หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | ยารักษาโรค |วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
แอลกอฮอล์กับความเสี่ยงโรคหัวใจ: ดื่มแค่ไหนเสี่ยง แค่ไหนปลอดภัย?
"ดื่มไวน์แดงวันละแก้วช่วยบำรุงหัวใจ" คือหนึ่งในคำแนะนำที่หลายคนเคยได้ยิน จนเกิดเป็นความเชื่อว่าการดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณเล็กน้อยอาจมีประโยชน์ต่อสุขภาพ แต่ในขณะเดียวกัน เราก็ได้ยินข่าวเกี่ยวกับอันตรายของแอลกอฮอล์ต่อหัวใจและหลอดเลือดอยู่เสมอ ความจริงแล้วความสัมพันธ์ระหว่างแอลกอฮอล์กับสุขภาพหัวใจนั้นซับซ้อนและเปรียบเสมือน "ดาบสองคม" ที่ขึ้นอยู่กับปัจจัยที่สำคัญที่สุด นั่นคือ "ปริมาณ" ที่ดื่ม
บทความนี้จะพาคุณไปไขทุกข้อข้องใจ แยกแยะระหว่างความเชื่อและข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ เพื่อให้คุณเข้าใจว่าแอลกอฮอล์ส่งผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดของคุณอย่างไร
ด้านมืด: แอลกอฮอล์ "ทำร้าย" หัวใจได้อย่างไร?
การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเกินไป ไม่ว่าจะเป็นการดื่มหนักเป็นครั้งคราว (Binge Drinking) หรือการดื่มหนักเป็นประจำ ส่งผลเสียโดยตรงต่อหัวใจและหลอดเลือดในหลายกลไก:
1. ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
การดื่มหนักเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของโรคความดันโลหิตสูง แอลกอฮอล์กระตุ้นให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนความเครียด ทำให้หลอดเลือดหดตัวและหัวใจต้องทำงานหนักขึ้นในการสูบฉีดเลือด ความดันโลหิตที่สูงอย่างต่อเนื่องเป็นปัจจัยเสี่ยงอันดับต้นๆ ของโรคหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมอง ความดันโลหิตสูง
2. โรคกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อม (Alcoholic Cardiomyopathy)
แอลกอฮอล์เป็นพิษโดยตรงต่อเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ เมื่อดื่มหนักเป็นเวลานาน พิษของมันจะทำให้กล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแอและยืดออก ส่งผลให้หัวใจขยายขนาด (หัวใจโต) และไม่สามารถบีบตัวส่งเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ภาวะนี้สามารถนำไปสู่ ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart Failure) ได้ในที่สุด
3. ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmias)
การดื่มหนัก โดยเฉพาะการดื่มปริมาณมากในเวลาสั้นๆ สามารถรบกวนสัญญาณไฟฟ้าของหัวใจและกระตุ้นให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะได้ ที่รู้จักกันดีคือ "Holiday Heart Syndrome" ซึ่งมักเกิดภาวะ หัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว (Atrial Fibrillation - AFib) หลังการดื่มหนัก ภาวะ AFib นี้เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดลิ่มเลือดไปอุดตันในสมอง ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) ถึง 5 เท่า
4. ไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง
แอลกอฮอล์เต็มไปด้วย "แคลอรีว่างเปล่า" ที่ร่างกายสามารถเปลี่ยนเป็นไขมันไตรกลีเซอไรด์ได้อย่างรวดเร็ว ระดับไตรกลีเซอไรด์ที่สูงเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) ซึ่งนำไปสู่โรคหลอดเลือดหัวใจได้
ไขข้อข้องใจ: แล้วการดื่ม "พอประมาณ" ดีต่อหัวใจจริงหรือ?
นี่คือประเด็นที่ซับซ้อนที่สุด มีงานวิจัยบางชิ้นที่ชี้ให้เห็นว่าการดื่มแอลกอฮอล์ในระดับ "น้อยถึงปานกลาง" (ผู้หญิงไม่เกิน 1 ดื่ม/วัน, ผู้ชายไม่เกิน 2 ดื่ม/วัน) อาจมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่ลดลงของโรคหลอดเลือดหัวใจบางประเภท
กลไกที่เป็นไปได้คือ:
แต่มีข้อควรระวังที่สำคัญอย่างยิ่ง:
คุณสามารถได้รับประโยชน์เหล่านี้และมากกว่า จากวิธีที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพกว่ามาก เช่น การออกกำลังกายสม่ำเสมอ, การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ (เช่น ผัก ผลไม้ ปลา), และการไม่สูบบุหรี่
บทสรุปและคำแนะนำ
อย่าให้ความเชื่อที่ยังไม่ชัดเจนเกี่ยวกับประโยชน์เล็กน้อยของแอลกอฮอล์ มาบดบังความจริงที่พิสูจน์แล้วว่าการดื่มหนักนั้นเป็นอันตรายร้ายแรงต่อสุขภาพหัวใจของคุณ
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว