การฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้น

โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา (COVID-19) เริ่มต้นการระบาดที่ประเทศจีน และมีการกลายพัรธ์เป็นสายพันธ์ Alpha Beta Delta จนล่าสุดเมื่อ 26 พฤษจิการยน 2564 องค์การอนามัยโลกได้ประกาศมีไวรัสกลายพันธ์ที่เรียกว่า Omicron (B.1.1.529)ซึ่งมีการกลายพันธ์ที่โปรตีนหนามซึ่งเป็นตำแหน่งที่วัคซีนส่วนใหญ่ใช้โปรตีนหนามทำวัคซีน เมื่อมีการกลายพันธ์ที่โปรตีนหนามจึงคาดการณ์ว่าวัคซีนที่ผลิตต่อสายพันธ์ดั่งเดิมจะใช้ได้ผลหรือไม่ จึงได้มีการศึกษาถึงประสิทธฺภาะของวัคซีน และประสืทธิภาพของการให้วัคซีนเข็มสาม หรือเข็มบูท

ทาง NHS England จึงได้มีการศึกาาประสิทธิภาพของวัคซีนโควิด

1. ประสิทธิภาพของวัคซีนที่ฉีดอยู่
2. ระยะเวลาที่เหมาะสมในการฉีดวัคซีนเข็มสาม
3. ประสิทธิภาพของการฉีดวัคซีนเข็มสาม

ประสิทธิภาพของวัคซีนที่ฉีดอยู่

ประเทศอังกฤษใช้วัคซีนดังนี้

• astra 2 เข็ม
• Pfizer หรือ Moderna 2 เข็ม

พบว่าประชาชนอายุมากกวาส20ปีฉีดครบสองเข็มร้อยละ60 ส่วนผู้ที่อายุมากกว่า 50 ปีฉีดสองเข็มร้อยละ80 และมีนโยบายให้ฉีดเข็มสามหรือเข็มบูทด้วย Pfizer หรือ Moderna ขนาดครึ่งโดษโดยเริ่มฉีดกับคนที่อายุมากกว่า 50 ปี และกลุ่มเสี่ยง ต่อมาได้ขยายให้ฉีดเข็มสามกับผู้ใหญ่ทุกคนโดยให้ฉีดห่างจากเข็มสอง 6 เดือน ต่อมาเมื่อมีการระบาดของ Omicron จึงให้ฉีดเข็มกระตุ้นหลังเข็มที่สองไปแล้ว สามเดือน

การศึกษาจะศึกษาถึงประสิทธิภาพของวัคซีน ที่ 2-9, 10-14, 15-19, 20-24และมากกว่า 25สัปดาห์ ส่วนผู้ที่ฉีดวัคซีนเข็มสามจะดูประสิทธิภาพที่ 1-2 สัปดาห์หลังฉีดวัคซีนเมื่อเทียบกับผู้ที่ไม่ได้รับวัคซีน

ผู้ที่ได้รับ Astra 2 เข็ม

• จากภาพตุ่สี่เหลี่ยมคือผลต่อเชื้อกลายพันธ์เดลตา ส่วนวงกลมภูมิต่อเชื้อโอไมครอน พบว่าภูมิต่อเชื้อไวรัสโคโรน่า เดลต้าที่2-9สัปดาห์ประสิทธิภาพที่ร้อยละ76.2 แต่เมื่อสัปดาห์ที่15เป็นต้นไปประสิทธิภาพลดเหลือร้อยละ 41.8 ซึ่งไม่พอที่จะป้องกันการติดเชื้อ แต่เมื่อได้เข็มกระตุ้นประสิทธิภาพจะเพิ่มเป็นร้อยละ 93.8%
• เชื้อโคโรน่ากลายพันโอไมครอนพบว่าภูมิที่เกิดจากวัคซีนหลังสัปดาห์ที่15ไม่สามารถป้องกันการติดเชือโอไมครอนได้เลย
• เมื่อได้รับเข็มกระตุ้นด้วย Pfizer พบว่าประสิทธิภาพของวัคซีนต่อเชื้อทั้งเดลต้าและโอไมครอนเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะโอไมครอนเพิ่มถึงร้อยละ 71.4

ผู้ที่ได้ Pfizer 2 เข็ม

• ประสิทธิภาพต่อสายพันธ์โอไมครอนที่ สองสัปดาห์อยู่ที่ 88.2% และลดลงเหลือร้อยละ 48.5 ที่สัปดาห์ที่10-14 และลดลงเหลือ 34 - 37%ตั้งแต่สัปดาห์ที่15เป็นต้นไป แต่เมื่อได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นด้วย Pfizer ประสิทธิภาพจะเพิ่มขึ้นเป็น 75.5%
• ประสิทธิภาพต่อสายพันธ์เดลต้าที่2-9สัปดาห์อยู่ที่ 88.2% และลดลงเหลือ 63.5%เมื่อ25สัปดาห์เป็นต้นไป เมื่อได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นประสิทธิภาพขึ้นสูงถึง 92.6%

