โรคเบาหวานและปลายประสาทอักเสบ

ปลายประสาทอักเสบจะทำให้เกิดอาการชา หากมีความผิดปกติของเท้าจะทำให้เกิดแผลได้ง่าย การตรวจใช้ monofilamentตรวจรับความรู้สึก

ปลายประสาทอักเสบ Peripheral Neuropathy

เป็นการอักเสบที่พบได้บ่อยที่สุด จะมีการทำลายเส้นประสาทที่ไปเลี้ยงแขนขา โดยเฉพาะที่ขามักจะเป็นสองข้างเหมือนกัน ผู้ป่วยจะมีอาการดังนี้

• ชาบริเวณปลายเท้าทั้งสองข้างไม่ค่อยรู้ร้อนรู้หนาว มักจะเริ่มจากปลายนิ้วเท้า และลุกลามมาเรื่อยๆ และอาจจะสูญเสียความรู้สึกเรื่องอุณหภูมิร่วมด้วย และอาจจะมีอาการชาที่มือร่วมด้วย ส่วนใหญ่ไม่สามารถรักษาให้อาการชาดีขึ้น แต่หากเพิ่งเป็น และเป็นไม่มาก การควบคุมน้ำตาลให้ดีอาจจะทำให้อาการดีขึ้น ผลของชาจะทำให้เกิดแผลโดยที่ไม่รู้ตัว
• แสบร้อนบริเวณปลายเท้า
• ปวดเหมือนมีเข็มแทง
• เวลาสัมผัสอาจจะทำให้เกิดอาการปวด
• เสียการทรงตัว

อาการต่างๆมักจะเป็นมากเวลากลางคืน ผู้ป่วยจะเสียการรับรู้ของตำแหน่งของเท้า ข้อต่างๆจะเสียรูปมีแผลที่เท้าเรียกCharcot'sjoint

เป็นข้ออักเสบเนื่องจากผู้ป่วยเบาหวานที่มีปลายประสาทอักเสบทำให้สูญเสียประสาทรับความรู้สึก ผู้ป่วยจะไม่รู้ตำแหน่งเท้าตัวเอง ทำให้เกิดการอักเสบของข้อ ท่านผู้อ่านที่เป็นเบาหวานต้องคอยสังเกตดูข้อโดยเฉพาะข้อเท้าว่ามีบวม แดง หรือร้อน และมีรอยกดทับ

การอักเสบของเส้นประสาทเส้นเดียว Focal Neuropathy

เป็นการอักเสบของเส้นประสาทเฉพาะเส้น เช่นที่ไปเลี้ยงขาผู้ป่วยจะมีอาการ

• ปวดบริเวณหน้าขา
• ปวดบริเวณหลัง
• ปวดท้อง เจ็บหน้าอก
• ปวดหลังกระบอกตา มองเห็นภาพซ้อน
• ปากเบี้ยว

การอักเสบนี้มักไม่สามารถคาดการณ์ได้ มักเป็นในผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่หายได้เอง

การตรวจวินิจฉัย

แพทย์มักจะวินิจฉัยโรคนี้จากประวัติและการตรวจร่างกาย แพทย์จะตรวจความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ความไวของการตอบสนอง การรับรู้ตำแหน่ง sensitivity to position การรับรู้การสั่นสะเทือนvibration การรับรู้อุณหภูมิ การรับรู้การสัมผัสโดยการใช้ nylon filament และตรวจการนำไฟฟ้าของเส้นประสาท Electromyography (EMG)

วิธีการตรวจ

ใช้หางม้าหรือไนล่อน กดเป็นบนเท้าทั้งหมด 10 จุดดังรูป กดจนกระทั่งไนล่อนงอ แล้วถามผู้ป่วยว่ารู้สึกหรือไม่ หากไม่มีปลายประสาทอักเสบจะรู้สึกทุกจุด

การรักษา

ยังไม่มีการรักษาที่ได้ผลดีจริง แต่ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้รักษาดังนี้

• คุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• คุมเบาหวานให้อยู่ในเกณฑ์ดี
• ดูแลรักษาเท้า
• การรักษาอาการปวดโดยการรับประทานยา paracetamol ถ้าไม่หายปวดก็ให้รับยา NSAID
• ผู้ป่วยที่มีอาการแน่นท้องแนะนำให้รับประทานอาหารหลายมื้อ และแต่ละมื้อไม่ควรมากเกินไป ลดอาหารที่มีใยอาหาร หารมีอาการมากก็สามารถรับยา metoclopramide
• ผู้ที่มีอาการหน้ามืดเวลาเปลี่ยนท่าแนะนำให้นอนศีรษะสูง ใช้ผ้าพันขา

โรคเบาหวานกับระบบประสาท | Autonomic neuropathy | ปลายประสาทอักเสบ