 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
โรคตับแข็ง Liver cirrhosis
ตับเป็นอวัยวะที่ใหญ่ที่สุดในร่างกาย ตับมีหน้าที่ทำลายสารพิษ poison หรือของเสียออกจากเลือด สร้างภูมิคุ้มกัน immune เพื่อต่อต้านเชื้อโรค สร้างสารเพื่อให้เลือดแข็งตัว clotting factors สร้างน้ำดี bile เพื่อย่อยอาหารและดูดซึมวิตามินที่ละลายในน้ำมัน fat soluble vitamin
โรคตับแข็ง สาเหตุของโรคตับแข็ง อาการของโรคตับแข็ง วิธีป้องกันโรคตับแข็ง การวินิจฉัยโรคตับแข็ง การวินิจฉัยระยะของโรคตับแข็ง การรักษาโรคตับแข็ง โรคแทรกซ้อนของตับแข็ง การรักษาโรคแทรกซ้อนของตับแข็ง การพยากรณ์โรค
โรคตับแข็ง
โรคตับแข็งเป็นผลพวงจากโรคหรือภาวะที่มีการทำลายหรือการอักเสบ เช่นการดื่มสุราหรือโรคไวรัสตับอักเสบทำให้โครงสร้างของตับ และการทำหน้าที่ของตับผิดไป เมื่อตับได้รับความเสียหายตับก็พยายามที่จะซ่อมตัวเอง หรือจำกัดความเสียหายโดยการสร้างผังผืด ซึ่งทำให้เนื้อตับทำงานได้น้อยลงเกิดภาวะตับแข็ง
สาเหตุโรคตับแข็ง
ตับแข็งเกิดจากหลายสาเหตุ ในประเทศไทยโดยมากเกิดจาก สุรา ไวรัสตับอักเสบ บี
ใครเสี่ยงต่อโรคตับแข็ง
คุณมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคตับแข็งหากคุณ:
อาการโรคตับแข็ง
อาการของโรคตับแข็งขึ้นอยู่กับระยะของโรคของคุณ ในระยะเริ่มต้น คุณอาจไม่มีอาการใดๆ หากคุณมีอาการ อาการบางอย่างเป็นอาการทั่วไปและอาจถูกเข้าใจผิดว่าเป็นอาการของโรคและอาการเจ็บป่วยอื่นๆ ได้ง่าย
อาการและสัญญาณเริ่มต้นของโรคตับแข็ง ได้แก่ :
เมื่อการทำงานของตับแย่ลง ทำให้เกิดอาการอื่น ๆ ของโรคตับแข็งได้แก่:
ท้องมาน ผู้ป่วยตับแข็งจะมีโปรตีนในเลือดต่ำ ทำให้มีน้ำในช่องท้องที่เรียกว่าท้องมาน
เต้านมโต เนื่องจากตับแข็งจะมีฮอร์โมนเพศหญิงมากเนื่องจากตับทำงานน้อยลงจึงเกิดเต้านมโต
ดีซ่าน ตับทำงานน้อยมีการคั่งของน้ำดีในเลือด
ฝ่ามือแดง เป็นผลจากมีการคั่งของฮอร์โมน
หลอดเลือดพอง มักจะพบมีการพองของหลอดเลือด พบมากบริเวณใบหน้าและลำตับ
ท้องมาน มีน้ำในช่องท้องและมีความดันขั้วตับสูง หลอดเลือดหน้าท้องโป่ง
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคตับแข็ง
วิธีป้องกันโรคตับแข็ง
การลดความเสี่ยงในการเกิดโรคตับแข็งโดยการดูแลตัวเองดังต่อไปนี้
1.จำกัด แอลกอฮอล์
วิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคตับแข็งจากแอลกอฮอล์คือการดื่มในปริมาณที่แนะนำ
2.ป้องกันตนเองจากโรคตับอักเสบ
ไวรัสตับอักเสบบีและซีคือการติดเชื้อในตับที่เกิดจากไวรัส
ไวรัสตับอักเสบบีแพร่กระจายในเลือดและของเหลวในร่างกาย ไวรัสตับอักเสบซีมักแพร่กระจายในเลือด
วิธีทั่วไปในการแพร่กระจายไวรัสเหล่านี้ ได้แก่ การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อโดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย หรือการสัมผัสเลือดของผู้ติดเชื้ออย่างใกล้ชิดวิธีป้องกันได้แก่
การวินิจฉัยโรคตับแข็ง
แพทย์จะซักประวัติหาปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดตับแข็งและตรวจร่างเพื่อหาสิ่งแสดงว่าเป็นตับแข็งหรือไม่ เช่น ตัวเหลืองตาเหลือง ท้อง และเท้าบวม ฝ่ามือแดง palma erythema มีจุดแดง spider telangiectasia ตามตัวหรือไม่ คลำตับพบว่าผิวแข็งขรุขระ ขอบไม่เรียบ