บทสรุป

• ประสิทธิภาพของวัคซีน astra ต่อเชื้อโคโรน่ากลายพันธ์โอไมครอนมีประสิทธิภาพต่ำกว่าสายพันธ์เดลต้า
• การป้องกันป่วยหนักหรือการเสียชีวิตยังประเมินไม่ได้เนื่องจากข้อมูลน้อยเกินไป
• เมื่อได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นประสิทธิภาพจะขึ้นร้อยละ70-75
• ประสิทธิภาพในการทำลายเชื้อลดลง20-40เท่ากับเชื้อโคโรน่าสายพันธ์เดิม เมื่อเทียบกับสายพันธ์เดลต้าประสิทธิภาพลดลง 10 เท่า

การศึกษาของบริษัท Pfizer ได้ข้อสรุปดังนี้

1. วัคซีน Pfizer สองเข็มพบว่าภูมิคุ้มกัน neutralization titers ลดลงไป 25 เท่าเมื่อเทียบกับเชื้อดั่งเดิม แสดงว่าวัคซีน Pfizer สองเข็ม ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสโคโรน่า โอไมครอน
2. เชื้อไวรัสโคโรน่าโอไมครอนไม่มีผลต่อ CD8+ T cells ดังนั้นวัคซีน Pfizer 2เข็มจะป้องกันความรุนแรงหรือการเสียชีวิตได้
3. การฉีดวัคซีนกระตุ้นเข็มสามสามารถเพิ่ม neutralization titers ได้ 25 เท่าและยังเพิ่มปริมาณ CD8+ T cells ทำให้เชื่อว่าการฉีดวัคซีนกระตุ้นเข็มสามารถจะลดความรุนแรงของโรคได้

คำถาม(เป็นความเห็นส่วนตัวนะครับ)

ควรจะฉีดวัคซีนเข็มสามหรือเข็มบูทหรือไม่

ควรจะฉีดวัคซีนเข็มสามครับเพราะวัคซีนที่ประเทศไทยเริ่มต้นฉีดคือ Sinovac Sinopharm Astra Pfizer ทุกชนิดเมื่อเวลาผ่านไปประสิทธิภาพของวัคซีลดลง ขณะนี้เชื้อที่กำลังระบาดยังเป็นสายพันธ์เดลต้าซึ่งภูมิที่เกิดจากวัคซีนยังป้องกันโรคได้ ส่วนไวรัlโคโรน่าโอไมครอนการฉีดเข็มสามหรือเข็มบูทซึ่งทำให้ประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น 25 เท่าซึ่งน่าจะป้องกันเชื้อโคโรน่ากลายพันธ์ได้ และยังป้องกันป่วยหนักหรือป้องกันการเสียชีวิต

ควรจะฉีดเข็มกระตุ้นเมื่อไร

ระยะเวลาที่จะฉีดกระตุ้นขึ้นกับชนิดวัคซีนที่ฉีด

• กรณีเชื้อตายเช่น Sinovac หรือ Sinopharm จะฉีดกระตุ้มหลังจากฉีดเข็มสองไปแล้ว 1-3 เดือน
• กรณีที่ฉีด Astra 2 เข็มทางการแนะนำให้ฉีดเข็มกระตุ้นหลังฉีดเข็มสองไปแล้ว3- 6 เดือน ความเห็นส่วนตัวสำหรับผู้ที่อายุมากกว่า 60 ปีหรือกลุ่มเสี่ยงต่อการเสียชีวิตควรจะฉีดเข็มกระตุ้มหลังเข็มสองไปแล้วสามเดือน เนื่องจากรายงานจากต่างประเทศภูมิจะลดหลังฉีดเข็มสองไปแล้วสามเดือน ประเทศอังกฤษให้ฉีดเข็มกระตุ้นหลังเข็มสอง 3 เดือน
• สำหรับผู้ที่ได้รับวัคซีน Pfizer 2 เข็มให้ฉีดเข็มกระตุ้นด้วย Pfizer 6เดือนหลังเข็มสอง
• สำหรับสูตรไขว้ทางการแนะนำให้ฉีดเข็มกระตุ้นหลังเข็มสองไปแล้วหกเดือน

ควจะใช้วัคซีนชนิดไหน

จะใช้วัคซีนชนิดไหนขึ้นกับวัคซีนเรื่มต้น

• กรณีใช้วัคซีนเชื้อตายวัคซีนที่ใช้เป็นเข็มกระตุ้นได้แก่ Astra หรือ Pfizer ซึ่งศิริราชได้ศึกษาพบภูมิขึ้นสูง
• กรณีใช้วัคซีน Astra 2 เข็มวัคซีนเข็มกระตุ้นใช้ Pfizer หรือ moderna
• สำหรับวัคซีน Astra ซึ่งเป็นชนิดไวรัสแวคเตอร์ หากฉีดกระตุ้นบ่อยๆประสิทธิภาพของวัคซีนจะลดลง

สำหรับของกระทรวงสาธารณสุขตารางการฉีดเข็มกระตุ้น

อย่างไรก็ตามการป้องกันจักรวาลยังมีความสำคัญในการป้องกันโรค