน เป็นโรคเรื้อรังที่พบบ่อยเป็นอันดับ 3 ในวัยรุ่น และ Bulimia nervosa พบได้ในวัยรุ่นหญิงมากกว่าร้อยละ 1 นอกจากนี้ยังมีวัยรุ่นอีกจํานวนมากที่แม้ไม่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรค แต่มีปัญหาการรับประทานอาหารที่ผิดปกติ รวมทั้งอัตราการเป็นโรคอ้วน ปัจจุบันวัยรุนได้เปลี่ยนแปลงค่านิยมในเรื่องรูปร่างค่อนข้างมากโดยนิยมคนผอม โดยมีดารา นางแบบและสื่อโฆษณาเป็นตัวกระตุ้น ความผิดปกติเกี่ยวกับการกินมักจะพบร่วมกับปัญหาเรื่องซึมเศร้าหรือความวิตกกังวล โรคพวกนี้หากวินิจฉัยได้เร็วจะทำให้รักษาได้ผลดี บางคนต้องพึ่งยาเพื่อลดน้ำหนัก

Anorexia Nervosa

หมายถึงโรคที่ผู้ป่วยปฏิเสธที่จะคงน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ขั้นตํ่าของน้ำหนักตัวปกติ มีความกลัวการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักเป็นอย่างมาก และมีความผิดปกติในการตีความเกี่ยวกับรูปร่างของตนอย่างชัดเจน โดยลักษณะเฉพาะที่สําคัญ 3 ประการในการวินิจฉัย Anorexia nervosa ได้แก่

การทําให้ตนเองอยู่ในภาวะอดอาหารอย่างหนัก
มีความต้องการที่จะทําให้ตนเองผอมอย่างจริงจัง หรือมีความกลัวที่จะอ้วนอย่างรุนแรง
มีอาการหรืออาการแสดงทางด้านร่างกายที่เป็นผลมาจากการอดอาหาร

ความต้องการที่ผิดปกติเกี่ยวกับความผอมในผู้ป่วย Anorexia nervosa นั้น นําไปสู่การพยายามที่จะทํา ให้น้ำหนักตัวอยู่ในเกณฑ์ตํ่ากว่าปกติที่ควรจะเป็น ในวัยรุ่นที่เป็นโรคนี้อาจไม่มีประวัติน้ำหนัก ลดชัดเจน แต่จะมีปัญหาน้ำหนักตํ่ากว่าเกณฑ์อย่างต่อเนื่อง ซึ่งเกิดจากการจํากัดอาหารอย่างเข้มงวดและการออกกําลังกายอย่างหนัก ส่งผลให้ร่างกายซูบผอมและพัฒนาการทางด้านร่างกายไม่สมวัย เช่น การไม่มีประจําเดือน เป็นต้น ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่เห็นว่าภาวะที่ตนเป็นอยู่นั้นเป็นปัญหาหรือเป็นการเจ็บป่วย รวมทั้งไม่สนใจถึงผลกระทบทางด้านร่างกายที่รุนแรงที่จะตามมา และพบว่าผู้ป่วยในกลุ่มนี้มักจะแยกตัวออกจากสังคม มี ความคิดว่ายิ่งตนเองผอมมากเท่าไหร่ยิ่งประสบความสําเร็จ

โรคกลัวอ้วนพบบ่อยแค่ไหน

พบผู้ป่วยโรคนี้ในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึง 10 เท่า ผู้หญิงพบได้ตั้งแต่ร้อยละ 0.3 – 1 ในส่วนผู้ชายพบได้ร้อยละ 0.1 ส่วนใหญ่จะเริ่มมีอาการตั้งแต่ช่วงวัยรุ่นตอนกลาง จากงานวิจัยก่อนหน้านี้พบว่า ซึ่งส่วนใหญ่เป็นวัยรุ่นหญิงที่มีอายุระหว่าง 15 – 19 ปี มักพบ Anorexia nervosa ในกลุ่มสังคมชั้นสูง หรือในประเทศที่พัฒนาแล้ว และจะพบได้มาก ที่สุดในหญิงวัยผู้ใหญ่ตอนต้นที่มีอาชีพที่ต้องใช้ความผอม เช่น นางแบบ หรือนักเต้นบัลเล่ย์

หากท่านมีเพื่อนที่มีอาการเตือนให้สงสัยว่าจะเป็นโรคนี้

ปฏิเสธการที่จะเพิ่มน้ำหนักให้ใกล้เคียงปกติ
กลัวน้ำหนักขึ้นหรืออ้วนแม้ว่าขณะนั้นน้ำหนักจะต่ำกว่ามาตรฐาน
ในผู้หญิงมีการขาดประจำเดือนบ่อยๆ
มีการประเมินสภาพของร่างกายตัวเองไมถูกต้อง ไม่กลัวผลแทรกซ้อนที่จะเกิดจากน้ำหนักที่น้อยเกินไป ผู้ป่วยจะมองว่าตัวเองอ้วนเกินไปทั้งที่ความจริงแล้วผอมเกินไป
หลีกเลี่ยงอาหารที่ต้องรับประทานร่วมกับผู้อื่น หรืองานเลี้ยงในสังคม
ออกกำลังกายมากเกินไป
หลีกหนีจากครอบครัวและเพื่อน

นอกจากนั้นผู้ที่เป็นโรคนี้มักจะไม่อยากรับประทานอาหาร รับประทานอาหารเล็กน้อย บางคนนำอาหารมาชั่งน้ำหนัก คนกลุ่มนี้มักจะชั่งน้ำหนักบ่อยๆหากพบว่าน้ำหนักเริ่มจะขึ้นก็จะออกกำลังอย่างมาก บางคนทำให้อาเจียนหลังรับประทานอาหาร บางคนรับประทานยาระบาย ยาขับปัสสาวะ อาการทางร่างกายที่พบได้คือ

อุณหภูมิต่ำ ขี้หนาว
ผมเส้นเล็ก
ท้องผูก
บวม

โรคแทรกซ้อนที่อาจจะพบได้แก่

โรคกระดูกพรุน
หัวใจวาย
ไตวาย เนื่องจากขาดน้ำ
หน้ามืดเป็นลม
ผมร่วง
ขนขึ้นตามตาเนื่องจากร่างกายต้องการความอบอุ่น

สาเหตุและการรักษา