Bezafibrate: คู่มือการใช้ยาลดไขมันในเลือดอย่างปลอดภัย

เผยแพร่เมื่อ: 6 กรกฎาคม 2568, 23:40 น.
โดย: นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร, อายุรแพทย์, แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

1. ยานั้นคืออะไร

Bezafibrate เป็นยาในกลุ่ม fibrate ใช้ควบคุมภาวะไขมันในเลือดสูง (dyslipidemia) โดยเฉพาะผู้ที่มีไตรกลีเซอไรด์สูงและ HDL-C (ไขมันดี) ต่ำ ชื่อการค้าที่รู้จัก เช่น Bezalip และ Bezalip Retard ถูกพัฒนาในปี 1971 และได้รับการอนุมัติทางการแพทย์ในปี 1978 มีรูปแบบเม็ดสำหรับรับประทาน

2. กลไกการออกฤทธิ์

Bezafibrate กระตุ้น peroxisome proliferator-activated receptor alpha (PPAR-α) ซึ่งควบคุมยีนที่เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญไขมัน ผลลัพธ์ที่สำคัญได้แก่:

• ลดการสังเคราะห์ไตรกลีเซอไรด์ในตับ

• เพิ่มการสลายไตรกลีเซอไรด์โดยการกระตุ้น lipoprotein lipase (LPL)

• เพิ่มระดับ HDL-C ผ่านการสร้าง apolipoprotein A-I (apoA-I) และ A-II (apoA-II)

• ลดระดับ LDL-C ในบางกรณี โดยเฉพาะผู้ป่วยไตรกลีเซอไรด์สูงมาก

3. ยานี้ใช้รักษาโรคอะไร

• ภาวะไตรกลีเซอไรด์สูง (hypertriglyceridemia) โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงตับอ่อนอักเสบ (pancreatitis)

• ภาวะไขมันในเลือดสูงแบบผสม (mixed dyslipidemia) ที่มีทั้งไตรกลีเซอไรด์และคอเลสเตอรอลสูง

• ภาวะ HDL-C ต่ำ เพื่อป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจ

• การรักษาเสริมในโรคตับอักเสบจากน้ำดี (PBC) ที่ไม่ตอบสนองต่อยาอื่น

• ชะลอการพัฒนาโรคเบาหวานในผู้ที่มีภาวะดื้ออินซูลิน

4. ตัวอย่างยาและขนาดยาที่ใช้

• รูปแบบยา: เม็ด 200 มก. (ทั่วไป) และเม็ด sustained-release 400 มก.

• ขนาดยา:

  • ผู้ใหญ่: 200 มก. วันละ 3 ครั้ง หรือ 400 มก. เม็ด sustained-release วันละครั้ง รับประทานพร้อมอาหาร

  • ผู้ป่วยไตวาย: ปรับขนาดตามการทำงานของไต (ปรึกษาแพทย์)

• หมายเหตุ: ปรับdoseตามระดับไขมันและการตอบสนองต่อยา

5. ข้อแนะนำในการรับประทานยา

• รับประทานพร้อมหรือหลังมื้ออาหาร

• กลืนเม็ด sustained-release ทั้งเม็ด อย่าเคี้ยวหรือบด

• รับประทานยาอื่นห่างอย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อนหรือ 4-6 ชั่วโมงหลังยานี้

6. ข้อห้ามในการใช้ยา

• ผู้แพ้ Bezafibrate หรือส่วนประกอบใดๆ

• ผู้ที่มีภาวะตับบกพร่องรุนแรง, ไตวาย, หรือโรคถุงน้ำดี

7. ข้อระวังในการใช้ยา

• ใช้ด้วยความระมัดระวังในผู้สูงอายุ (>70 ปี) หรือผู้ที่มีโรคตับ/ไต

• สตรีมีครรภ์หรือให้นมบุตรควรหลีกเลี่ยง เนื่องจากขาดข้อมูลความปลอดภัย

• ระวังเมื่อใช้ร่วมกับ statins อาจเพิ่มความเสี่ยงกล้ามเนื้อสลาย

8. ระหว่างที่ใช้ยาจะต้องระวังอาการหรือการตรวจพิเศษอะไร

• อาการที่ต้องระวัง: ปวดกล้ามเนื้อรุนแรง, อ่อนเพลีย, ตัวเหลือง, ปัสสาวะเข้ม

• การตรวจพิเศษ: ตรวจการทำงานตับ (ALT/AST), ไต (creatinine), และกล้ามเนื้อ (CPK) เป็นระยะ

9. มีโรคหรือยาอื่นๆ ที่มีผลต่อการใช้ยามีอะไรบ้าง

• โรค: โรคตับ, ไต, ถุงน้ำดี, ต่อมไทรอยด์ทำงานต่ำ

• ยาที่มีผล: Statins (atorvastatin, simvastatin), Warfarin, ยาลดน้ำตาล (gliclazide)

10. ผลข้างเคียงหรือไม่พึงประสงค์ของยา

• พบบ่อย: คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องเสีย, ปวดท้อง, ผื่นคัน

• รุนแรง: Rhabdomyolysis (กล้ามเนื้อสลาย), ตับอักเสบ, ง่วงซึม

11. วิธีลดหรือป้องกันผลข้างเคียงของยา

• รับประทานพร้อมอาหารเพื่อลดการระคายเคืองกระเพาะ

• ดื่มน้ำให้เพียงพอและหลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์

• ปรึกษาแพทย์หากมีอาการกล้ามเนื้อหรือตับผิดปกติ

12. หากได้รับยาเกินขนาดต้องทำอย่างไร

• อาการ: ปวดกล้ามเนื้อรุนแรง, ไตวาย

• วิธีแก้ไข: หยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที

13. หากลืมใช้ยาต้องทำอย่างไร

• รับประทานทันทีที่นึกได้ ถ้าใกล้เวลาครั้งถัดไปให้ข้าม ไม่เพิ่มdose

14. การเก็บยา

• เก็บที่อุณหภูมิห้อง (20-25°C) หลีกเลี่ยงความชื้น

• เก็บในภาชนะเดิม พ้นมือเด็ก

15. สรุป

Bezafibrate เป็นยาที่มีประสิทธิภาพในการควบคุมไขมันในเลือด โดยลดไตรกลีเซอไรด์, เพิ่ม HDL-C, และอาจลด LDL-C ในบางกรณี ช่วยลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจและชะลอเบาหวาน ควรใช้ภายใต้การดูแลของแพทย์เพื่อป้องกันผลข้างเคียง เช่น กล้ามเนื้อสลายหรือตับอักเสบ

 

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว