กลไกการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำจากแอลกอฮอล์

โดยปกติแล้ว ตับ ของเรามีหน้าที่สำคัญอย่างหนึ่งคือการสร้างและปล่อยน้ำตาลกลูโคสเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อรักษาระดับน้ำตาลให้คงที่ โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่เราไม่ได้กินอาหาร (เช่น ตอนนอนหลับ)

แต่เมื่อเราดื่มแอลกอฮอล์เข้าไป ตับจะมองว่าแอลกอฮอล์เป็นสารพิษและต้องรีบกำจัดเป็นอันดับแรก กระบวนการกำจัดแอลกอฮอล์นี้จะไป "ขัดขวาง" การทำงานปกติของตับในการสร้างและปล่อยน้ำตาลออกมา

ดังนั้น หากคุณดื่มสุราโดยที่ไม่ได้กินอาหาร (ไม่มีน้ำตาลใหม่เข้าร่างกาย) และตับก็ไม่สามารถปล่อยน้ำตาลที่เก็บสำรองไว้ออกมาได้ ระดับน้ำตาลในเลือดของคุณจึงสามารถลดต่ำลงจนถึงขั้นอันตรายได้

---

ใครมีความเสี่ยงสูงเป็นพิเศษ?

1. ผู้ป่วยเบาหวาน (กลุ่มเสี่ยงสูงสุด): 🩺

   • อันตรายสองต่อ: ผู้ป่วยเบาหวานที่ใช้ยาอินซูลินหรือยากลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย (sulfonylureas) ยาเหล่านี้มีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือดอยู่แล้ว เมื่อดื่มแอลกอฮอล์เข้าไปซึ่งไปยับยั้งการสร้างน้ำตาลของตับอีก จึงเหมือนเป็นการ "โจมตีสองทาง" ที่ทำให้เสี่ยงต่อภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำรุนแรงได้ง่าย

   • อาการที่คล้ายกันจนน่าสับสน: อาการของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (เช่น เวียนหัว, สับสน, พูดไม่ชัด, เดินเซ) คล้ายกับอาการเมาสุรามาก ทำให้ทั้งตัวผู้ป่วยและคนรอบข้างอาจเข้าใจผิดว่าแค่เมา และไม่ได้รับการช่วยเหลือที่ถูกต้องทันท่วงที ซึ่งอันตรายอย่างยิ่ง

2. ผู้ที่ดื่มตอนท้องว่าง: การไม่มีอาหารในกระเพาะทำให้แอลกอฮอล์ถูกดูดซึมเร็วขึ้น และร่างกายต้องพึ่งพาการปล่อยน้ำตาลจากตับเพียงอย่างเดียว ซึ่งเป็นกระบวนการที่ถูกแอลกอฮอล์ขัดขวาง

3. ผู้ที่ดื่มหนักในเวลาสั้นๆ (Binge Drinking): การดื่มปริมาณมากจะทำให้ตับต้องทำงานหนักเพื่อกำจัดแอลกอฮอล์เป็นเวลานานขึ้น ทำให้ช่วงเวลาที่ตับไม่สามารถสร้างน้ำตาลได้นานขึ้นตามไปด้วย

---

วิธีป้องกัน

• อย่าดื่มตอนท้องว่างเด็ดขาด ควรรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตก่อนหรือระหว่างการดื่ม

• ดื่มในปริมาณที่พอเหมาะ และดื่มอย่างช้าๆ

• สำหรับผู้ป่วยเบาหวาน: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนดื่ม, ตรวจระดับน้ำตาลในเลือดก่อน-ระหว่าง-และหลังดื่ม, และพกของหวานหรือน้ำตาลชนิดออกฤทธิ์เร็วติดตัวไว้เสมอ

• แจ้งเพื่อนหรือคนใกล้ชิด ว่าคุณเป็นเบาหวาน เพื่อให้พวกเขาสามารถสังเกตอาการผิดปกติและช่วยเหลือได้ทันท่วงที

 

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว