หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน | อาหารเพื่อสุขภาพ
Clindamycin: ข้อมูลยาและการใช้งานที่ครอบคลุม
เผยแพร่เมื่อ:
โดย: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
Clindamycin คืออะไร?
Clindamycin (คลินดามัยซิน) เป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มลินโคซาไมด์ (Lincosamide) ที่ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนของแบคทีเรียผ่านการจับกับหน่วยย่อย 50S ของไรโบโซม ช่วยหยุดการเจริญเติบโตของเชื้อ ยานี้มีชื่อทางการค้าว่า Cleocin และมีทั้งรูปแบบยาเม็ด (150 มก. และ 300 มก.), ยาน้ำ, ยาฉีด (150 มก./มล.), และยาทาสิว (ความแรง 1%) เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่แพ้เพนิซิลลินหรือการติดเชื้อที่ดื้อยา
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา Clindamycin
Clindamycin ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรียที่ไวต่อยานี้ ดังนี้:
- การติดเชื้อแบคทีเรียชนิดไม่ใช่ออกซิเจน:เช่นการติดเชื้อช่องเชิงกราน , การติดเชื้อในช่องท้อง , ช่องท้อง, และผิวหนัง
- Streptococci: เช่น การติดเชื้อที่ปอด, การติดเชื้อที่ผิวหนัง, และคอ (เช่น คออักเสบ)
- Staphylococci: เช่น การติดเชื้อที่ผิวหนังและเนื้อเยื่อ (รวมถึง MRSA)
- Pneumococci: เช่น ปอดบวม (Pneumonia)
- การติดเชื้อที่กระดูกและข้อ: เช่น กระดูกอักเสบ (Osteomyelitis)
- การติดเชื้อในช่องปาก: เช่น ฝีในฟันหรือเหงือกอักเสบ
- สิว: ใช้ในรูปแบบยาทา
ยานี้บางครั้งใช้ป้องกันการติดเชื้อในผู้ป่วยก่อนผ่าตัด
ขนาดและวิธีใช้ยา Clindamycin
ขนาดยาขึ้นอยู่กับอายุ, น้ำหนัก, และความรุนแรงของการติดเชื้อ ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ คำแนะนำทั่วไป:
| การใช้งาน | รูปแบบยา | ขนาดยา | ความถี่ | ระยะเวลา |
|---|---|---|---|---|
| การติดเชื้อทั่วไป (ปานกลาง) | ยาเม็ด | 150-300 มก. | ทุก 6 ชั่วโมง (วันละ 4 ครั้ง) | 7-10 วัน |
| การติดเชื้อรุนแรง | ยาเม็ด/ยาฉีด | 300-450 มก. | ทุก 6 ชั่วโมง | ตามแพทย์สั่ง |
| เด็ก (ปานกลาง) | ยาน้ำ/ยาเม็ด | 8-16 มก./กก./วัน | แบ่งให้วันละ 3-4 ครั้ง | 7-10 วัน |
| เด็ก (รุนแรง) | ยาน้ำ/ยาเม็ด | 16-20 มก./กก./วัน | แบ่งให้วันละ 3-4 ครั้ง | ตามแพทย์สั่ง |
| คออักเสบจาก Streptococcal | ยาเม็ด | 300 มก. (ผู้ใหญ่), 150 มก. (เด็ก) | วันละ 2 ครั้ง | 10 วัน |
| แผลเบาหวานที่เท้า | ยาเม็ด | 300 มก. | วันละ 3-4 ครั้ง | 7 วัน |
| สิว (ยาทา) | ยาทา (1%) | ทาเฉพาะที่ | วันละ 2 ครั้ง (เช้าและก่อนนอน) | ตามแพทย์สั่ง |
| ติดเชื้อในช่องคลอด | ยาเม็ด | 150-300 มก. | วันละ 2 ครั้ง | 7-10 วัน |
คำแนะนำการใช้:
- รับประทานหลังอาหารและก่อนนอน พร้อมน้ำ 1 แก้ว เพื่อป้องกันการระคายเคืองหลอดอาหาร
- สำหรับยาทา: ล้างหน้าให้สะอาดก่อนใช้ หลีกเลี่ยงการสัมผัสตา, ปาก, หรือเยื่อเมือก
- ใช้ยาครบตามกำหนด แม้อาการจะหายแล้ว เพื่อป้องกันการดื้อยา
ผลข้างเคียงของ Clindamycin
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นมีดังนี้:
ผลข้างเคียงที่พบบ่อย:
- ระบบทางเดินอาหาร: ปวดท้อง, ลำไส้อักเสบ, หลอดอาหารอักเสบ, คลื่นไส้, อาเจียน
- แพ้ยา: ผื่นคันเล็กน้อย
ผลข้างเคียงรุนแรง (หยุดยาและพบแพทย์ทันที):
- ท้องร่วงรุนแรงหรือมีเลือดปน: อาจเกิดจาก Clostridium difficile
- แพ้ยา: ผื่นรุนแรง, ผื่นลมพิษ จนถึงผื่นชนิดรุนแรง Stevens-Johnson syndrome , คันช่องคลอด
- ตับ: ดีซ่าน, ตัวเหลือง, ตาเหลือง
- ทางเดินปัสสาวะ: ปัสสาวะน้อยหรือไม่ออก
- ทั่วไป: ไข้, หนาวสั่น, ปวดตามตัว
ข้อควรระวังในการใช้ยา
- แจ้งแพทย์หากมีประวัติแพ้ Clindamycin หรือยาในกลุ่มลินโคซาไมด์
- ระวังในผู้ป่วยที่มีประวัติโรคตับ, ไต, หรือลำไส้อักเสบ (เช่น Crohn’s disease)
- หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ (อยู่ในประเภท B)
- หลีกเลี่ยงการใช้ในผู้ป่วยที่มีประวัติท้องร่วงรุนแรงจากยาปฏิชีวนะ
ปฏิกิริยาต่อยาอื่น
- Erythromycin: อาจลดประสิทธิภาพของ Clindamycin
- Neuromuscular Blocking Agents: เพิ่มความเสี่ยงต่อการหยุดหายใจ
แจ้งแพทย์เกี่ยวกับยาที่ใช้อยู่เพื่อป้องกันปฏิกิริยาระหว่างยา
วิธีเก็บรักษา
- เก็บที่อุณหภูมิห้อง (15-30°C) หลีกเลี่ยงความชื้นและแสงแดด
- ยาน้ำเก็บในตู้เย็นและใช้ภายในกำหนด
- เก็บให้พ้นมือเด็ก
สรุป
Clindamycin เป็นยาปฏิชีวนะที่มีประสิทธิภาพในการรักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น ผิวหนัง, ปอด, กระดูก, ช่องท้อง, และช่องคลอด ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์และครบตามกำหนด หากมีอาการรุนแรง เช่น ท้องร่วงรุนแรงหรืออาการแพ้ ควรรีบพบแพทย์ทันที
หมายเหตุ: ข้อมูลนี้ไม่สามารถแทนคำแนะนำจากแพทย์ได้