ไขมันในเลือด จะเลือกbutterหรือmagarine
โรคเบาหวานและภาวะไขมันในโลหิตสูง
การควบคุมระดับน้ำตาลในกระแสเลือดเป็นอย่างดีสามารถลดอัตราการเกิด [Microvascular complication] โรคแทรก ซ้อนทางตาและไตแต่ไม่สามารถลดโรคแทรกซ้อนทางหัวใจได้ เนื่องจากโรคแทรกซ้อนโรคหลอดเลือดหัวใจ เกิดจากหลายสาเหตุเช่นความดันโลหิตสูง ระดับ cholesterol สูงร่วมกับการสูบบุหรี่
จะเริ่มรักษาไขมันในเลือดสูงเมื่อไร
เป้าหมายของการรักษาไขมันสูงในผู้ป่วยเบาหวาน
สำหรับผู้ป่วยผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่ำเป้าหมายไขมันได้แก่
- LDL cholesterol <100 mg/dL, HDL cholesterol>50 mg/dL, และ triglycerides <150 mg/dL
- และตรวจซ้ำทุก 2 ปี
กลุ่มที่เคยเป็นโรคหัวใจหรือกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจสูงคือ
- LDL<100 mg%
ในกลุ่มที่ไม่เคยเป็นโรคหัวใจหรือเป็นโรคเบาหวานเราจะคุม
- LDL <130 มก%, Triglyceride<200 mg%, HDL>45 mg%[ผู้หญิงให้บวก10 มก
ผู้ป่วยเบาหวานทีมีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ
- จะให้ยาเมื่อระดับ LDL >100 มก.%หลังคุมอาหารและออกกำลังกาย
ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่มีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ
- จะให้ยาเมื่อระดับLDL>130 มก.%หลังคุมอาหารและออกกำลังกาย
ควรจะรักษาไขมันชนิดไหนก่อน
เป็นที่ทราบกันดีว่าโรคเบาหวานมักจะมีการเพิ่มของ triglyceride และ LDL cholesterol แต่ระดับ HDL cholesterol ลดลง ยาที่รักษาไขมันในโลหิตสูงไม่สามารถรักษาไขมันได้พร้อมกันทั้ง 3 ชนิดจึงจำเป็นต้องเลือกรักษา จากหลักฐานพบว่าการลด LDL cholesterol สามารถลดการเกิดโรคหัวใจได้ ตารางข้างล่างเป็นลำดับการรักษาไขมันในโลหิตสูง
ประเภทของไขมันที่สูง | ลำดับการรักษา |
|
|
|
|
|
|
|
|
ยาที่ใช้ลดไขมันมีอะไรบ้าง
- Hydroxy methylglutaryl coenzyme A reductase [HMGCoAR] inhibitor
[STATIN] ลดได้ทั้ง
cholesterol และ triglyceride แต่ลด cholesterol
ได้ดีกว่า
ยานี้ควรให้หลังอาหารเย็นหรือก่อนนอน
ผลข้างเคียงของยาชนิดนี้มีน้อย
คือแน่นท้อง ท้องอืด
นอนไม่หลับ
ผลต่อตับทำให้ระดับ sgot,sgpt
สูงขึ้น ในรายที่แพ้รุนแรง
อาจเกิดไตวาย
ไม่ควรใช้ยานี้ร่วมกับ
erythromycin,cimetidine,antifungal
ขนาดและการใช้ยากลุ่ม HMGCoAR inhibitors ชื่อยาทางเคมี ขนาดยาต่อเม็ด วิธีใช้ Atrovastatin 10,20 มก 5-40 มก วันละครั้ง Fluvastatin 20,40 มก 20-40 มก วันละครั้ง Pravastatin 5,10 มก. 5-40 มก วันละครั้ง Simvastatin 5,10,20,40 มก 5-40 มก.วันละครั้ง
- Fibric acid derivatives [fibrate] ลด triglyceride ได้ดีกว่า cholesterol
ชื่อยาทางเคมี | ขนาดยาต่อเม็ด [มก] | วิธีใช้ |
Bezafibrate | 200 | 200 วันละ 2--3ครั้ง |
Bezafibrate Retard | 400 | 400 วันละครั้ง |
Fenofibrate | 100,300 | 100,300 วันละครั้ง |
Micronise fenofibrate | 200 | 200 วันละครั้ง |
Gemfibrozil | 300,600 | 300,600 วันละ2ครั้ง |
- Nicotinic acid และ analogueใช้ลด triglyceride ได้ดีกว่า cholesterol มีอยู่ 2 ชนิดคือ nicotinic acid ขนสดที่ใช้วันละ500-1000 มก./วันแบ่งให้วันละ3ครั้ง อีกชนิดคือ acipimox 250มก.วันละ2-3ครั้ง
- Bile acid sequestrants หรือ resinในไทยมีเพียงตัวเดียวคือ cholestyramineให้ขนาด4-8กัม
ประสิทธิภาพในการลดไขมันของยากลุ่มต่างๆ จะได้นำแสดงในตารางข้างล่าง
กลุ่มยาชนิดต่างๆ | LDL-Cholesterol [% ที่ลดลง) | Triglyceride [% ที่ลดลง) | HDL-Cholesterol [% ที่เพิ่มขึ้น) |
