เมื่อไรจึงจะเรียกท้องร่วง

หมายถึงการที่ถ่ายอุจาระเหลว หรือเป็นน้ำมากกว่า 3 ครั้งต่อวันหรือถ่ายเหลวมีเลือดปนเพียง 1 ครั้งใน 24 ชั่วโมงโดยทั่วไปอาการท้องร่วงมักหายได้เองใน 2-3 วันโดยที่ไม่ต้องรักษา ถ้าเป็นนานกว่านั้นต้องมีปัญหาอื่น ท้องร่วงทำให้เกิดผลเสียคือร่างกายขาดน้ำ ซึ่งถ้าเป็นมากอาจจะอันตรายถึงกับเสียชีวิตได้

ประวัติที่ต้องเตรียมก่อนพบแพทย์

  • อยู่ในแหล่งที่มีน้ำท่วมหรือไม่
  • อยู่ในแหล่งที่มีการระบาดหรือไม่
  • การเดินทาง
  • ประวัติการรับประทานอาหาร
  • ยาที่รับประทานอยู่โดยเฉพาะยาปฎิชีวนะ
  • โรคประจำตัว

สาเหตุ

สาเหตุที่พบบ่อยๆ คือ

  • การติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเกิดจากการรับประทานอาหารและน้ำที่ไม่สะอาด ได้แก่เชื้อ บิดไม่มีตัว Shigella,ไข้ไทฟอยด์ Salmonella,เป็นต้น
  • การติดเชื้อไวรัส ได้แก่ rotavirus, Norwalk virus
  • การติดเชื้อพยาธิ์ เช่น Giardia lamblia, Entamoeba histolytica
  • จากแพ้อาหาร และนม
  • จากยา เช่น ยาลดความดัน ยาปฏิชีวนะ ยาระบาย
  • โรคลำไส้มีการอักเสบ


อาการของโรคท้องร่วง

ผู้ป่วยโรคท้องร่วงจะมีอาการ แน่นท้อง ปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน และถ่ายบ่อย โรคท้องร่วงถ้าเป็นนานกว่า 3 สัปดาห์เรียกเรื้อรัง ถ้าหายภายใน 3 สัปดาห์เรียกท้องร่วงเฉียบพลันโดยมากเกิดจากเชื้อ แบคทีเรีย และเชื้อไวรัส อาการทีีท่านจะต้องสังเกตและแจ้งแก่แพทย์

  • ระยะเวลาที่เจ็บป่วย
  • อาการค่อยเป็นหรือเป็นมากทันที
  • จำนวนครั้งที่ถ่าย ลักษณะอุจาระ
  • อาการปวดท้อง อาเจียน
  • ไข้

โรคท้องร่วงในเด็ก

สาเหตุของโรคท้องร่วงในเด็กที่พบบ่อยได้แก่การติดเชื้อไวรัส Rotavirus ซึ่งใช้เวลา 5-8 วันจึงหาย นอกจากนั้นยังเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ,จากยา เป็นต้น การให้ยาจะให้เหมือนผู้ใหญ่ไม่ได้ เด็กที่ถ่ายเหลว 1 วันก็ทำให้เกิดการขาดน้ำได้ ควรพาเด็กพบแพทย์เมื่อมีอาการดังต่อไปนี้

  • อุจาระมีหนอง หรือเลือด
  • ไข้มากกว่า 38ํ
  • อาการไม่ดีขึ้นใน 24 ชั่วโมง
  • มีอาการของขาดน้ำ

อาการขาดน้ำมีอะไรบ้าง

  • หิวน้ำบ่อย
  • ปัสสาวะลดลง
  • ผิวหนังแห้ง
  • อ่อนเพลีย
  • เวียนศีรษะ
  • เวลาเปลี่ยนจากท่านอนเป็นยืนจะมีอาการหน้ามืดเป็นลม

ในเด็กอาจจะสังเกตอาการขาดน้ำได้จาก

  • ปากและลิ้นแห้ง
  • ไม่มีน้ำตาเวลาร้องไห้
  • ไม่มีปัสสาวะมากกว่า 3 ชั่วโมง
  • แก้มตอบ ท้องแฟบ ตากลวง
  • ไข้สูง
  • ร้องกวน
  • ผิวแห้ง

ถ้าหากมีอาการของการขาดน้ำควรพบแพทย์ทันที

เมื่อไรควรไปพบแพทย์

  • เมื่อมีอาการท้องร่วงนานเกิน 3 วัน
  • มีอาการปวดท้องอย่างมาก
  • มีไข้มากกว่า 38.5ํ
  • มีเลือดในอุจาระ หรืออุจาระดำ
  • มีอาการขาดน้ำ

แพทย์จะตรวจอะไรบ้าง

  • ตรวจอุจาระ และเพาะเชื้อจากอุจาระ
  • ตรวจเลือดเพื่อหาสาเหตุ
  • ให้งดอาหารที่สงสัยว่าจะแพ้ เช่น นม ขนมปัง
  • ส่องกล้องดูลำไส้ใหญ่เพื่อหาสาเหตุ [sigmoidoscopy,colonoscopy]

การรักษา

หลักการรักษาคือป้องกันการขาดน้ำโดยการได้รับ ORS วิธีการเตรียม

  • เตรียมน้ำต้มสุก เ ขวด
  • เทน้ำต้มสุกลงในแก้ว 1 แก้ว
  • เติมผงเกลือแร่ ORS ลงในแก้ว คนจนละลาย
  • เทน้ำที่ละลายเกลือแร่ลงในขวด
  • ดื่มตามฉลากข้างซองกำหนด

หรืออาจจะเตรียมน้ำเกลือแร่เองได้โดย

  • ผสมเกลือ 3.5 กรัม ผงฟู 2.5 กรัม เกลือ potassium chloride 1.5 กรัมผสมน้ำ 1 ลิตร

ยาที่ทำให้หยุดถ่ายไม่แนะนำเนื่องจากทำให้หายช้า