หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
Cephalexin: ข้อมูลยาและการใช้งานที่ครอบคลุม
เผยแพร่เมื่อ:
โดย: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
Cephalexin คืออะไร?
Cephalexin (เซฟาเลกซิน) เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มเซฟาโลสปอริน (Cephalosporin) รุ่นที่ 1 ซึ่งใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์ผนังเซลล์ของแบคทีเรีย ทำให้เชื้อตาย ช่วยกำจัดเชื้อที่เป็นสาเหตุของโรคต่างๆ มีชื่อทางการค้าว่า Keflex และมีทั้งรูปแบบยาเม็ด (250 มก., 500 มก.), แคปซูล, และยาน้ำแขวนตะกอน (125 มก./5 มล., 250 มก./5 มล.)
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา Cephalexin
Cephalexin ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ไวต่อยานี้ โดยเฉพาะจากเชื้อ Streptococcus และเชื้ออื่นๆ ดังนี้:
- ผิวหนังและเนื้อเยื่ออ่อน: การติดเชื้อที่ผิวหนัง, ฝี, แผลติดเชื้อ
- ทางเดินปัสสาวะ: กระเพาะปัสสาวะอักเสบ, ทางเดินปัสสาวะอักเสบที่ไม่มีโรคแทรกซ้อน
- ทางเดินหายใจ: ปอดบวม, หลอดลมอักเสบ, คออักเสบ
- กระดูกและข้อต่อ: การติดเชื้อที่กระดูก (Osteomyelitis)
- หู: หูชั้นกลางอักเสบ (Otitis Media)
ขนาดและวิธีการใช้ยา Cephalexin
ขนาดยาขึ้นอยู่กับอายุ, น้ำหนัก, และความรุนแรงของการติดเชื้อ ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ คำแนะนำทั่วไป:
| การใช้งาน | รูปแบบยา | ขนาดยา | ความถี่ | ระยะเวลา |
|---|---|---|---|---|
| ผู้ใหญ่ | ยาเม็ด/แคปซูล | 250 มก. | ทุก 6 ชม. (วันละ 4 ครั้ง) | 7-14 วัน |
| ผู้ใหญ่ | ยาเม็ด/แคปซูล | 500 มก. | ทุก 12 ชม. (วันละ 2 ครั้ง) | 7-14 วัน |
| เด็ก (น้ำหนัก <40 กก.) | ยาน้ำ | 25-50 มก./กก./วัน | แบ่งให้ทุก 6-12 ชม. | 7-14 วัน |
| การติดเชื้อรุนแรง (ผู้ใหญ่) | ยาเม็ด/แคปซูล | 1-4 กรัม/วัน | แบ่งให้ทุก 6 ชม. | ตามแพทย์สั่ง |
คำแนะนำการใช้:
- รับประทานพร้อมหรือหลังอาหารเพื่อลดการระคายเคลื่อนกระเพาะ
- สำหรับยาน้ำ: เขย่าขวดก่อนใช้ และใช้ช้อนตวงให้ถูกต้อง
- ใช้ยาครบตามกำหนด แม้อาการจะหายแล้ว เพื่อป้องกันการดื้อยา
- ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยการขับยา
- ห้ามใช้ยาในขนาดที่มากหรือน้อยกว่าที่ระบุบนฉลาก หากมีข้อสงสัยให้สอบถามแพทย์หรือเภสัชกร
ผลข้างเคียงของ Cephalexin
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นมีดังนี้:
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย:
- ระบบทางเดินอาหาร: ท้องเสีย, คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง, แน่นท้อง (จากยาระคายเคลื่อนกระเพาะ)
- ผื่นคัน
- ปวดศีรษะ
ผลข้างเคียงรุนแรง (หยุดยาและพบแพทย์ทันที):
- อาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis): ผื่นรุนแรง, ผิวลอก, บวมที่หน้า, ปาก, ลิ้น, หายใจลำบาก
- ท้องร่วงรุนแรง: อาจเกิดจาก Clostridium difficile โดยเฉพาะหากมีเลือดปน
- ตับอักเสบ: ไข้, เบื่ออาหาร, คลื่นไส้, ตัวเหลือง, ตาเหลือง, ปัสสาวะสีเข้ม
- เลือดออกผิดปกติ: เลือดออกง่าย, มีจ้ำเลือดตามผิวหนัง
- ระบบประสาท: ชัก
- อื่นๆ: ไข้, เจ็บคอ
- ปัญหาซีสต์ไต: ปัสสาวะบ่อยหรือเจ็บขณะปัสสาวะ
ข้อควรระวังและสิ่งที่ควรแจ้งแพทย์
- แจ้งแพทย์หากมีประวัติแพ้ Cephalexin, Penicillin, หรือยาในกลุ่ม Cephalosporin อื่นๆ รวมถึงการแพ้ยาชนิดอื่น
- แจ้งเกี่ยวกับยาที่ใช้อยู่ทั้งที่แพทย์สั่งและที่ใช้เอง, วิตามิน, อาหารเสริม, และสมุนไพร
- แจ้งหากมีประวัติโรคไต, โรคตับ, โรคลำไส้อักเสบ (Colitis), โรคกระเพาะ, โรคเบาหวาน, ท้องเสียเรื้อรัง, หรือภาววะเลือดออก
- แจ้งหากตั้งครรภ์, วางแผนตั้งครรภ์, หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตร (อยู่ในประเภท B)
- แจ้งหากมีกำหนดผ่าตัด รวมถึงการทำฟัน
ปฏิกิริยาต
- Metformin: อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาววะกรดไหลย้อน
- Probenecid: อาจเพิ่มระดับ Cephalexin ในด
ควรแจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาที่ใช้เพื่อป้องกันปฏิกิริยาระหว่
วิธีเก็บรักษา
- เก็บที่อุณหภูมิห้อง (15-30°C) หลีกเลี่ยงความชื้นและแสงแดด
- ยาน้ำแขวนตะกอน: เก็บในตู้เย็นหลังผสม และใช้ภายใน 14 วัน
- เก็บให้พ้นมือเด็ก
สรุป
Cephalexin เป็นยาปฏิชีวนะที่มีประสิทธิภาพในการรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น ผิวหนัง, ทางเดินปัสสาวะ, และทางเดินหายใจ ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์และครบตามกำหนด หากมีอาการรุนแรง เช่น อาการแพ้รุนแรง, ท้องร่วงรุนแรง, หรือตับอักเสบ ควรรีบพบแพทย์ทันที
หมายเหตุ: ข้อมูลนี้ไม่สามารถแทนคำแนะนำจากแพทย์ได้