จุลชีวัน
จุลชีวันเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็กมากจนมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า พบได้ทุกหนแห่งในโลก อากาศ น้ำ ดิน พืช สัตว์หรือคน บางชนิดชอบที่ร้อน บางชนิดชอบอากาศหนาว บางชนิดต้องอาศัยออกซิเจน แต่บางชนิดไม่ต้องการออกซิเจน
เชื้อจุลชีวันบางชนิดทำให้เกิดโรคในคนหรือพืช แต่ก็มีเชื้อจุลชีวันที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย เราแบ่งเชื้อจุลชีวันออกเป็น 4 ชนิดได้แก่
- เชื้อแบคทีเรีย bacteria
- เชื้อไวรัส viruses
- เชื้อรา fungi
- เชื้อปาราสิต protozoa
เชื้อแบคทีเรีย
นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบซากฟอสซิลของแบคทีเรียมีอายุ 3.5 ล้านล้าน นับว่าเป็นจุลชีวันอยู่โลกเลยทีเดียว มีคำกล่าวว่าหากไม่มีเชื้อแบคทีเรียก็จะไม่มีสิ่งมีชีวิตบนโลก เชื้อแบคทีเรียจะมีรูปร่างได้ 3 ลักษณะคือ
- เป็นก้อนกลมๆ
เชื้อที่อยู่ในร่างกายคนปกติและไม่ทำให้กิดโรค
| หูชั้นนอก |
Aspergillus เชื้อรา |
| ผิวหนัง |
Candidaเชื้อรา |
| ลำไส้เล็ก |
Clostridium |
| ลำไส้ใหญ่ |
Escherichia coli |
| กระเพาะ |
Lactobacillus |
| ช่องคลอด |
Gardnerella vaginalis |
| ท่อปัสสาวะ |
Mycobacterium |
| จมูก |
Staphylococcus aureus |
| ปาก |
Streptococcus salivarius |
| ลำไส้ใหญ่ |
Trichomonas hominis (protozoa) |
- หรือเป็นรูปแท่ง
- หรืออาจจะเป็นเกลียว
เชื้อแบคทีเรียมีถิ่นอาศัยได้หลายแบบ บางชนิดชอบอากาศหนาวอุณหภูมิต่ำกว่าจุดเยือกแข็งเรียก Psychrophiles บางชนิดชอบอากาศร้อนเรียก Thermophiles บางชนิดชอบอากาศร้อนมากเช่นในลาวาภูเขาไฟเรียก Extreme thermophiles แต่เชื้อแบคทีเรียส่วนใหญ่ต้องการอุณหภูมิเหมือนหรือใกล้เคียงกับคน
เชื้อแบคทีเรียก็เหมือนกับคนที่ต้องการอาหาร ต้องการที่อยู่ที่มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เชื้อบางชนิดต้องการออกซิเจน aerobic bacteria บางชนิดมีชีวิตอยู่ได้โดยที่ไม่ต้องการออกซิเจน anaerobic bacteria
เชื้อแบคทีเรียส่วนใหญ่เป็นมิตรกับคนและธรรมชาติ มีเพียงร้อยละ1ที่ทำให้เกิดโรคในคนและพืช ตัวอย่างเชื้อที่เป็นมิตรกับคนคือ Lactobacilli acidophilus ซึ่งอยู่ในลำไส้ของคนช่วยสร้าง วิตามิน ช่วยย่อยอาหาร ป้องกันมะเร็ง
เชื้อแบคทีเรียบางชนิดจะสร้างสารพิษที่เรียกว่า Toxin ซึ่งเป็นพิษต่อร่างกาย เช่น เชื้อบาดทะยัก ไอกรน Bordetella pertussis
เชื้อไวรัส viruses
เป็นจุลชีวันที่มีขนาดเล็กที่สุด เชื้อไวรัสไม่เป็นเซลล์ แต่ประกอบด้วยสารพันธุกรรมที่เรียกว่า DNA ฆณ์ฮ RNA วึ่งมีส่วนประกอบที่สำคัญคือ gene และโปรตีนหุ้ม
เชื้อไวรัสส่วนใหญ่ทำให้เกิดโรคในคน เนื่องจากเชื้อไวรัสจะเข้าสู่เซลล์ของคนเมื่อสาร DNA หรือ RNA เข้าสู่เซลล์ของร่างกายก็จะแบ่งตัวทำให้เราเกิดโรค เชื้อไวรัสแต่ละชนิดจะชอบเซลล์กันคนละแบบ เช่นไวรัสตับอักเสบจะชอบเซลล์ตับ เชื้อเอดส์จะชอบเซลล์เม็ดเลือดขาว
เชื้อรา fungi
เชื้อราเป็นพืชชั้นต่ำพบได้ทุกแห่งทั้งในน้ำ อากาศ ดิน เช่น เห็ดmushrooms, ยีสต์yeast, เชื้อราmold,เป็นต้น เชื้อราบางชนิดอาศัยอยู่ในร่างกายคนโดยไม่เกิดโรค เชื้อราที่ทำให้เกิดโรคในคนเรียก mycoses เช่นเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคผิวหนัง โรคปอด เชื้อราที่เกิดประโยชน์นำมาผลิตยา penicillin เชื้อราทำให้เกิดการหมักใช้ประกอบอาหารเป็นต้น
เชื้อ Protozoa
เป็นสัตว์เซลล์เดียวส่วนใหญ่มักจะทำให้เกิดโรคในคน พวก plankton ็เป็นเชื้อ Protozoa เป็นอาหารของสัตว์ทะเลตวอย่างเชื้อที่ทำให้เกิดโรในคนเช่น เชื้อมาลาเรีย Toxoplasma gondii
|