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ แพทย์จะเจาะเลือดตรวจการทำงานของตับความผิดปกติที่อาจพบได้คือ ไข่ขาวต่ำ มีการคั่งของน้ำดี bilirubin บางรายอาจตรวจ ultrasound หรือเจาะเนื้อตับ
การตรวจที่ดีที่สุดสำหรับการวินิจฉัยโรคตับแข็งคือการตรวจชิ้นเนื้อของตับ การตัดชิ้นเนื้อตับมีความเสี่ยงเล็กน้อยสำหรับภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และการตรวจชิ้นเนื้อมักถูกสงวนไว้สำหรับผู้ป่วยที่การวินิจฉัยโรคตับหรือโรคตับแข็งไม่ชัดเจน ประวัติ การตรวจร่างกาย หรือการตรวจร่างกายเป็นประจำ อาจบ่งบอกถึงความเป็นไปได้ที่จะเป็นโรคตับแข็ง หากเป็นโรคตับแข็ง การทดสอบอื่นๆ สามารถใช้เพื่อตรวจสอบความรุนแรงของโรคตับแข็งและภาวะแทรกซ้อนได้ การทดสอบอาจใช้เพื่อวินิจฉัยโรคที่เป็นต้นเหตุของตับแข็ง ตัวอย่างวิธีที่แพทย์วินิจฉัยและประเมินโรคตับแข็ง ได้แก่
ระยะของโรคตับแข็ง
หากคุณพบว่าคุณเป็นโรคตับแข็ง แพทย์จะบอกคุณว่าคุณกำลังอยู่ในขั้นตอนใด ขึ้นอยู่กับว่าตับของคุณทำงานได้ดีเพียงใด พวกเขาจะบอกว่า "ตับที่เหลือทำงานทดแทน" หรือ "ตับวาย" อันไหนที่สร้างความแตกต่างในประเภทของการรักษาที่คุณได้รับ
ตับที่เหลือทำงานทดแทน
หมายถึงคุณเป็นโรคตับแข็ง แต่มีตับที่ยังดีบางส่วนทำงานทดแทนตับที่เป็นโรค ทำให้ไม่มีอาการใดๆ ตับของคุณยังคงสามารถทำงานได้เพราะมีเซลล์ที่แข็งแรงเพียงพอที่จะสร้างเซลล์ที่เสียหายและเนื้อเยื่อแผลเป็นที่เกิดจากโรคตับแข็ง คุณสามารถอยู่ในขั้นตอนนี้เป็นเวลาหลายปี
ตับวาย
หมายถึงตับคุณเสียหายมาก ตับดีที่เหลือไม่สามารถทำงานทดแทนส่วนที่เสียหาย จึงทำให้เกิดอาการและคุณมีอาการแทรกซ้อน
คุณแสดงสัญญาณของเงื่อนไขเหล่านี้ตั้งแต่หนึ่งข้อขึ้นไป:
การรักษาโรคตับแข็ง
หลักการรักษาโรคตับแข็งคือป้องกันตับมิให้เสียหน้าที่เพิ่มขึ้น รักษาภาซะแทรกซ้อนที่เกิดกับตับแข็ง และค้นหามะเร็งตับให้เร็ว
ขึ้นกับว่าต้นเหตุเกิดจากอะไรก็รักษาไปตามสาเหตุ เช่นถ้าเกิดจากสุราก็ให้หยุดสุรา เกิดจากยาก็ให้หยุดยา เกิดจากไวรัสก็ให้ยาบางชนิด โรคตับแข็งรักษาให้หายขาดไม่ได้แต่สามารถชะลอหรือหยุดการดำเนินของโรค
กรณีที่ที่ไม่สามารถทำงานได้การรักษาจำเป็นต้องได้รับการปลุกถ่ายตับการแบ่งความรุนแรงของโรคตับแข็ง
การแบ่งความรุนแรงของดรคตับแข็งก็เพื่อใช้วางแผนในการรักาา หรือประเมินว่าเกิดดรคแทรกซ้อนอะไรบ้าง ซึ่งแบ่งออกเป้นสี่ระยะได้แก่
การหยุดโรคตับแข็ง
โดยปกติแล้ว ความเสียหายที่เกิดขึ้นแล้วจากโรคตับแข็งจะไม่สามารถแก้ไขได้ แต่หากตับของคุณเสียหายไม่มาก ตับที่ยังดียังคงสามารถทำงานและฟื้นตัวได้ แม้ว่า 2 ใน 3 ของตับจะถูกทำลายหรือถูกกำจัดออกไปแล้วก็ตาม
- หากโรคตับแข็งของคุณเกิดจากโรคตับอักเสบเรื้อรัง การรักษาการติดเชื้อสามารถลดโอกาสที่โรคจะลุกลามและเกิดปัญหามากขึ้นหากตรวจพบความเสียหายตั้งแต่เนิ่นๆ คนส่วนใหญ่ที่เป็นโรคตับแข็งในระยะเริ่มต้นสามารถมีชีวิตที่แข็งแรงได้
- หากคุณเป็นโรคอ้วนหรือเป็นโรคเบาหวาน การลดน้ำหนัก และควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดจะช่วยลดความเสียหายที่เกิดจากโรคไขมันพอกตับได้ หากความเสียหายเกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ คุณสามารถจัดการกับโรคตับแข็งได้ดีขึ้นหากคุณหยุดดื่มทันที
ทางเลือกในการรักษาโรคตับแข็งมีอะไรบ้าง?
การรักษาโรคตับแข็งรวมถึง
ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็งรักษาอย่างไร?
ความดันโลหิตสูงในพอร์ทัล:
ความดันโลหิตสูงในพอร์ทัลส่วนใหญ่เป็นผลมาจากโรคตับระยะสุดท้ายเรื้อรัง การรักษาประกอบด้วยการรักษาภาวะแทรกซ้อนหลายอย่าง การรักษาความดันโลหิตสูงพอร์ทัลรวมถึง:
- การให้เบต้าอัพหรือไนเตรตเพื่อลดความดันโลหิตในเส้นเลือดของคุณ
- ตัดการไหลเวียนของเลือดผ่านเส้นเลือดขอดเพื่อหยุดหรือลดการตกเลือดเพิ่มเติมด้วยหัตถการโดยใช้แถบยางยืดขนาดเล็ก (band ligation) หรือด้วย sclerotherapy
- เปลี่ยนเส้นทางเลือดจากหลอดเลือดดำพอร์ทัลเพื่อลดความดันในหลอดเลือดดำพอร์ทัลและควบคุมเลือดออกในเส้นเลือดขอด ซึ่งสามารถทำได้โดยใช้เทคนิคใดเทคนิคหนึ่งจากสองวิธี ได้แก่ การผ่าม้ามโตส่วนปลายหรือการผ่าตัดผ่านอวัยวะภายในตับผ่านช่องคอ
- กำหนดให้แลคทูโลสดูดซับสารพิษในเลือดซึ่งเป็นผลมาจากโรคสมองจากตับ ซึ่งทำให้เกิดอาการต่างๆ รวมถึงอาการสับสนและการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจอื่นๆ
- การระบายของเหลวส่วนเกินในช่องท้องของคุณ (น้ำในช่องท้อง) ในขั้นตอนที่เรียกว่า paracentesis หรือการใช้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดของเหลวส่วนเกิน (อาการบวมน้ำ) ที่ขาและส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย
การพยากรณ์โรค
ฉันจะคาดหวังอะไรได้บ้างหากฉันเป็นโรคตับแข็ง
ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับตับของคุณเป็นแบบถาวร แต่ตับของคุณเป็นอวัยวะขนาดใหญ่ หากส่วนหนึ่งของตับของคุณยังทำงานอยู่ คุณอาจสามารถชะลอการลุกลามของโรคได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุของโรค ตัวอย่างเช่น หากโรคตับแข็งของคุณเกิดจากการดื่มสุรา คุณต้องหยุดดื่มทันที หากคุณเป็นโรคอ้วนหรือเป็นโรคเบาหวาน คุณจะต้องลดน้ำหนักและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดเพื่อลดความเสียหายที่เกิดจากโรคไขมันพอกตับ
คุณและผู้ให้บริการด้านสุขภาพหรือทีมของคุณจะทำงานร่วมกัน เพื่อหาสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคตับแข็งและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากโรคตับแข็งของคุณ และทำการรักษาตามนั้น
คนที่เป็นโรคตับแข็งจะมีอายุขัยเท่าไร?
อายุขัยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง รวมถึงสาเหตุและความรุนแรงของโรคตับแข็ง การตอบสนองต่อการรักษา ภาวะแทรกซ้อนของโรคตับแข็ง อายุของคุณ และปัญหาสุขภาพทั่วไปอื่นๆ ที่มีอยู่ ถามผู้เชี่ยวชาญด้านตับของคุณเกี่ยวกับอายุขัยของคุณ เนื่องจากแต่ละคนมีปัญหาสุขภาพโดยรวมและปัญหาสุขภาพตับที่เฉพาะเจาะจงไม่เหมือนกัน
หากคุณเป็นโรคตับแข็งในระยะลุกลาม การปลูกถ่ายตับอาจเป็นทางเลือกหนึ่ง คุณและแพทย์ของคุณจะหารือกันว่านี่เป็นทางเลือกสำหรับคุณหรือไม่
คะแนน Child-Turcotte-Pugh คืออะไร
คะแนน Child-Turcotte-Pugh (CTP) หรือเรียกง่ายๆ ว่าคะแนน Child-Pugh เป็นคะแนนทางคลินิกที่บอกแพทย์ของคุณว่าโรคตับของคุณรุนแรงเพียงใด และคาดการณ์อัตราการรอดชีวิตที่คาดหวังของคุณ ระบบการให้คะแนนให้คะแนนจากการวัดทางคลินิก 5 รายการ
CTP Score Calculator
| เงื่อนไข | 1 point | 2 points | 3 points |
|---|---|---|---|
C = 10-15 points | |||
| โรคสมองจากตับ | ไม่มีอาการ | Grade 1-2 (มีปัจจัยกระตุ้น) | Grade 3-4 (เป็นเรื้อรัง) |
| น้ำในช่องท้อง(ท้องมาน) | ไม่มี | มีน้อยหรือปานกลาง (ให้ยาขับปัสสาวะแล้วยุบ) | รุนแรง (ให้ยาขับปัสสาวะแล้วไม่ยุบ) |
| ระดับ Bilirubin (mg/dL) | 2 | 2-3 | 3 |
| ระดับ Albumin (g/dL) | 3.5 | 2.8-3.5 | 2.8 |
| PT (sec prolonged) or INR | 4 1.7 | 4-6 1.7-2.3 | 6 2.3 |
| Class Status | ความรุนแรงของโรคตับ | อัตราการมีชีวิตที่2ปี |
| Class A= 5-6 points | เบา | 85% |
| Class B =7-9 points | ปานกลาง | 60% |
| Class C = 10-15 points | รุนแรง | 35% |
การพยากรณ์โรคและอายุขัยของโรคตับแข็งคืออะไร?
การพยากรณ์โรคและอายุขัยของตับแข็งจะแตกต่างกันไปและขึ้นอยู่กับสาเหตุ ความรุนแรง ภาวะแทรกซ้อน และโรคประจำตัว
เมื่อไรจึงไปพบแพทย์
ฉันควรไปที่ห้องฉุกเฉินเมื่อใด หากคุณเป็นโรคตับแข็งและมีอาการดังต่อไปนี้ โทร 911:
สรุป
โรคตับแข็งเป็นผลจากโรคตับระยะสุดท้ายและภาวะแทรกซ้อนของมัน โรคตับแข็งทำให้ตับของคุณทำงานผิดปกติ ตับของคุณมีบทบาทสำคัญในกระบวนการและหน้าที่มากมายที่ทำให้คุณมีชีวิตอยู่ได้
แม้ว่าแผลเป็นจากโรคตับจะสร้างความเสียหายอย่างถาวร แต่ก็ยังสามารถมีชีวิตที่ยืนยาวได้ ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่แท้จริง เป็นไปได้ที่จะชะลอหรือหยุดไม่ให้โรคตับแข็งแย่ลง สาเหตุและภาวะแทรกซ้อนหลายอย่างที่นำไปสู่โรคตับแข็งสามารถรักษาหรือจัดการได้ หากคุณดื่มแอลกอฮอล์ให้หยุด หากคุณเป็นโรคไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ ให้ลดน้ำหนักและควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่อการเผาผลาญของคุณ หากคุณเป็นโรคเบาหวาน ตรวจสอบให้แน่ใจว่าคุณได้ปฏิบัติตามคำแนะนำในการจัดการของผู้ให้บริการด้านการดูแลสุขภาพ ใช้ยาทั้งหมดสำหรับเงื่อนไขทางการแพทย์ทั้งหมดของคุณตามที่ทีมแพทย์ของคุณกำหนด รับวัคซีนตับอักเสบเอและบี
หากคุณเป็นโรคตับแข็งระยะสุดท้าย อย่าหมดหวัง คุณและทีมดูแลสุขภาพของคุณจะทำงานร่วมกันเพื่อจัดการอาการของคุณอย่างใกล้ชิด และให้คุณอยู่ในรายการรอสำหรับผู้บริจาคตับ
| ท้องมาน | การรักษา |
การตรวจการทำงานของตับ ตับอักเสบ ไขมันพอกตับ
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15572-cirrhosis-of-the-liver
https://www.nhs.uk/conditions/cirrhosis/
https://www.webmd.com/digestive-disorders/understanding-cirrhosis-basic-information
https://www.medicinenet.com/cirrhosis/article.htm
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/symptoms-causes/syc-20351487