ไข้หวัด, ไข้หวัดใหญ่, ภูมิแพ้, หรือโควิด-19? แยกอาการให้ถูก ป้องกันอย่างเหมาะสม

เมื่อมีอาการไข้ ไอ หรือเจ็บคอ หลายคนอาจสับสนว่ากำลังป่วยด้วยอะไรกันแน่ ไม่ว่าจะเป็นไข้หวัดธรรมดา ไข้หวัดใหญ่ ภูมิแพ้ หรือแม้แต่โควิด-19 ซึ่งล้วนมีอาการคล้ายคลึงกัน บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจความแตกต่างของอาการ วิธีแพร่เชื้อ การรักษา และการป้องกันของแต่ละโรค เพื่อให้คุณสามารถดูแลตัวเองและตัดสินใจปรึกษาแพทย์ได้อย่างถูกต้อง

---

โควิด-19: โรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจที่ต้องเฝ้าระวัง

โควิด-19 เกิดจากเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 เป็นโรคติดต่อทางเดินหายใจที่แพร่กระจายหลักผ่านละอองฝอยจากการไอ จาม พูด หรือหายใจในระยะใกล้ (ประมาณ 2 เมตร) และยังสามารถแพร่ผ่านการสัมผัสพื้นผิวที่ปนเปื้อนเชื้อแล้วนำมาสัมผัสใบหน้าได้ แม้จะไม่ใช่ช่องทางหลัก

อาการทั่วไป: ไข้ ไอ (มักไอแห้ง) เหนื่อยล้า อ่อนเพลีย อาจมีเจ็บคอ คัดจมูก/น้ำมูกไหล ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อาการที่โดดเด่น คือ การรับรสหรือได้กลิ่นลดลงหรือหายไป (มักเกิดในระยะแรกและไม่มีอาการคัดจมูก) นอกจากนี้ยังอาจมีอาการท้องเสีย คลื่นไส้ หรืออาเจียนได้

การรักษา: ปัจจุบันมียาต้านไวรัส Remdesivir ที่ได้รับการอนุมัติสำหรับรักษาโควิด-19 รวมถึงยาอื่นๆ ที่ช่วยลดความรุนแรงของโรค และมีวัคซีนที่ได้รับอนุญาตให้ใช้ในกรณีฉุกเฉิน

---

แยกแยะอาการ: ไข้หวัด, ไข้หวัดใหญ่, ภูมิแพ้ และโควิด-19

อาการหลายอย่างทับซ้อนกัน ทำให้การวินิจฉัยด้วยตนเองเป็นเรื่องยาก การตรวจหาเชื้อจึงเป็นสิ่งจำเป็นหากสงสัย

โควิด-19 กับ ไข้หวัดธรรมดา

ทั้งคู่เกิดจากไวรัส และแพร่กระจายคล้ายกัน แต่มีข้อสังเกตบางประการ:

อาการ/สัญญาณ	โควิด-19	ไข้หวัดธรรมดา
ไอ	มักไอแห้ง	มักไอ
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ	มักเป็น	บางครั้ง
อ่อนเพลีย	มักเป็น	บางครั้ง
จาม	พบน้อยมาก	บางครั้ง
เจ็บคอ	มักเป็น	มักเป็น
น้ำมูกไหล/คัดจมูก	มักเป็น	มักเป็น
ไข้	มักเป็น	บางครั้ง
ท้องเสีย	บางครั้ง	ไม่เป็น
คลื่นไส้/อาเจียน	บางครั้ง	ไม่เป็น
การรับรส/กลิ่นผิดปกติ	มักเป็น (มักเกิดในระยะแรก ไม่มีอาการคัดจมูก)	บางครั้ง (โดยเฉพาะเมื่อคัดจมูกมาก)

ระยะเวลาอาการ: โควิด-19 อาการมักปรากฏ 2-14 วันหลังสัมผัสเชื้อ ส่วนไข้หวัดธรรมดามักปรากฏ 1-3 วันหลังสัมผัสเชื้อ ไข้หวัดธรรมดามักหายได้เองใน 3-10 วัน ไม่มีวิธีรักษาจำเพาะ

โควิด-19 กับ ภูมิแพ้ตามฤดูกาล

ภูมิแพ้ไม่ได้เกิดจากไวรัส แต่เกิดจากการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อสารก่อภูมิแพ้ เช่น เกสรดอกไม้ อาการหลายอย่างคล้ายกับโควิด-19 แต่มีจุดต่างสำคัญ:

อาการ/สัญญาณ	โควิด-19	ภูมิแพ้
ไอ	มักไอแห้ง	บางครั้ง
ไข้	มักเป็น	ไม่เป็น
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ	มักเป็น	ไม่เป็น
อ่อนเพลีย	มักเป็น	บางครั้ง
คันจมูก/ตา/ปาก/หูชั้นใน	ไม่เป็น	มักเป็น
จาม	พบน้อยมาก	มักเป็น
เจ็บคอ	มักเป็น	พบน้อยมาก
น้ำมูกไหล/คัดจมูก	มักเป็น	มักเป็น
ตาแดง (เยื่อบุตาอักเสบ)	บางครั้ง	บางครั้ง
คลื่นไส้/อาเจียน	บางครั้ง	ไม่เป็น
ท้องเสีย	บางครั้ง	ไม่เป็น
การรับรส/กลิ่นผิดปกติ	มักเป็น (มักเกิดในระยะแรก ไม่มีอาการคัดจมูก)	บางครั้ง