HMGCoA inhibitors | 25-50 | 10-20 | 2-10 |
Fibric acid derivative | 10-15 | 35-50 | 10-25 |
Nicotinic acid | 10-25 | 25-30 | 10-25 |
Bile acid[resin] | 15-30 | --------- | --------- |
Fish oil | ------------ | 20-45 | 0-10 |
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการดำรงชีวิตเพื่อคุมระดับไขมัน |
|
ปริมาณอาหารและสัดส่วนที่เหมาะสม |
|
ไขมันอิ่มตัว | น้อยกว่าร้อยละ7ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
ไขมันไม่อิ่มตัว polyunsaturated fat | รับได้ร้อยละ10 ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
ไขมันไม่อิ่มตัว monounsaturated | รับได้ร้อยละ 20 ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
ไขมันรวม | รับได้ร้อยละ25-30 ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
คาร์โบไฮเดรต | รับได้ร้อยละ 50-60 ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
ใยอาหาร | รับได้ 20-30 กรัมต่อวัน |
โปรตีน | รับได้ประมาณร้อยละ 15ของปริมาณแคลอรีทั้งหมด |
คอเลสเตอรอล | น้อยกว่า 200มก./วัน |
ลดน้ำหนัก | |
เพิ่มการออกกำลังกาย |
สรุปหลักการรักษา
- การคัดกรองผู้ป่วยโรคเบาหวาน ให้ตรวจระดับไขมันอย่างน้อยปีละครั้ง หากมีระดับสูงก็อาจจะต้องตรวจถี่ขึ้น สำหรับผู้ที่ไขมันดีโดยมีระดับ LDL<100,HDL>50,Triglyceride<150 ให้ตรวจเลือดทุกสองปี
- การรักษาเบื้องต้นให้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมก่อน โดยการออกกำลังกาย ลดน้ำหนัก หยุดสูบบุหรี่ รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ ลด Trans fat เพิ่มน้ำมันปลา เพิ่มอาหารที่มีใย เพื่ออาหารประเภท Plant sternol ลดน้ำหนัก ออกกำลังกาย หากไขมันไม่ลงจึงเริ่มใช้ยารักษา
- เป้าหมายของ LDL อยู่ที่ 100 มก%
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่อายุมากกว่า 40 ปีหากระดับไขมัน CHOLESTEROL มากกว่า 135 มก%ก็ให้ยาลดไขมันเพื่อให้ระดับ LDL ลดลงจากเดิมร้อยละ 30
- หากมีไขมันสูงหลายชนิด จะเริ่มรักษาไขมัน LDL ก่อนโดยการใช้ยา Statin
- หากระดับ LDL มากกว่า 130 มก.%ก็ให้ยาร่วมกับการออกกำลังกายและการควบคุมอาหาร
- หากระดับ LDL อยู่ระหว่าง 100-129 มก.%ก็ให้คุมอาหารและออกกำลังกาย
- หากระดับ LDL อยู่ระหว่าง 100-129 มก.%และ hdl น้อยกว่า 40 ก็ให้ยาFibric acid derivative
- เป้าหมายของ triglyceride<150 HDL>40
ยาลดไขมัน Statin จะให้ผู้ป่วยประเภทไหน
ยาลดไขมัน Statin จะให้กับผู้ป่วยเบาหวานทุกรายที่มีภาวะดังต่อไปนี้โดยไม่ต้องดูค่าไขมัน ร่วมกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
- มีโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ไม่มีโรคหัวใจและหลอดเลือด แต่อายุมากกว่า 40 ปี และมีข้อต่อไปนี้อย่างใดอย่างหนึ่ง
- ประวัติครอบครัวมีโรคหัวใจและหลอดเลือด
- ความดันโลหิตสูง
- สูบบุหรี่
- ไขมันในเลือดสูง
- มีโปรตีนในปัสสาวะ
- สำหรับผู้ที่อายุน้อยกว่า 40 ปี ไม่มีโรคหัวใจและหลอดเลือดจะให้ยา statin เมื่อได้ปรับพฤติกรรมแล้วระดับ LDL>100 MG%
เป้าหมายระดับไขมัน
- ทั่วไปเป้าหมาย LDL<=100mg%
- สำหรับผู้ที่เป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดระดับไขมัน LDL<=70mg%
- สำหรับผู้ที่ไขมันในเลือดสูงและได้ยาหลายขนานหากยังไม่สามารถควบคุมถึงเป้าหมายก็รักษาให้ LDLลดลง 30% จากระดับก่อนรักษา
- Triglycerides <150 mg/dL (1.7 mmol/L)
- HDL cholesterol>40 mg/dL (1.0 mmol/L) สำหรับชาย และ>50 mg/dL (1.3 mmol/L) สำหรับหญิง
ไขมันในเลือดค่าไหนจะสูง | ไขมันในเลือด |