อาการอื่น ๆ: โควิด-19 อาจทำให้หายใจลำบากได้ ซึ่งต่างจากภูมิแพ้ที่มักไม่ทำให้เกิดอาการนี้ นอกจากผู้ที่มีภาวะหอบหืดร่วมด้วย การรักษาภูมิแพ้เน้นการหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ และใช้ยาแก้แพ้ ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก

โควิด-19 กับ ไข้หวัดใหญ่

ทั้งโควิด-19 และไข้หวัดใหญ่เกิดจากไวรัสต่างชนิดกัน (SARS-CoV-2 และ Influenza virus) แพร่กระจายคล้ายกัน และมีอาการที่คล้ายคลึงกันมาก จนยากที่จะแยกด้วยอาการเพียงอย่างเดียว การตรวจหาเชื้อเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อยืนยันการวินิจฉัย และสามารถป่วยเป็นทั้งสองโรคพร้อมกันได้

อาการ/สัญญาณ	โควิด-19	ไข้หวัดใหญ่
ไอ	มักไอแห้ง	มักไอ
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ	มักเป็น	มักเป็น
อ่อนเพลีย	มักเป็น	มักเป็น
เจ็บคอ	มักเป็น	มักเป็น
น้ำมูกไหล/คัดจมูก	มักเป็น	มักเป็น
ไข้	มักเป็น	มักเป็น (ไม่เสมอไป)
คลื่นไส้/อาเจียน	บางครั้ง	บางครั้ง (พบบ่อยในเด็ก)
ท้องเสีย	บางครั้ง	บางครั้ง (พบบ่อยในเด็ก)
หายใจลำบาก	มักเป็น	มักเป็น
การรับรส/กลิ่นผิดปกติ	มักเป็น (มักเกิดในระยะแรก ไม่มีอาการคัดจมูก)	พบน้อยมาก

ระยะเวลาอาการ: โควิด-19 อาการมักปรากฏ 2-14 วันหลังสัมผัสเชื้อ (เฉลี่ย 5 วัน) ขณะที่ไข้หวัดใหญ่มักปรากฏ 1-4 วันหลังสัมผัสเชื้อ

ความรุนแรงและภาวะแทรกซ้อน: โควิด-19 อาจรุนแรงกว่าไข้หวัดใหญ่ในบางคน และมีภาวะแทรกซ้อนเฉพาะ เช่น ลิ่มเลือดอุดตัน หรือภาวะอักเสบหลายระบบในเด็ก (MIS-C) ส่วนไข้หวัดใหญ่มักมีภาวะแทรกซ้อนจากการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนได้บ่อยกว่า

การรักษาและป้องกัน: ไข้หวัดใหญ่มีหลายยาต้านไวรัสสำหรับรักษา และมี วัคซีนไข้หวัดใหญ่ ที่แนะนำให้ฉีดทุกปีเพื่อลดความเสี่ยงและความรุนแรงของโรค

---

การป้องกัน: ก้าวสำคัญสู่สุขภาพที่ดี

ป้องกันโควิด-19, ไข้หวัด และไข้หวัดใหญ่:

• รับวัคซีนโควิด-19 หากทำได้

• รักษาสุขอนามัยพื้นฐาน:

  • ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่และน้ำอย่างน้อย 20 วินาที หรือใช้เจลแอลกอฮอล์ (มีแอลกอฮอล์อย่างน้อย 60%)

  • หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิด (ในระยะ 2 เมตร) กับบุคคลนอกครัวเรือน โดยเฉพาะหากตนเองหรือบุคคลนั้นมีความเสี่ยงสูง

  • สวมหน้ากากอนามัยในพื้นที่สาธารณะในร่ม หรือกลางแจ้งที่มีความเสี่ยงการแพร่เชื้อสูง

  • หลีกเลี่ยงพื้นที่แออัด

  • ไอหรือจามใส่ข้อศอก หรือใช้กระดาษทิชชูแล้วทิ้งทันที

  • หลีกเลี่ยงการสัมผัสตา จมูก ปาก

  • ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อพื้นผิวที่ถูกสัมผัสบ่อย ๆ ทุกวัน

• รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ประจำปี

ป้องกันภูมิแพ้:

• วิธีที่ดีที่สุดคือ หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ ที่ทราบ เช่น ปิดหน้าต่างและประตูเมื่อมีละอองเกสรสูง

• การสวมหน้ากากผ้าอาจช่วยป้องกันละอองเกสรขนาดใหญ่บางส่วนได้ แต่ละอองเกสรขนาดเล็กยังคงลอดผ่านได้ ควรซักหน้ากากหลังใช้งานทุกครั้ง

---

หากคุณสงสัยว่ามีอาการของโควิด-19 หรือโรคอื่นๆ ที่กล่าวมา ควรติดต่อแพทย์หรือคลินิกเพื่อขอคำแนะนำทางการแพทย์และรับการตรวจวินิจฉัยที่เหมาะสม การป้องกันเป็นกุญแจสำคัญในการรักษาสุขภาพที่ดีของคุณ

 

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว